Του Νίκου Κερερέ*

Αποτελεί κοινό τόπο σε παγκόσμιο επίπεδο πλέον ότι ο βιομηχανικός μας πολιτισμός βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Ο βιομηχανικός τρόπος ζωής που δημιούργησαν τα ορυκτά καύσιμα έχει κάνει τον κύκλο του⋅ οι υποδομές που έφεραν και εξελίχθηκαν στην πάροδο των ετών, σήμερα έχουν «γεράσει». Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, επιχειρήσεις και καταναλωτές είναι βυθισμένοι στα χρέη και το βιοτικό επίπεδο κατακρημνίζεται. Το οικονομικό αφήγημα που δημιούργησε η βιομηχανική επανάσταση γράφει τα τελευταία χρόνια τον επίλογό του.

Όσο πιο νωρίς ξεφύγουμε από τα ασφυκτικά πλαίσια που δημιουργεί η «μνημονιακή» ή «αντιμνημονιακή» ρητορεία, τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το όραμα της επόμενης ημέρας, μια «Ελλάδα στον κόσμο που έρχεται»

Αναμφίβολα, η Ελλάδα δεν έζησε τα οφέλη της παγκόσμιας εκβιομηχάνισης που ανέθρεψαν οικονομικούς γίγαντες. Αντίθετα, το κράτος συσσώρευσε ένα δυσθεώρητο χρέος, η ελληνική κοινωνία βολεύτηκε με μια ανεμική οικονομία βασισμένη στην κατανάλωση με σημάδια μιας ασταθούς ισορροπίας -ισορροπίας όμως λόγω του ενιαίου νομίσματος- και ανέχθηκε τις πελατειακές σχέσεις που είχαν πλέον κυριεύσει όλο τον δημόσιο τομέα και βέβαια με ένα πολιτικό σύστημα που ανεύθυνο ζούσε με μια κοινή παραίσθηση πλαστής ευημερίας.

Δυστυχώς όταν ξέσπασε η κρίση τα λάθη άρχισαν να πληρώνονται σωρευτικά και η διαδικασία να προωθηθούν πολύ δύσκολες μεταρρυθμίσεις στον ιδιωτικό τομέα, το κράτος και την αγορά κάτω από τις ασφυκτικές δημοσιονομικές πιέσεις, ήταν ιδιαίτερα απαιτητική.

Μιλώντας για ανάπτυξη μονοσήμαντες απαντήσεις και μεμονωμένα μέτρα δεν επαρκούν. Η ανάπτυξη δε συντελείται σε ένα χρονικά προσδιορισμένο χρόνο, αλλά αντίθετα απλώνεται στο πέρασμα των χρόνων, συνδέεται με νέα προβλήματα, νέες προκλήσεις, διακυμάνσεις, και ζητήματα που θα καθορίσουν το χρόνο μετάβασης σε μια νέα κατάσταση.

Ανάπτυξη σημαίνει μικρές και μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε όλα τα στάδια της οικονομικής και παραγωγικής δράσης. Επενδύσεις στις νέες γνώσεις, στους σύγχρονους θεσμούς, στις αποτελεσματικές συνέργειες, στους ανθρώπους. Ανάπτυξη σημαίνει επένδυση στον «κόσμο που έρχεται».

Όσο πιο νωρίς αντιληφθούμε τις νέες προκλήσεις που ανοίγονται μπροστά μας, όσο πιο νωρίς δημιουργήσουμε το νέο αφήγημά μας ως έθνος και ως κοινωνία, όσο πιο νωρίς ξεφύγουμε από τα ασφυκτικά πλαίσια που δημιουργεί η «μνημονιακή» ή «αντιμνημονιακή» ρητορεία, τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το όραμα της επόμενης ημέρας, μια «Ελλάδα στον κόσμο που έρχεται».

Σήμερα, ξεκινάει να γράφεται ένα νέο οικονομικό αφήγημα, μια νέα βιομηχανική επανάσταση, με άξονες τα κοινωνικά δίκτυα, την πληροφορική και τις νέες μορφές παραγωγής ενέργειας που θα οδηγήσει σε ένα πιο εξισωτικό και βιώσιμο μέλλον. Ένα οικονομικό αφήγημα που σήμερα σχεδιάζεται και η Ελλάδα οφείλει να είναι μέσα σε αυτό. Το οφείλουμε στη χώρα μας, στις γενιές που μέρα με τη μέρα χάνουν την ελπίδα τους, αλλά και σε αυτές που έρχονται.

*Ο Νίκος Κερερές είναι Πολιτικός Επιστήμονας