«Η τοποθέτηση του Γιάννη Βαρούχα στην ανοικτή εκδήλωση του Ιόνιου Κέντρου Πολιτισμού και Τέχνης με τίτλο «Θάλασσες μετανάστευσης» στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη»

Κυρίες και κύριοι,

Φίλες και φίλοι,

Με μεγάλη μου χαρά έλαβα πριν από λίγες μέρες μία πρόσκληση στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μου, που αφορούσε τη σημερινή εκδήλωση, και που μιλούσε απευθείας μέσα στη σκέψη μου για το θέμα που πραγματεύεται καθώς και για την ανάγκη να το επικοινωνούμε σε μία βάση ανοικτού διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες και τους φορείς.

Αμέσως ανταποκρίθηκα θετικά στην πρόσκληση και βρίσκομαι σήμερα εδώ προκειμένου να ακούσω όλους όσους έχουν κάτι να πουν, αλλά και για να καταθέσω τη δική μου οπτική και τους δικούς μου προβληματισμούς γύρω από τη μετανάστευση.

Είναι αλήθεια, ότι τόσο στη δική μας περιοχή όσο και σε παγκόσμια κλίμακα, το ζήτημα της μετανάστευσης απασχολεί σε μεγάλο βαθμό. Ανέκαθεν υπήρχε βέβαια, καθώς ανέκαθεν υπήρχαν πόλεμοι, φτώχεια, ανισότητα και αδικία.

Ωστόσο, σήμερα η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από την εποχή του Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Κι αυτό το γεγονός θα πρέπει, το δίχως άλλο, να μας προβληματίζει όλους.

Σε αυτήν την κρίση, η χώρα μας, η Ελλάδα, αλλά και η Ιταλία, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Δυστυχώς όμως, αυτό συμβαίνει χωρίς την απαραίτητη διεθνή αλληλεγγύη, και χωρίς το δίκαιο διαμοιρασμό των ευθυνών και των υποχρεώσεων που έχουν όλα τα κράτη της Ένωσης, και όχι μόνο, σε αυτήν την ανθρωπιστική κρίση.

Η Ελλάδα όμως δεν έκανε πίσω από τις αρχές και τις αξίες της. Σηκώνοντας ένα δυσανάλογο βάρος – ευρισκόμενη η ίδια μέσα στη δίνη μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης – και έχοντας στη γονιδιακή της μνήμη έντονη την προσφυγιά και τη μετανάστευση, επέδειξε αλληλεγγύη και ένα ανθρώπινο πρόσωπο σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους εξαιτίας του πολέμου και της φτώχειας. Ενός πολέμου για τον οποίο δεν ευθύνονται, αλλά υποχρεώθηκαν να υποστούν τις συνέπειές του.

Κι ενώ την ίδια ώρα παρατηρούμε με απογοήτευση να ανεβαίνουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι φωνές με τη ρητορική του μίσους, της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού και του φονταμενταλισμού, η ελληνική κυβέρνηση έδωσε και δίνει έναν αγώνα προκειμένου οι ξεριζωμένοι συνάνθρώποι μας να μη στερούνται τις βασικές τους ανάγκες και προκειμένου το ελληνικό Αρχιπέλαγος να μη μετατραπεί σε έναν υγρό τάφο για χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες.

Η Ελλάδα πάλεψε και παλεύει προκειμένου αυτοί οι άνθρωποι, που χρήζουν της προστασίας κάθε ευνομούμενης πολιτειακής αρχής, να βρίσκουν ασφαλείς διόδους και να διαβιούν αξιοπρεπώς στα σημεία υποδοχής και περίθαλψής τους. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με το ότι η χώρα μας επιλέγει να μη συμμετέχει στον πόλεμο κατά της Συρίας, ενδεχομένως να μας εξασφαλίζει την ασυλία απ’ αυτές τις τυφλές, εκδικητικές και θανατηφόρες επιθέσεις που βλέπουμε να συμβαίνουν σε πολλές ευρωπαικές πρωτεύουσες με μία ανησυχητικά αυξανόμενη συχνότητα.

Ωστόσο, ο σκοπός που πρέπει να προέχει και που μας ξεπερνά ως χώρα, δεν είναι άλλος από την προσέγγιση και τη θεραπεία του προβλήματος στη ρίζα του. Δηλαδή των αιτιών που προκαλούν αυτές τις μετακινήσεις και που εξαναγκάζουν όλους αυτούς τους ανθρώπους να αναζητούν ένα καλύτερο αύριο σε μακρινούς από τα σπίτια τους τόπους. Αυτός ο σκοπός είναι ιερός και θα πρέπει να αποτελεί καθημερινό μας αίτημα.

Οι εικόνες με τα σύγχρονα σκλαβοπάζαρα στην περιοχή μας, αποτελούν παγκόσμια ντροπή, και καταδεικνύουν το γεγονός ότι η ανθρωπότητα έχει πολλά βήματα να διανύσει για την κατάκτηση αυτών που λέγονται ανθρώπινα δικαιώματα και ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Πόσο μάλλον τη στιγμή που οι οικονομικές κρίσεις θολώνουν τις σκέψεις των πολιτών, και δεν τους αφήνουν να διακρίνουν με καθαρότητα το δίκαιο από το άδικο.

Για να πετύχουμε τον περιορισμό των εξτρεμιστών και την απεμπόληση των αρνητικών διαθέσεων που στρέφονται ενάντια στα θύματα του προβλήματος, και όχι στο ίδιο το πρόβλημα, καλό θα ήταν να ξεκινήσουμε απ’ την αρχή. Δηλαδή απ’ τα παιδιά μας. Ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέξουμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σήμερα, θα καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθούν οι κοινωνίες μας τις επόμενες δεκαετίες. Θεωρώ ότι είναι πολύ εύστοχη η προσπάθειά σας, να ανοίξετε δηλαδή μία συζήτηση με την εκπαιδευτική κοινότητα για το θέμα της ένταξης των μεταναστών, που μπορεί να δώσει καρπούς.

Σε κάθε περίπτωση ο πολιτισμός, η τέχνη, η αυτογνωσία, η καλή ανάγνωση της ιστορίας και η εξάντληση του διαλόγου είναι τα πρόσφορα μέσα ή αλλιώς τα δικά μας «όπλα» αν θέλετε, στη μάχη ενάντια στη σκοτεινή πλευρά των ανθρώπων. Γι’ αυτό σας προτείνω :

-Την περαιτέρω εμπλοκή της εκπαιδευτικής κοινότητας σε αυτόν τον ανοικτό διάλογο μέσω μαθητικών δράσεων ή διαγωνισμών με θέματα γύρω από τη μετανάστευση και την προσφυγιά.

– Τη διοργάνωση κι άλλων παρόμοιων εκδηλώσεων-δράσεων με συνέχειες σε συνεργασία και με άλλες συλλογικότητες.

-Τη διοργάνωση ανοικτών συναυλιών τώρα το καλοκαίρι με συμμετοχές από διάφορες εθνικότητες.

-Την προβολή ταινιών ή ντοκιμαντέρ σχετικού περιεχομένου καθώς και

– Τη συνδιαμόρφωση μαζί με την τοπική κοινωνία, τους φορείς και τις συλλογικότητες ενός αιτήματος για τη δημιουργία μουσείου μετανάστευσης και προσφυγιάς στην Κεφαλονιά.

Προς αυτές τις κατευθύνσεις δηλώνω διαθέσιμος για την οποιαδήποτε ενεργή συμμετοχή και για οποιαδήποτε θέση που να μπορεί να με κάνει αρωγό σας. Όπως γνωρίζετε, είχα συμμετάσχει στη διοργάνωση ενός κύκλου ανοιχτών εκδηλώσεων κατά το παρελθόν με θέμα την προσφυγιά και τη μετανάστευση, με τη συλλογικότητα «Διάλογος-Διάδραση», οι οποίες είχαν πολύ καλή απήχηση στην τοπική κοινωνία μας, και πρόσθεσαν ένα «λιθαράκι» στην οικοδόμηση των σχέσεων των πολιτών με συμπολίτες μας που κατάγονται από άλλες χώρες. Η εμπειρία μου από αυτό τον κύκλο των παρεμβάσεων είναι επίσης στη διάθεσή σας.

Σας ευχαριστώ πολύ που με ακούσατε και σας εύχομαι καλή συνέχεια στις παρεμβάσεις σας!

Γιάννης Βαρούχας