Σήμερα 16 Μαρτίου είναι το Γ Ψυχοσάββατο για το 2019. Ψυχοσσάβατο είναι η κοινή ονομασία του Σαββάτου πριν από την Κυριακή των Απόκρεω και του Σαββάτου πριν από την Κυριακή της Πεντηκοστής. Αν και όλα τα Σάββατα του έτους είναι αφιερωμένα στις ψυχές των χριστιανών, που έχουν αποβιώσει ανά τους αιώνες, με την ελπίδα της ανάστασής τους κατά τη Δευτέρα Παρουσία, σύμφωνα με τις Γραφές, η Εκκλησία τιμά και ειδικά τη μνήμη τους το Ψυχοσάββατο ή αν προτιμάτε τα δύο προαναφερθέντα ψυχοσάββατα. Η γιορτή των Αγίων Θεοδώρων είναι κινητή γιορτή. Πέφτει πάντα τον πρώτο Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα. Το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής, το οποίο είναι και Ψυχοσάββατο. Οι άγιοι Θεόδωροι είναι δύο, συγκεκριμένα πρόκειται για τον Άγιο Θεόδωρο Τήρων και τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη.
Άγιος Θεόδωρος Τήρων
Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων έζησε στα χρόνια των Ρωμαίων αυτοκρατόρων Μαξιμιανού και Γαλέριου, στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. Ονομάστηκε Τήρων επειδή είχε καταταγεί στο σώμα των νεοσυλλέκτων (tiro) της Ρωμαϊκής λεγεώνας.
Έγινε γνωστός για τη ανδρεία του όταν βοήθησε τους κατοίκους μίας περιοχής που ήταν τρομοκρατημένοι, εξαιτίας ενός γιγάντιου φιδιού. Κάνοντας προσευχή, έψαξε το φίδι και όταν το συνάντησε, εκτόξευσε εναντίον του το ακόντιό του, τραυματίζοντάς το θανάσιμα.
Βοήθησε, με κάθε τρόπο, ώστε να μην αλλαξοπιστήσουν ή φοβηθούν από τα βασανιστήρια οι χριστιανοί του τάγματος.
Κάποια στιγμή κατέστρεψε το ξύλινο είδωλο της θεάς Κυβέλης, και κλήθηκε σε απολογία για τη μεγάλη αυτή ασέβεια. Ο ίδιος είπε ότι το έκανε θέλοντας να διαπιστώσει αν όντως η θεά ήταν αληθινή.
Αυτό που διαπίστωσε όμως ήταν ότι πρόκειται περί αψύχου πράγματος.
Ο τοπικός άρχοντας αμέσως διέταξε να τον μαστιγώσουν και να τον ρίξουν στη φυλακή χωρίς τροφή και νερό.
16 Μαρτίου γιορτή
Παρά τις ευκαιρίες που του δόθηκαν για να αλλαξοπιστήσει, ο Θεόδωρος ήταν ανένδοτος. Έτσι καταδικάστηκε σε κρεμάλα και να τον κόψουν με σίδερα.
Η προσπάθεια, όμως, απέτυχε. Έτσι, διατάχθηκε να τον ρίξουν στο καμίνι, όπου και πέθανε. Η ημερομηνία της κοίμησής του, ήταν η 17η Φεβρουαρίου, οπότε και εορτάζεται η μνήμη του.
Αργότερα, ο αυτοκράτορας Ιουλιανός πραγματοποίησε μεγάλο διωγμό κατά των χριστιανών.
Γνωρίζοντας για τη νηστεία των χριστιανών και θέλοντας να τους ταλαιπωρήσει διέταξε να αποσύρουν από την πόλη τα τρόφιμα που ήταν νηστίσιμα, υποχρεώνοντας τους χριστιανούς είτε να μη νηστεύσουν, είτε να μείνουν νηστικοί.
Τότε σύμφωνα με την παράδοση εμφανίστηκε ο Θεόδωρος κι έδωσε εντολή να μην αγοράσουν τίποτα παρά να τρώνε μόνο κόλλυβα. Από τότε μέχρι και σήμερα εορτάζεται το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής το θαύμα αυτό.
Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης
Από την Ευχάιτα της Μικράς Ασίας, ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης έζησε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. Από νεαρός διακρινόταν για την εξωτερική του εμφάνιση αλλά και την ρητορική του ικανότητα.
Ήταν ηγετικός χαρακτήρας και ξεχώριζε για την ηθική του. Υπήρξε αθλητής κι από νεαρή ηλικία έγινε στρατιωτικός. Η φήμη του έφτασε γρήγορα και στα αυτιά του αυτοκράτορα Λικινίου, ο οποίος τον κάλεσε για να τον γνωρίσει από κοντά.
Ο Λικίνιος μαθαίνοντας πως είναι χριστιανός, θέλησε να προσηλυτίσει τον Θεόδωρο, στην δική του θρησκεία. Ο Θεόδωρος, όμως, αρνήθηκε ευγενικά και τον κάλεσε να επισκεφθεί την Ποντιακή Ηράκλεια, όπου ήταν διορισμένος στρατηλάτης.
Αφού, λοιπόν, τον υποδέχθηκε σπίτι του με μια λαμπρή τελετή, του ζήτησε όλα τα χρυσά και ασημένια είδωλα που είχε φέρει μαζί του, με σκοπό να αποδώσει ο ίδιος τιμές σε αυτά.
Όταν όμως τα πήρε, τα έσπασε σε κομμάτια και τα μοίρασε σε φτωχούς. Όταν το αντιλήφθηκε ο Λικίνιος τον οδήγησε στην φυλακή.
Τα δύο Ψυχοσάββατα τιμώνται από τους πιστούς με μνημόσυνα στις εκκλησίες, τρισάγια στους τάφους των προσφιλών τους προσώπων, μοίρασμα κολλύβων και ελεημοσύνες στους φτωχούς («ψυχικό»), ενώ το έθιμο απαγορεύει την εργασία.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα :
Η επόμενη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου, εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτή.
Για το λόγο αυτό με το Μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει τη συμπάθεια και τη μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει μεταξύ των υιών της Επουράνιας Βασιλείας Του.
Το Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής λέγεται και του Ρουσαλιού, επειδή έλκει την καταγωγή του από τη ρωμαϊκή γιορτή των Ρουσαλίων ή Ροζαλίων.
Κατά τα δύο μεγάλα Ψυχοσάββατα η Εκκλησία μας καλεί σε μία παγκόσμια ανάμνηση «πάντων των απ’ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου».
Μνημονεύει όλους εκείνους που υπέστησαν «άωρον θάνατον», σε ξένη γη και χώρα, σε στεριά και σε θάλασσα.
