Του Άγη Βερούτη
Έχουμε πόλεμο.
Εδώ και δύο εβδομάδες, τόσο κοινωνία όσο και η οικονομία περνάνε πρωτόγνωρες καταστάσεις.
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται χωρίς αντικείμενο εργασίας, κλεισμένοι στο σπίτι τους, προκειμένου να εμποδιστεί η εκθετική αύξηση των κρουσμάτων του Covid19, του οποίου τυχόν μακροχρόνιες επιπτώσεις είναι άγνωστες. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η κυβέρνηση έπραξε σωστά να μην ρισκάρει τις εκατοντάδες χιλιάδες ζωές που θα κινδυνεύσουν αν ο Covid19 μεταδοθεί με τον ρυθμό υπερδιπλασιασμού των κρουσμάτων ανά δυο μέρες.
Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει άλλη πλευρά… Τα δεδομένα περί χρόνου ασυμπτωματικής μετάδοσης και πολύ χαμηλής θνησιμότητας σε νεότερες ηλικίες αλλάζουν καθημερινά. Σε περιπτώσεις όπως αυτή κανείς δεν μπορεί να κάνει υποθέσεις με τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Ήδη την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι στη γειτονική Ιταλία ξεπερνούν τους αντίστοιχους στην αχανή Κίνα.
Είναι άγνωστο αν η συγκεκριμένη πανδημία θα συμπεριφερθεί όπως η κοινή γρίπη και θα υποχωρήσει με τις υψηλότερες θερμοκρασίες και τον ήλιο της Άνοιξης, ή αν θα συνεχιστεί η μετάδοσή της ανεξαρτήτως καιρού. Είναι άγνωστο αν οι κοινωνικές μας συνήθειες θα μπορέσουν να επανέλθουν μετά μια διετία που θα έχει βρεθεί εμβόλιο και θεραπεία ή αν θα παραμείνουν αλλαγμένες, όπως μετά την Κατοχή όσοι επιβίωσαν την πείνα είχαν ψύχωση με το φαγητό.
Η οικονομία όμως βρίσκεται σε κατάσταση αιμορραγικού σοκ. Οι τζίροι για χιλιάδες επιχειρήσεις αποτελούν παρελθόν, και όταν ξανανοίξουν, όσες ξανανοίξουν, είναι άγνωστο αν θα υπάρχει ακόμη η αγορά για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, ή η καταναλωτική συμπεριφορά θα έχει αλλάξει τόσο δραστικά που δεν θα υπάρχει πλέον οικονομικός χώρος για αυτές.
Είναι άγνωστο πότε θα ανακάμψει η αγορά των ακινήτων, του τουρισμού, της εστίασης, της λιανικής, των υπηρεσιών και γενικά όλων όσων σήμερα υπολειτουργούν με ένα τζίρο πεσμένο κατά 60%-70% χωρίς να έχουν την πολυτέλεια να κλείσουν γιατί αν το κάνουν πιθανόν δεν θα έχουν πια τους πελάτες τους όταν ξανανοίξουν.
Ακόμα και εκείνοι όμως που έχουν έναν υποτυπώδη τζίρο, είναι άγνωστο αν θα καταφέρουν να εισπράξουν από πελάτες που με τη σειρά τους και εκείνοι δεν εισπράττουν.
Αυτός ο πόλεμος μας βρήκε αποδυναμωμένος από δέκα χρόνια κρίσης και λιτότητας και υπερφορολόγησης που έγινε για να μετατραπεί το δημόσιο χρέος της χώρας σε ιδιωτικό, με αποτέλεσμα τέσσερα εκατομμύρια ΑΦΜ με υπερήμερες οφειλές προς το κράτος και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Σε αχαρτογράφητα νερά όπως αυτά που διανύουμε αυτές τις τελευταίες ημέρες και άγνωστο ως πότε, ας ελπίσουμε ότι θα γίνει αντιληπτό από όλους ότι τίποτα από όσα νομίζαμε ότι ισχύουν στην καθημερινότητα δεν ισχύει πλέον.
Ακόμα και αν σωθούν εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένοι (παρά το ότι συνέχιζαν ως προχθές να βολτάρουν στις λαϊκές και τα μαγαζιά ώσπου η κυβέρνηση αναγκάστηκε να τα κλείσει όλα) ακόμα και αν ξανανοίξουν οι περισσότερες επιχειρήσεις μετά τον πόλεμο που βιώνουμε τώρα, η πραγματική οικονομία θα είναι κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που είναι σήμερα, παρά τα helicopter money, παρά το επίδομα στους έγκλειστους ανέργους εργαζόμενους, παρά την αναστολή πληρωμών και το κλείσιμο των δικαστηρίων, ακόμα και αν τον λογαριασμό τον πληρώσει με εκτύπωση νέου χρήματος ή με QE η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ακόμη και αν ο τουρισμός και η ναυτιλία ανακάμψουν μετά από 2-3 χρόνια.
Αυτό που βιώνουμε σήμερα, εκτός από πόλεμο με την ανθρώπινη φύση και την εσωτερική ροπή των ανθρώπων προς την κοινωνικοποίηση και την διεπαφή, ανεξαρτήτως ηλικίας, θα είναι το μεγαλύτερο οικονομικό γεγονός της ζωής μας.
Αυτό.
