Του Γεράσιμου Σωτ. Γαλανού
Ήταν Ιούνιος του 1944, ημέρα του Αγίου Πνεύματος και οι εκκλησίες του Ληξουρίου ότι είχαν απολύσει, που έφτασε από το Αργοστόλι μια χιτλερική κουστωδία με επικεφαλής το μονόφθαλμο εγκληματία φρούραρχο της Κεφαλονιάς, Σπιτέλερ. Τους Γερμανούς καλωσόρισε με ένα χαμόγελο προδοτικό στην παραλία του Ληξουρίου ο προδότης Φλωριάς , που είχε ξεχάσει ποιοι είναι οι συμπατριώτες του.
Η Γερμανική κουστωδία κουβαλούσε μαζί της τους πέντε αγωνιστές από την Αγία Θέκλη, που τους είχαν φυλακισμένους πριν ένα μήνα στις φυλακές Αργοστολίου.
Οι πέντε αγωνιστές πιάστηκαν από τους Γερμανούς σ’ ένα μπλόκο που έκανα στις αρχές Μαΐου του 1944 στο χωριό της Αγίας Θέκλης. Σ σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τους Γερμανούς έφερε στο χωριό μια Αγιαθεκλησιάνα, επειδή κάποιοι σκότωσαν τον άνδρα της… Οι Αγιαθεκλησιάνοι ξέροντας πως κάτι τέτοιο θα γίνει, είχαν καταφύγει οι περισσότεροι στα γύρω υψώματα του χωριού …
Οι πέντε που πιάστηκαν σε αυτό το μπλόκο ήταν ο Νιόνιος Ρατσιάτος, καθηγητής φιλολογίας στο Γυμνάσιο Ληξουρίου 43 ετών, ο Σπύρος Αναλυτής με το ψευδώνυμο Κανάρης 22 ετών, ο Αντώνης Ληξουριωτάτος ή Καστρινός 35 ετών, ο Γαβρίλης Ραλλάτος επιστάτης του Λιβιεράτειου Γυμνασίου, 60 ετών και ο γιος του Βασίλης 25ετών.
Οι Γερμανοί μετέφεραν τους κρατούμενους στο κτήριο του Μαρκάτου και ταυτόχρονα μερικοί Γερμανοί απ’ την κουστωδία εξόρμησαν στα γύρω μαγαζιά για να βρουν καρέκλες και σκοινιά.
Οι Ληξουριώτες είχαν εξαφανίσει σχοινιά και καρέκλες, ξέροντας τι θέλουν να κάνουν οι Γερμανοί, αλλά οι σκληροί κατακτητές αναζήτησαν το υλικό που ήθελαν από τις αποθήκες των μαγαζιών.
Κάτω από την πίεση των Γερμανών, είχε κατέβει στην πλατεία κόσμος αρκετός για να του δείξουν οι κατακτητές την κρεμάλα των πέντε αγωνιστών.
Με τον κόσμο που είχαν συγκεντρώσει ζωσμένο ολόγυρα με τα πυροβόλα, οι Γερμανοί σκαρφάλωσαν στα δύο πλατάνια προς την πλευρά που είναι σήμερα η «Άλφα Τράπεζα», έδεσαν τα καλώδια στα κλαριά, ετοίμασαν τις θηλιές και κάτω από κάθε μια έβαλαν ένα κασόνι.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, έφεραν του αγωνιστές από το Μαρκάτο έχοντας στο πλάι τους το προδότη. Σε κάποια στιγμή ένας Γερμανός διερμηνέας προχώρησε μερικά βήματα μπροστά και διάβασε την απόφαση «Εις θάνατο απαγχονισμού… σαν υπεύθυνους για αναρχοκομμουνιστικές οργανώσεις.»
Διατάζουν του πέντε αγωνιστές να κάμουν πέντε βήματα μπροστά και να σταθούν κάτω από τις θηλιές . Με το σύνθημα του Σπιτέλερ, οι Γερμανοί σήκωσαν στα χέρια τους τρεις, τον Νιόνιο τον Ρατσιάτο, τον Αντώνη Ληξουριωτάτο και τον Σπύρο τον Αναλυτή και προσπάθησαν να τους περάσουν στο λαιμό τις θηλιές. Ο Σπύρος Αναλυτής πρόλαβε το δήμιο και πέρασε μόνος του τη θηλιά. Μέσα στη ματωμένη σιωπή που κυριαρχούσε στον κόσμο, ακούγεται η φωνή του Σπύρου Αναλυτή 22 χρόνων παλικάρι να φωνάζει περήφανα. «Εσύ θα μας εκδικηθείς ελληνική τυραννομάχα νιότη. Ζήτω η Νιότη, ΖΗΤΩ η ΕΠΟΝ, ΖΗΤΩ ΤΟ ΚΚΕ …»
Ο ίδιος είχε γράψει πρωτύτερα ένα μήνυμα στο χώρο της φυλακής που τον έκλεισαν μετά τη σύλληψή του. «Εγώ το σπόρο έσπειρα κατά της τυραννίας, εξού και θέλει θεριστεί καρπός ελευθερίας».
Οι Γερμανοί τραβήξανε τα κασόνια και η ζωή για τους τρεις τελείωσε. Οι δήμιοι φρόντισαν να δει ο γέρος Γαβρίλης Ραλλάτος το παιδί του να πεθαίνει πρώτα. Το έβλεπε ο άμοιρος αρκετή ώρα, γιατί το σκοινί (καλώδιο) της κρεμάλας του Βασίλη Ραλλάτου είχε χαλαρώσει και η ζωή έδειχνε ότι γυρεύει πάλι να φτερουγίσει. Μα η διαταγή του δήμιου Σπιτέλερ, ανάγκασε ένα Γερμανό να πιάσει το καλώδιο με τον κρεμασμένο για να το τραβήξει προς τα πάνω. Ακολούθησε και δεύτερο κρέμασμα, όπως και έπειτα του γέρου πατέρα Γαβρίλη.
Η ταφή τους έγινε σε λίγα μέτρα έξω από το τότε Ληξούρι, στην Αμμούσα, όπου και σήμερα βρίσκονται τα οστά τους σε ομαδικό τάφο.
Είναι συγκινητικό ότι στο ίδιο μέρος που απαγχονίστηκαν οι πέντε αγωνιστές, συνέβη το ίδιο το 1849 με το θρυλικό παπα-Ληστή Γρηγόρη Ζαπάντη Νοδάρο με την παρέα του.
Σήμερα την πλατεία Ληξουρίου κοσμεί καλαίσθητο μνημείο το οποίο ανήγειρε η ΠΕΑΕΑ ΠΑΛΛΗΣ ως αιώνιο μνημόσυνο για τους κρεμασμένους και ως φωτεινό φάρος που θα καθοδηγήσει τις επερχόμενες γενιές.
