Η Χάρις Αλεξίου δεν έφυγε ακριβώς στην ακμή της. Εδώ και κάποια χρόνια η φωνή δεν ακολουθούσε το πνεύμα και την επιθυμία να είναι μαζί με το κοινό της. Νομίζω ότι αυτή τη φυσική αδυναμία που την έχουμε ακούσει σε τραγουδιστές που σπάει η φωνή, σε χορευτές που δεν αντέχουν το άλμα, σε ηθοποιούς που ξεχνάνε τα λόγια τους αλλά επιμένουν να είναι στη σκηνή έχει κάτι το θρηνητικό.
Πώς αποχωρίζεσαι όχι την καριέρα, όχι τα χρήματα αλλά τη φωνή σου, είναι σαν να λέμε αποχωρίζομαι την καρδιά ή το πνευμόνι μου, το χέρι που γράφω ή τα μάτια μου. ή σαν να αποχωρίζομαι τη ψυχή μου γιατί η Αλεξίου δε είχε απλώς μεγάλη φωνή. Η φωνή της έχει το ψυχικό βάθος που καθηλώνει τον ακροατή. Και ο αποχωρισμός από αυτή τη φωνή δε μπορεί να μην είναι σκληρός.
“Δεν ήταν κάτι απλό, βεβαίως και το πένθησα. Μπορεί και εγώ να σαμποτάρισα τη φωνή μου. Όταν κατάλαβα πως δεν αποδίδω πια όπως παλιά, να την έσκαψα λίγο παραπάνω” είπε σε μια συνέντευξη στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, με αφορμή την κυκλοφορία του δίσκου της “τα Τραγούδια της ξενιτιάς” που ηχογράφησε πριν από τριάντα χρόνια και έμειναν στο συρτάρι της δισκογραφικής της και στη σκιά των μεγάλων τότε επιτυχιών της. Σπάνια κάνει η Χάρις Αλεξίου τόσο προσωπικές δηλώσεις. Ακόμα πιο σπάνια ακούμε τη δημόσια ομολογία ενός προσώπου με όνομα συνώνυμο της λέξης ελληνικό τραγούδι. “Όταν με κάλεσε ο Μικρούτσικος να τραγουδήσω στους Βράχους του είπα “δεν τραγουδάω Θάνο μου αλλά θα είμαι εκεί για σένα”. Πήρα λίγο θάρρος και μετά συνεργάστηκα με τον Ξαρχάκο στον Ζαμπέτα. Εκεί πήρα την οριστική απόφαση. Είπα “δε σου αξίζει να συνεχίσεις”.
Μια μεγάλη καλλιτεχνική προσωπικότητα
Είχε μεγάλη προσωπικότητα στη σκηνή. Γι’ αυτό τη λέμε Χαρούλα, γιαυτό τη λέμε με το μικρό της και όχι με το επίθετό της και γιαυτό το λόγο, όποια ώρα, όποια μέρα σε χαρά και λύπη ακούμε τη φωνή της κλαίμε. Ή μερακλώνουμε. Ή γελάμε. Γιατί η φωνή της είναι ένα πράγμα σαν τα ακριβά κρύσταλλα, με τις χαραγματιές του χρόνου, αλλά πάντα ακριβά.
“Έχω απομακρυνθεί από το τραγούδι τελείως. Δεν μπορώ να τραγουδήσω, όπως τραγουδούσα παλιά. Και δεν καταδέχομαι να συνεχίσω και να το κάνω αυτό, αν δε μπορώ να το κάνω καλά. Θα με ακούσετε σε λίγο καιρό σε ένα τραγούδι με τη Γιασμίν, ένα ντουέτο που κάναμε μαζί που έχω γράψει τους στίχους στα ελληνικά εγώ και εκείνη τη μουσική και τους στίχους στα ισπανικά. Το ηχογράφησα πέρσι το καλοκαίρι. Είναι μια μπαλάντα που μπορούσα να πω, αλλά δε με ακούει η φωνή μου πια και είπα πως είναι καλύτερα να σταματήσω. Δεν είναι σωστό“.
Μια καριέρα ανεπανάληπτη
Πολύ λίγοι έχουν κάνει καριέρα σαν της Χαρούλας στο ελληνικό τραγούδι. Η Χαρούλα έχει πει κυριολεκτικά τα πάντα. Και δεν τα έχει “πει”, τα έχει σαρώσει. Οι νεότερες τραγουδίστριες θα έδιναν το ένα τους χέρι για να έχουν πει το ένα δέκατο από όσα τραγούδησε, να έχουν συνεργαστεί έστω και με έναν από αυτούς που συνεργάστηκε.
Να έχουν στην ελληνική μουσική το λαμπρό ρεπερτόριο της Χαρούλας. Στην πρώτη γραμμή του ελληνικού τραγουδιού από τη δεκαετία του 1970, έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους μεγάλους τραγουδιστές, μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς, παλαιότερους και νεότερους, είτε δισκογραφικά είτε σε μουσικές σκηνές, πίστες και συναυλίες: Μάνο Λοΐζο, Αθηναϊκή Κομπανία, Μανώλη Ρασούλη, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Αντώνη Βαρδή, Γιάννη Πάριο, Δήμητρα Γαλάνη, Γιώργο Νταλάρα, Άννα Βίσση, Άλκηστη Πρωτοψάλτη, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Μίκη Θεοδωράκη, Μάνο Χατζιδάκι, Νικόλα Άσιμο, Γιώργο Ζαμπέτα, Βίκυ Μοσχολιού, Γιάννη Σπανό, Θάνο Μικρούτσικο, Λευτέρη Παπαδόπουλο, Μάνο Ελευθερίου, Λίνα Νικολακοπούλου, Σωκράτη Μάλαμα, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Γιάννη Σπάθα, Νίκο Πορτοκάλογλου, Αφροδίτη Μάνου, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Γιάννη Κότσιρα, Κώστα Χατζή και πολλούς άλλους.
Έχει εμφανιστεί στις κορυφαίες αίθουσες του κόσμου και έχει τιμηθεί με σημαντικές διακρίσεις. Έχει ηχογραφήσει πάνω από 30 προσωπικούς δίσκους. Παρότι η ίδια δε συνηθίζει να αναφέρεται στις πωλήσεις των δίσκων της, σύμφωνα με την έρευνα του Πέτρου Δραγουμάνου η Χάρις Αλεξίου είναι στην πρώτη θέση μεταξύ των τραγουδιστριών.
Τραγούδια από το συρτάρι και από τη σκιά του χρόνου
“Μην είσαι τώρα νούμερο που βγαίνει και προσπαθεί να φτάσει τη νότα. Αφού δε μπορεί πια η φωνή σου να το βγάλει αυτό. Σεβάσου αυτό που έχεις κάνει μέχρι τώρα. Δε γράφω πια τραγούδια. Αν γράψω ξανά, θα περάσει κάποιος χρόνος. Όταν γράφω εγώ τραγούδι, μου βγαίνει αυτόματα να το τραγουδήσω. Οπότε τι να γράψω τώρα;” είπε η Χάρις Αλεξίου. Έτσι απλά, βάζοντας εκείνη την τελεία, και σε χρόνο συμβολικό, με τη φωνή της να ακούγεται νεανική και ώριμη, καθαρή και άφθαρτη.
Με τα δέκα τραγούδια του Θόδωρου Δερβενιώτη και του Κώστα Βίρβου, του Στέλιου Καζαντζίδη και της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, του Παναγιώτη Τούντα, του Βασίλη Τσιτσάνη, του Μίκη Θεοδωράκη και του Δημήτρη Χριστοδούλου, του Μάνου Λοΐζου και του Φώντα Λάδη, του Γιάννη Κυριαζή και του Δημήτρη Ρουμελιώτη, του Γεράσιμου Κλουβάτου και του Χαράλαμπου Βασιλειάδη, του Νάκη Πετρίδη, του Γιάννη Βασιλόπουλου και του Βαγγέλη Ατραΐδη και το Παραδοσιακό “Τζιβαέρι”, που κυκλοφορούν σε cd για πρώτη φορά, τριάντα τρία χρόνια μετά την ηχογράφησή τους.
Ένας “χειρόγραφος” απολογισμός
Το 2016 η Χάρις Αλεξίου ανέβηκε στη σκηνή με ένα προσωπικό ημερολόγιο, το Χειρόγραφο, για να διηγηθεί και να τραγουδήσει στιγμές από την ζωή της που η ίδια έγραψε, στη μουσικοθεατρική παράσταση που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Νανούρης.
Μόνη στην σκηνή, άλλοτε μιλώντας κι άλλοτε τραγουδώντας, με το γέλιο και το δάκρυ να εναλλάσσονται, με συντροφιά ένα βιολοντσέλο, ένα πιάνο, ένα ακορντεόν και μια κιθάρα, η μεγάλη ερμηνεύτρια έπιασε το νήμα από τα παιδικά της χρόνια ως σήμερα και μας αποκάλυψε πώς η μικρή Χαρίκλεια από τη Θήβα έγινε η Χαρούλα όλης της Ελλάδας.
Εικόνες, μνήμες, λόγια που δεν έχουν ειπωθεί, στιγμές μιας ζωής, φυλαγμένα γράμματα, σημειώματα, όνειρα, εφιάλτες, προηγούμενες ζωές, έρωτες, χαμόγελα, συναυλίες, ταξίδια, οι άντρες, τα τραγούδια, ο πατέρας, η λύτρωση, τα θέλω, τα πρέπει, η γλύκα, το γέλιο, η μνήμη, το χώμα, η χαρά, το σώμα, η ψυχή, το μυαλό, η φωνή.
Μιλώντας για τους γονείς της
Η Χάρις Αλεξίου έχασε τον πατέρα της σε μικρή ηλικία και την μητέρα της νέα. Και ακόμα και όταν γέμιζε το ΟΑΚΑ σε ηλικία τριάντα χρονών εκείνη σκεφτόταν τους γονείς της. “Δεν είναι ότι δεν σου ‘ρχονται δάκρυα στα μάτια. Ή ότι δεν σκέφτεσαι τον μπαμπά σου, που δεν πρόλαβε να σε δει να μεγαλώνεις. Ή τη μητέρα σου, που επίσης δεν πρόλαβε να το δει αυτό” έλεγε.
“Θα ήθελα στους Ολυμπιακούς Αγώνες να είναι η μαμά μου και ο μπαμπάς μου κάτω, την ώρα που τραγουδούσα. Θα ήθελα στο πρώτο μου Ηρώδειο να είναι οι γονείς μου εκεί. Τέτοια πράγματα σκέφτεσαι”.
Όταν πήγε στο Σύνταγμα με τις καθαρίστριες
Όταν βγήκε με τις καθαρίστριες στο Σύνταγμα και ξεσήκωσε θύελλα συζητήσεων έκανε κάτι που το εννοούσε, ούτε λεφτά θα της έφερνε ούτε δόξα η κίνηση. Ήταν η στιγμή που η Χαρίκλεια από τη Θήβα, ο άνθρωπος που τραγούδησε και γέμισε στάδια και αίθουσες σε όλο συνδέθηκε με την καταγωγή της. Και παρόλες τις επικρίσεις αν γυρίσουμε το χρόνο αυτή πίσω ήταν η πιο ειλικρινής καλλιτεχνική κίνηση σε μια εποχή που αυτός ο κόσμος περισσότερο από τον καθένα μας, τους πιο εύπορους ή τους πιο μορφωμένους, είχε κυριολεκτικά γονατίσει.
Μπορεί να είσαι μεγάλος καλλιτέχνης αλλά όχι απαραίτητα έξυπνος. Μπορεί να έχεις -και πάντα θα έχεις- τρομερές επιθυμίες αλλά να μην υπάρχει μετάφραση, στη φωνή, στην κίνηση, στη μνήμη. Η Χαρούλα με αυτή τη δημόσια παραδοχή, χωρίς να είναι μελοδραματική αλλά απλά ειλικρινής όπως είναι η φωνή της εδώ και μισό αιώνα δεν πήρε μόνο την παρτίδα. Πήρε τη μπάνκα. Η αλήθεια της είναι μόνο μια. Ότι είναι η πιο σπουδαία Ελληνίδα τραγουδίστρια, έχει το πιο μεγάλο ρεπερτόριο και αυτό που ακούμε στη φωνή της, τον βαθύ πόνο, τη ζωή ολόκληρη, μπορεί να μη το ξαναζήσουμε, να μη το ξανακούσουμε ούτε για τα επόμενα πενήντα χρόνια. Είμαστε πολύ τυχεροί που μπορούμε και την ακούμε. Φωνές σαν αυτή δε χάνονται ποτέ.
Πηγή: thetoc.gr
