Γράφει ο Γεράσιμος Γαλανός

Λόγω της μνήμης του Παύλου Μελά και τις εκδηλώσεις στην Ήπειρο, όπου και η καταγωγή του, αναδημοσιεύω από τη «Λόγια Κεφαλληνιακή Μούσα» έργα Κεφαλλήνων συνθετών 19ου και 20ου αιώνα, δίτομο έργο των Γεράσιμος Γαλανός και Λαμπρογιάννης Πεφάνης, Έκδοση από το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ιονίων , 2015 και 2016 αντίστοιχα, την αναφορά για τον Ύμνο των Ριζοσπαστών, όπου και πολλές ομάδες Μακεδονομάχων ένθερμα τον τραγουδούσαν…!

«Ο Ύμνος των Ριζοσπαστών» (σε ποίηση του Γεράσιμου Μαυρογιάννη και σε μουσική του Νικόλαου Τζανή – Μεταξά) πέρασε και σε άλλα μέρη του ελλαδικού χώρου ως δημώδες άσμα, ιδίως το χώρο της Μακεδονίας όπου και με πρόσθετες ποιητικές στροφές χρησιμοποιήθηκε από τους Μακεδονομάχους ενάντια στους Βούλγαρους κατακτητές κατά την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πήρε δε τα ονόματα «Αντάρτης», «Πολεμιστής», «Ριζοσπάστης». Βλ. Εφημ Έγερσις, Ιούλιος 1894, πρβλ. «Ευτέρπη», εν Χανίοις εκ του Τυπογραφείου Στ. Α. Ανδρουλάκη, 1903, σσ. 14-15 όπου άσμα «Ο Έλλην της Μακεδονίας».

Σημαντικές είναι δυο παραλλαγές του, η πρώτη η αναφερόμενη στιχουργικά στο άρθρο του Γεωργίου Πυλαρινού στα Πρακτικά του Πρώτου Πανιονίου Συνεδρίου (20-22 Μαίου 1914 ) στην Κέρκυρα, Αθήνα 1915, σελ. 331 και η δεύτερη προαναφερθείσα στη συλλογή «Ευτέρπη» Χανιά 1903, που είναι η κύρια μακεδονική παραλλαγή με πρόσθετες στροφές.