Όπως όλα δείχνουν, το αναπτυξιακό μοντέλο που ακολούθησε ο Δυτικός κόσμος τα τελευταία χρόνια έφτασε τα όρια του. Αντί για ευημερία, παράγει πλέον ανεργία και περιβαλλοντική υποβάθμιση. Ως λύση κατέφθασε από τις Η.Π.Α. το μοντέλο όπου το περιβάλλον αποτελεί τον κύριο άξονα του αναπτυξιακού σχεδίου μιας χώρας στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
Η πράσινη ανάπτυξη είναι η ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων, η επένδυση στις μαζικές μεταφορές, η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και του αγροδιατροφικού τομέα στη βάση της βιολογικής γεωργίας, κλπ.
Ο αντίλογος λέει ότι η ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων και η χρησιμοποίηση ηπιότερων τεχνολογιών κατά κανόνα αυξάνει το κόστος του τελικού προϊόντος, καθιστώντας την ανάπτυξη πολύ πιο ακριβή (που θα βρεθούν τα λεφτά;). Ότι τα ακίνητα, οι νέες τεχνολογίες και ότι κατά καιρούς χρησιμοποιεί η καπιταλιστική οικονομία για να ανανεωθεί αποδεικνύονται τελικά φούσκες. Αλλά μέσα στον καπιταλισμό ζούμε. Υπό τους όρους του εμπορευόμαστε ή αποτυγχάνουμε να εμπορευθούμε τα προϊόντα μας. Ο καπιταλισμός φαίνεται να βάζει τώρα μπροστά την πράσινη του εκδοχή. Το ερώτημα είναι τι θα κάνουμε εμείς ως Κεφαλονιά γι’ αυτό;
Η απάντηση είναι να μπούμε στο πράσινο χορό. Πως; Μετατρέποντας καταρχήν όλη την αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή του νησιού σε βιολογική. Με απώτερο σκοπό η Κεφαλονιά (με την προσθήκη και των άλλων πακέτων της πράσινης ανάπτυξης) να γίνει διεθνώς γνωστή ως Πράσινο Νησί. Να αποκτήσει ένα brand name νέας κοπής. Ως το μέρος που αξίζει να ζεις. Πέραν του ήλιου και της θάλασσας. Πέραν της ιστορίας, του πολιτισμού και των λοιπών ιδιοτήτων – πλεονεκτημάτων μας που κατά κανόνα ανακυκλώνουμε μεταξύ μας.
Είμαστε ως νησί απομονωμένος τόπος. Δεν έχουμε απαιτητικές σε χημικές λιπάνσεις και φυτοφάρμακα καλλιέργειες. Η υπάρχουσα τεχνολογία επί των βιολογικών ήδη καλύπτει ικανοποιητικά τις απαιτήσεις των καλλιεργειών μας και επειδή είναι συνεχώς εξελισσόμενη θα τις καλύπτει στο άμεσο μέλλον αποτελεσματικότερα και οικονομικότερα (ιδίως αν αποτελέσουμε μεγάλη αγορά για τις βιομηχανίες του χώρου). Έχουμε τοπικούς επιστημονικά φορείς – εν πολλοίς αποσυνδεδεμένους από την παραγωγή που θα τους δοθεί η ευκαιρία να ενεργοποιηθούν. Και πάνω από όλα έχουμε εύστροφους ανθρώπους.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να πειστεί ο ντόπιος παραγωγός. Η βιολογική γεωργία δεν είναι κάτι απλό. Δεν είναι μόνο απόκτηση τεχνογνωσίας, απαιτεί μια ευρύτερη αλλαγή οπτικής. Η ευαισθητοποίηση και συστράτευση της τοπικής κοινωνίας μέσω ενεργοποίησης της Αυτοδιοίκησης, των Φορέων, των Συνεταιρισμών ακόμα και επιφανών Κεφαλλήνων είναι απαραίτητη. Η Κεφαλονιά – Πράσινο Νησί πρέπει να γίνει η νέα Μεγάλη Ιδέα. Η βιολογική παραγωγή η πρώτη μας μάχη. Όχι ότι θα πάρουμε την Πόλη. Δεν θα έλθει καμία εποχή παχιών αγελάδων. Δεν θα πουλάμε τα προϊόντα μας πανάκριβα. Απλά να τα πουλάμε χωρίς να «μπαίνουμε μέσα» πρέπει να είναι ό σκοπός. Και ο μόνος τρόπος είναι να μπορούμε κάποια στιγμή να βγούμε στην αγορά, μέσα σε ένα ευρωπαϊκό τοπίο πράσινης κατεύθυνσης, και να λέμε στις μεγάλες πολυεθνικές. Έχουμε ως Κεφαλονιά 100.000 τόνους πράσινο (βιολογικό) λάδι όσο και κρασί όσο και μέλι, και 200.000 πράσινα (βιολογικά) αρνιά, κλπ. Τα «ποιοτικά» προϊόντα, τα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, οι κλαδικές διαρθρώσεις δεν φτάνουν. Θα ήταν κάποια λύση – είκοσι χρόνια πριν. Σήμερα μόνο «ακραίες» και «ολικές» καινοτομικές πολιτικές μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα. Πρέπει να προσφέρουμε, να διαφημίζουμε την Κεφαλονιά ως σύνολο, ως ολοκληρωμένο τουριστικό – περιβαλλοντικό – διατροφικό πακέτο. Ο τουρίστας που έρχεται σήμερα στην Κεφαλονιά δεν τη διαφοροποιεί από οποιοδήποτε άλλο μέρος με ήλιο και θάλασσα. Και θέλει να τη βγάλει όσο πιο φτηνά γίνεται. Ο τουρίστας, όμως, που θα έλθει στην Κεφαλονιά ως Πράσινο Νησί θα απαιτήσει καθαρό περιβάλλον και «καθαρά» προϊόντα. Πρέπει να ανοιχτούμε στην αγορά για να κερδίσουμε και όχι να κλείσουμε για να μην χάσουμε. Έχουμε ήδη χάσει.
Ο ντόπιος παραγωγός πρέπει να βοηθηθεί με τη δημιουργία ενός υποστηρικτικού πλαισίου σε Περιφερειακό επίπεδο. Υπολειτουργούσες ή αναλωνόμενες σε γενικές, παρωχημένες και άστοχες πολιτικές υπηρεσίες, ιδρύματα και οργανισμοί πρέπει να αναδιοργανωθούν, κατάλληλα στελεχωθούν και χρηματοδοτηθούν με μοναδικό στόχο την πράσινη ανάπτυξη.
Δεν μας ωφελεί και σίγουρα δεν μας τιμά ο τρόπος που γίνεται μέχρι τώρα – να απαιτούμε / επαιτούμε «αποζημιώσεις» κλπ. Οι πόροι (που δεν είναι άφθονοι πλέον) πρέπει να πηγαίνουν εκεί που θα πιάσουν μακροπρόθεσμα τόπο. Με όποιο κόστος για τη συντήρηση του τωρινού πλήρους αδιέξοδου status quo. Δεν έχουμε ανάγκη π.χ. από τύποις Νέους Αγρότες, έχουμε ανάγκη από μια στοχευμένη μακροπρόθεσμη Περιφερειακή αγροτική πολιτική, πολύ πέραν της θητείας ενός Υπουργού Γεωργίας. Όσο σίγουρο είναι ότι το κόστος θα είναι τεράστιο, άλλο τόσο σίγουρο είναι ότι και τα οφέλη θα είναι τεράστια και θα διαχυθούν παντού.
Ζούμε διαχειριζόμενοι πράγματα που μας χαρίστηκαν όπως το κεφαλλονίτικο κλίμα, η κεφαλλονίτικη γη, τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις. Ήρθε η ώρα να κάνουμε κάτι και εμείς. Μέχρι τώρα μόνο καταγράφουμε προβλήματα και παρακολουθούμε τι κάνουν οι άλλοι (οι Ισπανοί, οι Ιταλοί) ελπίζοντας σε μια ξηρασία, σε μια οικονομική χρεοκοπία για να απομείνει ένα κομμάτι πίτας για μας.
Η ευρύτερη πράσινη ανάπτυξη της Κεφαλονιάς είναι ο τρόπος να βγούμε μπροστά. Δυσκολίες και αντιδράσεις θα υπάρξουν. Αν όμως σήμερα ξεκινήσουμε, συζητήσουμε, συμφωνήσουμε, αν μαζικά κινητοποιηθούμε, να καταφέρουμε να μπολιάσουμε τα πατροπαράδοτα πλεονεκτήματα της Κεφαλονιάς, με ποιότητα ζωής, τεχνολογία και περιβαλλοντικό σεβασμό, σε λίγα χρόνια θα ζούμε σε μια άλλη Κεφαλονιά, παγκοσμίως μοναδική. Δρ.
Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
