Το πού, πότε και πώς άρχισε η καλλιέργεια του αμπελιού αποτελεί ένα πρόβλημα που απασχολεί τους επιστήμονες εδώ και χρόνια. Παρόλο που τα σταφύλια και τα κρασιά είναι πολύ σημαντικά για λόγους πολιτισμού και οικονομίας, διάφορες αντιλήψεις για την ιστορία τους έχουν προταθεί, αλλά είναι δύσκολο να επιβεβαιωθούν.
Περισσότερο φως στην καταγωγή των αμπελιών και κατ’ επέκταση του κρασιού ρίχνει μια νέα διεθνής γενετική έρευνα, η μεγαλύτερη του είδους της μέχρι σήμερα, με επικεφαλής τον ερευνητή καθηγητή Γιανγκ Ντονγκ του Κινεζικού Γεωπονικού Πανεπιστημίου Γιουνάν, όπως δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science, πραγματοποίησαν γενετική ανάλυση σε περισσότερα από 3.000 δείγματα αμπελιών από 16 χώρες, μεταξύ άλλων από φυτά που βρίσκονταν σε ιδιωτικές συλλογές και δεν είχαν ποτέ μελετηθεί έως τώρα, καθώς επίσης από τοποθεσίες με άγρια αμπέλια (Vitis sylvestris), πέρα από ποικίλες αμπελοκαλλιέργειες (Vitis vinifera).
Η ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εξημέρωση και καλλιέργεια του αμπελιού άρχισε πριν 11.500 χρόνια, περίπου 4.000 χρόνια αργότερα σε σχέση με παλαιότερες εκτιμήσεις, σε δύο διαφορετικά μέρη, στη Δυτική Ασία (Εγγύς Ανατολή) και στον Νότιο Καύκασο, τα οποία απείχαν μεταξύ τους περισσότερα από 1.000 χιλιόμετρα. Επίσης αντίθετα με την έως τώρα κυρίαρχη θεωρία, τα σταφύλια για κρασί άρχισαν να καλλιεργούνται παράλληλα με τα επιτραπέζια σταφύλια (ως φρούτα).
Ακόμη η μελέτη βρήκε ότι προέλευση του κρασιού στην Ευρώπη σχετίζεται με τη διασταύρωση ανάμεσα σε άγρια δυτικοευρωπαϊκά αμπέλια και σε εξημερωμένα αμπέλια της Εγγύς Ανατολής που χρησιμοποιούνταν ως πηγή τροφής.
Εξάλλου οι ερευνητές εντόπισαν μερικά γονίδια που βελτιώνουν τη γεύση, το χρώμα και την υφή των σταφυλιών και τα οποία θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους σημερινούς οινοποιούς να δημιουργήσουν ποικιλίες πιο ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή και γενικότερα στο περιβαλλοντικό στρες και στις ασθένειες των φυτών.
Αποδεικνύεται ξανά ότι, η μοριακή γενετική δημιουργεί συνδέσμους γνώσης μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, μεταξύ της Ανατολής και της Δύσης, παρέχοντας μια νέα ολοκληρωμένη εικόνα της ιστορίας της αμπέλου, αποσαφηνίζοντας τα αμφίβολα σημεία και ικανοποιώντας έτσι τα λόγια του γάλλου ποιητή της Αναγέννησης Φρανσουά Ραμπελέ «science sans conscience n’ est que ruine de l’ âme»» (η επιστήμη χωρίς συνείδηση δεν είναι παρά καταστροφή της ψυχής).
Δρ. Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
