Η μνήμη, λένε, έχει κοντά πόδια. Ξεχνάμε γρήγορα συμβάντα του πρόσφατου παρελθόντος (και τους πρωταγωνιστές του), ενέργειες, αποφάσεις που μπορεί και να καθορίζουν τη ζωή μας. Ίσως σ’ αυτό ποντάρουν και κάποιοι, που σήμερα λένε άλλα, διαφορετικά εντελώς από όσα έλεγαν και έπρατταν χθες. Βέβαια υπάρχουν κι εκείνοι που σήμερα παραδέχονται ότι υπάρχουν και λάθη προς διόρθωση, αρνούμενοι ουσιαστικά όσα μέχρι πρόσφατα υποστήριζαν. Όπως έγινε και με το Τσερνομπίλ.
Επειδή, είπαμε, ξεχνάμε γρήγορα. Ας θυμηθούμε μερικά.
Στη 01:26 ώρα Μόσχας, ξημερώματα Σαββάτου 26 Απριλίου 1986 έκρηξη ισοδύναμη με 60 τόνους του εκρηκτικού τρινιτροτολουολίου (ΤΝΤ) στον αντιδραστήρα 4 της πυρηνικής μονάδας στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας στη διάρκεια ενός τεστ ασφαλείας οδήγησαν στο μέγιστο προβλεπόμενο από την Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Γεγονότων ατύχημα, που διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.
Ήταν το ατύχημα που η πυρηνική βιομηχανία είχε πει πως δεν θα συνέβαινε ποτέ.
Τα επικίνδυνα ραδιενεργά στοιχεία όπως Καίσιο-137, Ιώδιο-131, Στρόντιο-90 μαζί με τα σωματίδια του φλεγόμενου πυρηνικού καυσίμου, που εκλύθηκαν στην ατμόσφαιρα, και που ακόμη υπάρχουν, δείχνουν ότι 37 χρόνια μετά, η καταστροφή συνεχίζεται.
Τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα και η ισχυρή ποσότητα της ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα ήταν σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από αυτή που απελευθερώθηκε από τις δυο ατομικές βόμβες του Ναγκασάκι και της Χιροσίμα μαζί.
Το Πρίπιατ, η κοντινότερη πόλη, συνεχίζει να έχει υψηλά επίπεδα ρύπανσης και παραμένει εγκαταλελειμμένη, αφού το πλουτώνιο χρειάζεται περισσότερα από εικοσιτέσσερις χιλιάδες χρόνια για να μειωθεί η έντασή του στο μισό.
Επί δέκα ημέρες, το πυρηνικό καύσιμο θα συνεχίσει να καίει μολύνοντας στις ρυπασμένες περιοχές όλες τις πλευρές της ζωής των ανθρώπων. Η ραδιενέργεια είναι στο φαγητό που τρώνε, στο νερό και στο γάλα που πίνουν, στα σχολεία, τα πάρκα και τις παιδικές χαρές που παίζουν τα παιδιά ακόμη και στα ξύλα που καίνε για να ζεσταθούν.
Το σοβιετικό καθεστώς της ΕΣΣΔ καταφέρνει και επικρατεί απόλυτη σιωπή αναφορικά με το συμβάν. Πρώτοι Σουηδοί επιστήμονες είδαν μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας να δείχνουν τα όργανά τους, προερχόμενα από τη Σοβιετική Ένωση. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ 15 μέρες μετά, παρενέβη δημόσια για το θέμα.
Την ίδια προσπάθεια απόκρυψης των γεγονότων είχε κάνει εκείνες τις μέρες και η τότε κυβέρνηση Παπανδρέου διαβεβαιώνοντας ότι το μολυσμένο νέφος δεν επρόκειτο να φτάσει στην Ελλάδα και τελικά, όταν επιβεβαιώθηκε ότι 6 μέρες πριν η Ελλάδα δέχθηκε μεγαλύτερη επιβάρυνση απ’ ό,τι δικαιολογεί η απόστασή της από το Τσερνομπίλ, ήταν οι Πασχαλινές μέρες και όλοι είχαν βγει έξω. Από τον πανικό και την αγωνία εκείνων των ημερών άδειασαν τα ράφια στα μαγαζιά ενώ έγιναν εκτρώσεις από έγκυες γυναίκες, που φοβούνταν μήπως γεννήσουν παιδιά παραμορφωμένα.
Τα πυρηνικά ατυχήματα δεν είναι ατυχήματα. Είναι θανατηφόρες καταστροφές μεγάλου βεληνεκούς. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν, αφού ζούμε σ’ ένα κόσμο όπου οι πόλεμοι δεν προβλέπεται να σταματήσουν, ούτε οι τρομοκρατικές απειλές γιατί φλερτάρουν ακόμη με το «πυρηνικό εργαλείο» όσοι δρομολόγησαν (ενδεχομένως τώρα με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο να έχουν αλλάξει γνώμη) ή δρομολογούν (γιατί είναι πολλά τα λεφτά βλέπετε) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον χαρακτηρισμό του ως πράσινο;
Η φύση είναι πιο δυνατή και πιο ισχυρή από την ανθρωπότητα. Είναι πλέον καιρός να αποσυνδεθούμε από το δίκτυο των υπέργηρων πυρηνικών σταθμών στον περίγυρό μας όσο και εκείνων που κινδυνεύουν από ενδεχόμενο σεισμό και να απαλλαγούμε από την πυρηνική ενέργεια, που δεν αντιμετώπισε τα μεγάλα προβλήματα που είχε από την αρχή όπως ασφάλεια από μέγα ατυχήματα και διαχείριση αποβλήτων, καθιστώντας την, τελικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά προβληματική.
Δρ. Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
