Ζούμε σ’ ένα τόπο με ένα από τα πλουσιότερα οικοσυστήματα της Ευρώπης, με μια γεωμορφολογία μεγάλου αισθητικού πλούτου, με σημαντικά αλλά όχι μη αναστρέψιμα οικολογικά προβλήματα (πολλά από τα οποία οφείλονται σε κοινωνικές αγκυλώσεις και στην νοοτροπία), και πρέπει άμεσα να τεθούν οι στόχοι για την επίτευξη βιωσιμότητας τα επόμενα δέκα χρόνια. Από τις μεγα-επενδύσεις στην ενέργεια μέχρι την παραγωγή σε μικρο-επίπεδο παραδοσιακών προϊόντων διατροφής έχουμε να κάνουμε με τομείς άσκησης της επιχειρηματικότητας.
Βεβαίως το «πράσινο» επιχειρείν προϋποθέτει κατ’ αρχάς ότι η επιχειρηματικότητα, αυτή καθαυτή, ασκείται απρόσκοπτα, το θεσμικό πλαίσιο είναι γνωστό και σταθερό, η δημόσια διοίκηση ικανή και αδιάφθορη, η χρηματοδότηση επαρκής και προσβάσιμη, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες έχουν περιορισθεί στο ελάχιστο. Η χρηματοδότηση είναι ένα κρίσιμο σημείο και πρέπει να υπάρξουν ειδικά χρηματοπιστωτικά εργαλεία.
Παράλληλα και παρά τα όποια αποτελέσματα, έχουν υπάρξει δράσεις που εντάχθηκαν σε μια πλειάδα κοινοτικών και εθνικών πρωτοβουλιών (θυμίζω ενδεικτικά το Μέτρο «πράσινη αυτοαπασχόληση» του προγράμματος Απασχόλησης-Κατάρτισης, το Leader Plus, το ΕQUAL , το INTEREG, τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του Κ.Π.Σ., το LIFE, κλπ. Μένουν πολλά ακόμη να γίνουν και δεν θα πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι και να εφησυχάζουμε.
Συχνά τείνουμε να θεωρούμε ότι το «πράσινο» επιχειρείν σχετίζεται αποκλειστικά με την διαχείριση απλά του περιβάλλοντος (και εδώ θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί πόσα είναι τα κενά στους Φορείς Διαχείρισης) και να λησμονούμε ότι αυτό το επιχειρείν αγκαλιάζει το σύνολο των παραγωγικών τομέων της οικονομίας : πρωτογενή (και όχι μόνο με την παραγωγή βιολογικών προϊόντων), δευτερογενή (πχ τρόφιμα, χειροτεχνία, κλπ), τριτογενή αλλά και την επικοινωνία, την πιστοποίηση.
Ο πρωτογενής τομέας αντιμέτωπος με τεράστιες προκλήσεις που συνδέονται με τις κλιματικές αλλαγές (αναστατώσεις του εποχιακού κύκλου, κλπ) πρέπει να οδηγηθεί όχι μόνον σε παραγωγικές αναδιαρθρώσεις, αλλά και σε περιορισμό της σπατάλης πόρων, κάτι το οποίο απαιτεί από αυτόν η κοινωνία. Άλλωστε βασική κεντρική επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την αναδιάρθρωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής ήταν και παραμένει η περιβαλλοντική προσαρμογή και ο εκσυγχρονισμός του γεωργικού τομέα.
Η ευρύτατη υιοθέτηση των αποτελεσμάτων καινοτόμων δράσεων, όπως ο περιορισμός της κατανάλωσης ενέργειας, η συνετή και αειφορική διαχείριση των υδάτων, η επιστροφή, από νέες θέσεις, σε μεθόδους και προϊόντα που έτειναν να ξεχαστούν από όλους εκείνους που επιχειρούν δεν μπορούν παρά να ενταχθούν στην προβληματική της ανάπτυξης, συμβάλλοντας όχι μόνο στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας, αλλά και στην δημιουργία θέσεων απασχόλησης, που συνδέονται άρρηκτα με την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Το «πράσινο» επιχειρείν απαιτεί ενεργοποίηση και τον συντονισμό των τοπικών και περιφερειακών αυτοδιοικήσεων, των ενώσεων αγροτικών συνεταιρισμών, των ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων, του Κράτους διότι αποτελεί δυναμικό οικονομικό πεδίο. Η διατήρηση των «κεκτημένων», που τόσο έχουμε συνηθίσει, ή η επιδίωξη και νέων, η «ηγεμονική» αντίληψη ορισμένων, η πραγματοποίηση «έρευνας για την έρευνα» δεν μπορούν πλέον να γίνονται ανεκτές.
Δρ. Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
