Τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην Ουκρανία μας βρίσκουν σε μια πολύ αδύναμη κατάσταση. Ενώ ακόμη δεν είχαμε ξεφύγει πλήρως από την δεκαετή οικονομική κρίση, μας βρήκε η πανδημία COVID-19 και μας ταλαιπώρησε για ακόμη δυο χρόνια με ανελέητα χτυπήματα. Τον τελευταίο χρόνο είχαμε το χτύπημα από την έκρηξη των τιμών στο ενεργειακό κομμάτι. Κι ενώ αρχίσαμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι τουλάχιστον την πανδημία την αφήνουμε πίσω σιγά-σιγά, ήρθε ένας πόλεμος και μάλιστα στην γειτονιά μας, στην Ευρώπη.
Κανένας μας δεν περίμενε ότι μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο θα βιώσουμε εισβολή μιας χώρας σε μια άλλη. Δεν λύθηκε το πρόβλημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και δυστυχώς ο ισχυρός δείχνει τα δόντια του στον αδύναμο.
Κανένας μας δεν μπορεί να προγραμματίσει τις επόμενες κινήσεις του. Ανοίγουμε το πρωί τα μάτια μας και δεν ξέρουμε τι θα βρούμε μπροστά μας, τι θα ταράξει την ηρεμία μας, ποιο πρόβλημα θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Οι υπέργηροι πυρηνικοί αντιδραστήρες που βρίσκονται σε λειτουργία είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε περίπτωση διακοπής του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια ενός πολέμου. Εάν η τροφοδοσία ενός πυρηνικού σταθμού με ρεύμα καταστεί αδύνατη λόγω σφοδρού βομβαρδισμού, αυτό θα μπορούσε να απενεργοποιήσει την ψύξη του αντιδραστήρα. Σ’ ένα χειρότερο σενάριο θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάρρευση του όλου συστήματος, όπως στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, συνοδευόμενη από μαζική έκλυση ραδιενέργειας.
Όμως είναι λάθος να εκτιμά κανείς τον πυρηνικό κίνδυνο μόνο από τη λειτουργία του πυρηνικού του αντιδραστήρα η λειτουργία του οποίου απαιτεί και ένα αριθμό βοηθητικών πυρηνικών μονάδων όπως, η μονάδα εξόρυξης ουρανίου, η μονάδα παραγωγής απεμπλουτισμένου ουρανίου, η μονάδα ανάκτησης του καμένου πλουτωνίου ως πυρηνικού καυσίμου και η μονάδα προσωρινής αποθήκευσής του που όλες επιβαρύνουν σημαντικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τη θερμική μόλυνση της ατμόσφαιρας ενώ έχει γίνει παγκόσμιο σύνθημα η επιτακτική ανάγκη της προστασίας του περιβάλλοντος από τις ρυπογόνες μορφές ενέργειας.
Είναι σίγουρο ότι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες έχουν πια ξεπεραστεί και η κατάργηση τους δεν συνεπάγεται κανέναν επιστημονικό κόστος. Το μέγιστο της ωφέλειας που μπορεί να έχει μια κοινωνία από την ραδιενέργεια, βρίσκεται στη διαγνωστική και θεραπευτική ιατρική, στην εγκληματολογία, στη συντήρηση έργων τέχνης και στον προσδιορισμό της ηλικίας αρχαίων ευρημάτων. Η κοινωνία πρέπει να ενημερωθεί αντικειμενικά.
Πίσω από το αόρατο της ραδιενέργειας αποκρύπτονται από την κοινωνία όλοι οι κίνδυνοι. Η ραδιενέργεια δεν είναι αισθητή με κανένα ανθρώπινο όργανο. Και όταν γίνει αισθητή από κάποια επίπτωση στην υγεία, τότε είναι πλέον αργά.
Ας μην διαφεύγει της προσοχής μας ότι, σ’ ένα πυρηνικό ατύχημα οι επιπτώσεις είναι ανυπολόγιστες και σε έκταση και σε διάρκεια. Οι επιπτώσεις από την ραδιενέργεια αργούν μερικές δεκαετίες να φανούν ενώ θα απαιτηθούν πολλές γενεές, ώστε να συνυπολογιστούν τα αρνητικά αποτελέσματα και η έκταση και η διάρκεια της πολλαπλής καταστροφής σε ανθρώπους, περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα με επιπτώσεις πλέον βαθιά κοινωνικές. Οι επιστημονικές έρευνες πρέπει να έχουν μοναδικό στόχο τη βελτίωση της διαβίωσης της ανθρωπότητας και όχι τη στήριξη ηγετών, ούτε και τη δημιουργία γεωπολιτικών καταστάσεων μέσω της τεχνολογικής εφαρμογής τους. Όσο πιο γρήγορα τελειώσει ο πόλεμος που έχουμε από πάνω μας, τόσο πιο γρήγορα θα φτάσουμε στην ηρεμία.
Δρ . Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
