Γράφει ο Λευτέρης Αυγενάκης*
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της 83ης ΔΕΘ εξήγγειλε τη μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους. Αυτό ασφαλώς δεν έρχεται σε καμία αντίθεση με τη δέσμευσή μας για μείωση κατά 30% στα πρώτα δύο χρόνια της διακυβέρνησης της ΝΔ. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο και, στη συνέχεια, θα εφαρμοστεί η πρότασή μας για τη μεταφορά των πόρων που αποδίδει στους Δήμους.
Από εκεί και πέρα, οι Δήμοι δεν θα έχουν κίνητρο να αυξήσουν τον ΕΝΦΙΑ παρά μόνο αν χρειάζονται παραπάνω πόρους για δημοτικά έργα, την αναγκαιότητα των οποίων θα πρέπει να εξηγήσουν οι ίδιοι στους πολίτες και να κριθούν γι αυτό. Αν π.χ. ένας δήμαρχος θέλει να βελτιώσει ή να αυξήσει τους παιδικούς σταθμούς ή τις κοινωνικές δομές θα μπορεί να απευθυνθεί στους πολίτες. Με τον ίδιο τρόπο θα μπορεί βέβαια και να μειώσει τον ΕΝΦΙΑ.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα τεθεί ένα εύρος μέσα στο οποίο θα μπορούν να κινούνται. Πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε ότι όπου έχει εφαρμοστεί η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, επειδή ακριβώς αυξάνει την αποτελεσματικότητα της διοίκησης και κυρίως τη λογοδοσία των δημάρχων, οδηγεί αναπόδραστα στην εξοικονόμηση πόρων και τη μείωση της επιβάρυνσης για τους πολίτες.
Είναι συνεπώς παντελώς αστήρικτη η προπαγάνδα της Κυβέρνηση περί αύξησης των βαρών για τους δημότες. Η δέσμευσή μας ισχύει στο ακέραιο και η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση ανοίγει τον δρόμο και για περαιτέρω μειώσεις σε δεύτερο χρόνο.
- Δεν μιλούμε για μια απλή μεταφορά πόρων από το κράτος στην αυτοδιοίκηση. Είναι μια πλήρης αλλαγή της φιλοσοφίας, της οργάνωσης και της λειτουργίας όλου του κράτους. Είναι μια καταλυτική μεταρρύθμιση που εφαρμόζεται στα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη, όπου οι Δήμοι έχουν πλήρη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Σημειωτέον, στην υπεράνω νεοφιλελεύθερης υποψίας Γαλλία εφαρμόζεται ανάλογο σύστημα. Πρόκειται για μια μεταρρύθμιση, που αλλάζει εντελώς τον τρόπο λειτουργίας του κράτους και της δημόσιας διοίκησης, καθώς επιτυγχάνει:
α) πραγματική διοικητική και οικονομική αυτονομία των δήμων
β) ουσιαστική λογοδοσία των δημάρχων στους δημότες τους και συμμετοχή των πολιτών στις τοπικές αποφάσεις που τους αφορούν
γ) αποκέντρωση αρμοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση
δ) αναβάθμιση της παροχής δημοσίων υπηρεσιών αφού αυτές θα καθορίζονται από τη δημοτική αρχή και θα ελέγχονται άμεσα από τους δημότες.
- Αναφορικά με τους φτωχότερους δήμους, στους οποίους οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων είναι πολύ μικρές, θα υπάρξει ένας αναδιανεμητικός μηχανισμός όπου οι Δήμοι με αυξημένες εισπράξεις ΕΝΦΙΑ θα δίνουν (αυτοματοποιημένα, μέσω του μηχανισμού είσπραξης) στους φτωχότερους δήμους. Αυτό άλλωστε συμβαίνει και σήμερα, καθώς τα χρήματα που λαμβάνουν οι Δήμοι από το Κράτος δεν δίνονται ανάλογα με την αξία της ακίνητης περιουσίας των κατοίκων τους, αλλά λαμβάνονται υπόψη και άλλα κριτήρια, όπως η γεωγραφική τους θέση και το εισόδημα των κατοίκων τους. Πάντως, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τα χρήματα που κατευθύνονται προς τους Δήμους από τον κρατικό προϋπολογισμό προσεγγίζουν στις περισσότερες των περιπτώσεων τα έσοδα που λαμβάνει ο κρατικός προϋπολογισμός από τον ΕΝΦΙΑ που αντιστοιχεί στη συνολική ακίνητη περιουσία του κάθε δήμου.
- Η επιβολή του φόρου θα γίνεται από το Υπουργείο Οικονομικών μετά από πρόταση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου. Συνεπώς δεν υπάρχει ζήτημα αντισυνταγματικότητας. Όσο για τον κ. Τζανακόπουλο, τον παραπέμπουμε στο άρθρο 102 παρ. 5 του Συντάγματος το οποίο διασφαλίζει την οικονομική αυτοτέλεια των δήμων και δίνει την ευχέρεια να υλοποιηθεί πλήρως η μεταρρύθμιση που προτείνουμε. Δυστυχώς, η μεγάλη πλειοψηφία όσων επικαλούνται συνταγματικούς λόγους για να μην γίνει αυτή η τομή, το κάνουν είτε για μικροκομματικά οφέλη είτε γιατί εκπροσωπούν τις δυνάμεις της αδράνειας στην ελληνική κοινωνία.
- Ο συμπληρωματικός φόρος όπως και μια σειρά στρεβλώσεων που έχει σήμερα ο ΕΝΦΙΑ θα μελετηθούν εξ υπαρχής για να γίνει ορθολογικότερο όλο το σύστημα. Για αυτό ακριβώς και εξαγγείλαμε ότι η πρόταση θα εφαρμοστεί πλήρως μετά από δύο χρόνια.
- Εμείς θέλουμε να συμμαζέψουμε το κράτος και όχι να το ξεχειλώσουμε! Οι Δήμοι δεν θα παρεμβαίνουν στην είσπραξη και δεν χρειάζεται να δημιουργήσουν κανένα εισπρακτικό μηχανισμό. Η είσπραξη θα συνεχίσει να γίνεται μέσω της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), όπως συμβαίνει και σήμερα. Μάλιστα αυτό υπηρετεί και τη στρατηγική μας για ενοποίηση όλων των εισπρακτικών μηχανισμών υπό την ΑΑΔΕ. Αυτό που θα αλλάξει είναι ότι η πίστωση του ΕΝΦΙΑ που θα καταβάλλουν οι πολίτες θα πηγαίνει αυτόματα στους οικείους Δήμους, ενώ ένα τμήμα θα πηγαίνει (αυτοματοποιημένα, μέσω του μηχανισμού είσπραξης) στους φτωχότερους δήμους.
- Σε όσους ισχυρίζονται ότι η εφαρμογή της πρότασής μας θα επιτείνει το πρόβλημα διαφθοράς στους δήμους, απαντάμε ότι θα συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Με τη μεταρρύθμιση που προτείνουμε, οι δήμαρχοι δεν θα μπορούν να μεταθέτουν τις ευθύνες τους στο «κακό κράτος» σε περίπτωση κακοδιαχείρισης αφού οι δημότες τους θα γνωρίζουν πόσα ακριβώς χρήματα έδωσαν και που πήγαν. Παράλληλα, το κράτος θα συνεχίσει να ασκεί δημοσιονομικό έλεγχο στους Δήμους.
Η μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους είναι μια πραγματική μεταρρύθμιση που θα ενισχύσει την αυτοδιοίκηση, ενδυναμώνει την αυτονομία της, ενισχύει τη λογοδοσία και φέρνει τους πολίτες πιο κοντά στη διοίκηση.
*Ο κ. Λευτέρης Αυγενάκης είναι γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής της Ν.Δ. και βουλευτής Ηρακλείου.
