Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας αλλά και της Ελλάδας. Δεν είναι λίγα τα έθιμα που τηρούνται κάθε χρόνο από τους πολίτες και “χαρακτηρίζουν” και το μέρος όπου γίνονται.
Και μπορεί, τα τελευταία δύο χρόνια, να μην πραγματοποιήθηκαν λόγω της πανδημίας όμως φέτος μικροί και μεγάλου ανυπομονούν τα τα αναβιώσουν. Ο σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα, ο χαλκουνοπόλεμος στο Αγρίνιο και τα αερόστατα στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, μπορεί να είναι τα πασχαλινά έθιμα στην Πελοπόννησο και στην Αιτωλοακαρνανία που προσελκύουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον κατοίκων και επισκεπτών, όμως και σε άλλες περιοχές τηρούνται έθιμα, που αναδεικνύουν την παράδοση και συμβάλλουν στην προβολή.
Σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα
Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα αναβιώνει στην Καλαμάτα το έθιμο του σαϊτοπόλεμου. Οι συμμετέχοντες στον σαϊτοπόλεμο χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν επικεφαλής, λάβαρο, και σαλπιγκτή. Οι περισσότεροι είναι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν να φορούν πρόχειρα ρούχα.
Μόλις δοθεί το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και ταυτόχρονα ακούγεται ένας εκκωφαντικός θόρυβος. Αμέσως μετά, ο σαϊτολόγος λυγίζει την μέση και τα γόνατα, τα πόδια παίρνουν το σχήμα ψαλιδιού, η πλάτη είναι σκυμμένη, το κεφάλι βρίσκεται χαμηλά και τα χέρια θυμίζουν φτερούγες.
Σύμφωνα με την παράδοση, το έθιμο κρατά από τους αγώνες των κατοίκων της Καλαμάτας κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τις σαΐτες για να απομακρύνουν το ιππικό των Τούρκων.
Αερόστατα στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας
Στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας η νύχτα της Ανάστασης είναι ξεχωριστή, αφού εκατοντάδες πολύχρωμα αερόστατα συνθέτουν ένα φαντασμαγορικό σκηνικό.
Συγκεκριμένα, μόλις ακουστεί το Χριστός Ανέστη τα αερόστατα ανεβαίνουν στον ουρανό, ενώ σύμφωνα με την παράδοση, την ώρα της Ανάστασης φυσά μόνο ένα ελαφρό αεράκι.
Τα αερόστατα κατασκευάζονται από καλάμι και χαρτί και το ύψος τους φτάνει τα δύο μέτρα. Ανάλογα με το μέγεθος, χρειάζονται από 8 μέχρι 36 κόλλες χαρτί για να φτιαχτούν, ενώ για την πυροδότησή τους χρησιμοποιείται ένα πανί εμποτισμένο με λάδι και πετρέλαιο.
Ο χορός των «Γεμ» στο Σοφικό Κορινθίας
Στο Σοφικό της Κορινθίας αναβιώνει την Δευτέρα και την Τρίτη του Πάσχα ο χορός των «Γεμ». Όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στη πλατεία που βρίσκεται ο ναός της Ευαγγελιστρίας, όπου τραγουδούν και χορεύουν. Οι στίχοι των τραγουδιών αναφέρονται στη ξενιτιά, τον έρωτα και την ελευθερία.
Ο χορός του «Γιαρέντη» στην Περαχώρα Κορινθίας
Στην Περαχώρα της Κορινθίας αναβιώνει τη Δευτέρα του Πάσχα το έθιμο του χορού του «Γιαρέντη», το οποίο χρονολογείται πριν από την τουρκοκρατία. Ο χορός του «Γιαρέντη» ξεκινά μετά το τέλος της θείας λειτουργίας. Οι κάτοικοι του χωριού ξεκινούν το χορό με επικεφαλής τον ιερέα της κάθε ενορίας, κάνοντας το σχήμα του Σταυρού και κατόπιν συναντώνται όλοι στην πλατεία των Ταξιαρχών, όπου συνεχίζουν να χορεύουν και να τραγουδούν.
Το έθιμο της Αγάπης στο Στεφάνι Κορινθίας
Στο Στεφάνι της Κορινθίας, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα εορτάζεται το έθιμο της Αγάπης. Από τον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου ξεκινά η περιφορά της εικόνα της Παναγίας και οι πιστοί τη συνοδεύον ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη». Φτάνοντας στα Αλώνια, στον ναό Ισαποστόλου Στεφανά, τελείται λειτουργία και μετά όλοι δίνουν το φιλί της αγάπης. Ακολουθεί το τραγούδι «Σήμερα Χριστός Ανέστη» και όλοι πιασμένοι χέρι – χέρι σέρνουν τον χορό. Στην συνέχεια οι άνδρες συμμετέχουν σε αγωνίσματα, ενώ οι εκδηλώσεις ολοκληρώνονται με το κάψιμο ομοιώματος του Ιούδα και την επιστροφή της εικόνας στον ναό.
Κεράσματα στην Λιαντίνα Λακωνίας
Στην Λιαντίνα της Λακωνίας το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα ξεκινά από την εκκλησία του χωριού η περιφορά της εικόνας. Αφού φθάσει στο πρώτο σπίτι, ο νοικοκύρης υποδέχεται τον ιερέα και την εικόνα, ενώ στην συνέχεια όλοι μαζί πηγαίνουν στα υπόλοιπα σπίτια, όπου επαναλαμβάνεται το κέρασμα και η ανταλλαγή των ευχών.
Λιτανείες σε χωριά της Μάνης
Σε χωριά τη Μάνης, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα τηρείται το έθιμο της λιτανείας. Το πρωί ξεκινούν οι ιερείς από τις εκκλησίες και τους ακολουθούν οι πιστοί, κρατώντας εικόνες και σταυρούς, ενώ ψέλνουν αναστάσιμα τροπάρια και παρακλήσεις.
Σε πολλά χωριά η πομπή πηγαίνει στα κοιμητήρια, όπου εκεί τους περιμένουν οι συγγενείς των νεκρών. Πάνω στα ανθοστολισμένα μνήματα είναι τοποθετημένα το θυμιατήρι, πασχαλιάτικα κουλούρια και αυγά, ενώ στους τάφους των νεκρών που έφυγαν από την ζωή λίγο πριν το Πάσχα, υπάρχουν κουλούρια σε μέγεθος μεγάλου χωριάτικου ψωμιού.
