Με αφορμή την 115η επέτειο δολοφονίας του Κεφαλονίτη νομικού, δημοσιογράφου και διανοητή Μαρίνου Αντύπα που αγωνίστηκε κατά της συγκέντρωσης της ακίνητης περιουσίας στους τσιφλικάδες της εποχής, ο Νικόλας Φαραντούρης γράφει στο ΠΑΡΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ για πρωτοβουλίες, όπως οι νόμοι για τους δασικούς χάρτες, η εκτός σχεδίου δόμηση ή ο πτωχευτικός κώδικας, που οδηγούν εκ του αποτελέσματος σε απαξίωση της μικροϊδιοκτησίας.
Ας δούμε αναλυτικά τι αναφέρει ο συμπατριώτης μας καθηγητής πανεπιστημίου:
Συμπληρώθηκαν 115 έτη από τη δολοφονία του κεφαλονίτη νομικού, δημοσιογράφου και αγωνιστή Μαρίνου Αντύπα (ξημερώματα 8ης Μαρτίου 1907 στον Πυργετό Λάρισας).
Γεννημένος στα Φερεντινάτα Κεφαλληνίας το 1872, ο συμπατριώτης μου Μαρίνος Αντύπας αγωνίστηκε υπέρ των λαϊκών ελευθεριών και των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου, υπέρ της αφύπνισης του λαού, του αγρότη και του εργάτη. Ως φοιτητής της Νομικής ανέπτυξε έντονη κοινωνική δράση και φυλακίστηκε για τη συμμετοχή του σε συλλαλητήρια κατά της μοναρχίας και του ρόλου των Μεγάλων Δυνάμεων.
Το 1898 διέκοψε τις σπουδές του και επέστρεψε στην Κεφαλονιά, όπου εξέδωσε την εφημερίδα «Ανάστασις», η κυκλοφορία της οποίας διακόπηκε εξαιτίας ενός άρθρου, στο οποίο ο Αντύπας στηλίτευε την πολιτική και δικαστική εξουσία της εποχής. Ζητούσε τη θέσπιση νόμων για των περιορισμό των ωρών εργασίας, τον προσδιορισμό ημερομισθίου και τη δημιουργία συνταξιοδοτικών ταμείων για ανίκανους εργάτες. Το 1904, επιστρέφοντας από το Βουκουρέστι στην Κεφαλονιά, ίδρυσε το «Λαϊκόν Αναγνωστήριον – Ισότης», ένα είδος λαϊκού σχολείου, και δύο χρόνια αργότερα, μετά την αποτυχία στις εκλογές ως υποψήφιος βουλευτής επαρχίας Κρανιάς Κεφαλληνίας, έφτασε στη Θεσσαλία, όπου ανέλαβε επιστάτης σε κτήματα. Εκεί εφάρμοσε φιλεργατικά μέτρα, όπως η αργία της Κυριακής, η αμοιβή των κολίγων με το 75% της παραγωγής και η παραγραφή των χρεών τους. Ταυτόχρονα οργάνωσε και κινητοποίησε τους εξαθλιωμένους αγρότες της Θεσσαλίας. Η δολοφονία του από τους μεγαλοτσιφλικάδες της Θεσσαλίας το 1907 προκάλεσε λαϊκές εκδηλώσεις και αντιδράσεις σε όλη την Ελλάδα.
Πόσο επίκαιρος είναι ο Μαρίνος Αντύπας σήμερα;
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια συστηματική οπισθοχώρηση από κατακτήσεις ενός και πλέον αιώνα για ίσες ευκαιρίες, εργασιακά δικαιώματα, προστασία της στέγης, της πρώτης κατοικίας και της μικρής ιδιοκτησίας. Κατακτήσεις που με πρόσχημα τον εξορθολογισμό των οικονομικών μεγεθών και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα: Ύφεση, απαξίωση της μικρομεσαίας επιχείρησης, αφανισμό της μικρής και μεσαίας ιδιοκτησίας, στρεβλώσεις στην αγορά υπέρ μεγάλων επιχειρηματικών οργανισμών και ομίλων. Και επειδή ο Μαρίνος Αντύπας δολοφονήθηκε εντέλει για τη δράση του ενάντια στη συγκέντρωση της ακίνητης ιδιοκτησίας σε λίγους, είναι χρήσιμο να συνειδητοποιήσουμε πόσο επίκαιρος παραμένει σήμερα ο λόγος και ο αγώνας του, αναφορικά με όσα διακυβεύονται στον νέο πτωχευτικό κώδικα, στις νέες ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση και τις νεφελώδεις διατάξεις για τους Δασικούς Χάρτες («νόμος Χατζηδάκη» [4685/2020]): Απαξίωση και βίαιη μεταβίβαση της μικροϊδιοκτησίας, διοικητική ανισότητα των πολιτών και εκ του αποτελέσματος συγκέντρωση ιδιοκτησίας σε λίγους και ισχυρούς.
Κι αν η φιλοσοφία του νέου πτωχευτικού κώδικα είναι γνωστή και αντανακλά ευδιάκριτα τα ανωτέρω, οι στρεβλώσεις της νέας νομοθεσίας για τους Δασικούς Χάρτες και την εκτός σχεδίου δόμηση είναι λιγότερο εμφανείς για τους μη επαΐοντες, αλλά το ίδιο επικίνδυνες για τους μικρούς και αδύναμους.
Ένα μόνο παράδειγμα: Ενώ δίνεται η δυνατότητα σε ορισμένους πολίτες να υποβάλουν δικαιολογητικά που δεν είχαν προσκομισθεί κατά την υποβολή της αίτησης αναμόρφωσης των Δασικών Χαρτών, άλλοι πολίτες των οποίων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν ή πολίτες που δεν πρόλαβαν να υποβάλουν αιτήσεις, παρότι έχουν έννομο συμφέρον, χάνουν αυθαιρέτως τη δυνατότητα υποβολής αντίρρησης. Με τον τρόπο αυτό και σε συνδυασμό με τις ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση, προκύπτουν ιδιοκτήτες διαφορετικών ταχυτήτων με κίνδυνο τη συγκέντρωση πολλών μικρών και απαξιωμένων ιδιοκτησιών σε λίγους, επιτήδειους και οικονομικά ισχυρούς. «Το δίκαιον είναι εκεί όπου το συμφέρον των πολλών και όχι των ολίγων, επομένως μεταχειρίζομαι τας δυνάμεις μου υπέρ της εξαφανίσεως του τσιφλικιού». Ο Κεφαλονίτης Μαρίνος Αντύπας παραμένει τραγικά επίκαιρος και σ’ αυτό το πεδίο.
* Ο Νικόλαος Φαραντούρης είναι Καθηγητής του Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας, Κάτοχος της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet και Διευθυντής Μεταπτυχιακών στη Στρατηγική, Δίκαιο και Οικονομικά της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
