Υπάρχουν πολλά είδη γυμνοβράγχιων, έχουν καταγραφεί κάπου 6000 παγκοσμίως, 600 στην Μεσόγειο και πάνω από 100 στην Ελλάδα. Το μικρό τους μέγεθος μόλις λίγων εκατοστών (για τα περισσότερα είδη) και η μόνιμη διαμονή τους στον βυθό, τα καθιστούν δύσκολα να εντοπισθούν μεταξύ των μικρών ζώων και φυτών στις επιφάνειες των βράχων (αν και υπάρχουν και πελαγικά είδη) και μόνο οι πιο προσεκτικοί δύτες θα τα παρατηρήσουν. Και αν αναρωτιέστε γιατί ονομάζονται έτσι, αναπνέουν με το δέρμα ή με βράγχια που βρίσκονται στη ράχη τους σε κοινή θέα, ενώ τα μικρά «κερατάκια» τους αποτελούν στην πραγματικότητα οσφρητικές κεραίες. Δύο από τα πιο κοινά αλλά και πιο όμορφα στις ελληνικές θάλασσες, είναι τα “Cratena peregrina” και “Flabellina affinis”.

Ωραία στο μάτι, μακριά από το πιάτο  

Κύριο χαρακτηριστικό αυτών των μικρών κατοίκων του απέραντου ωκεανού, είναι τα φανταχτερά χρώματα με μεγάλες αντιθέσεις και σε τεράστια ποικιλία. Και αυτά τα λαμπρά χρώματα συνήθως υποδεικνύουν πόσο επικίνδυνα είναι για τους υποψήφιους θηρευτές τους. Κάποια είδη, συνήθως αυτά που τρέφονται πάνω σε σφουγγάρια, δημιουργούν δηλητηριώδεις ή δύσγευστες ουσίες που αποθηκεύουν πάνω στο σώμα τους και αποτρέπουν ενδεχόμενους καλοφαγάδες από το να τα δοκιμάσουν! Κάποια άλλα τρέφονται με μικρά ζώα του βυθού (υδρόζωα) και συλλέγουν τα μικρά όπλα τους –μικρές κύστες με τοξικές ουσίες (κνιδοκύστες) για να τα χρησιμοποιήσουν για τη δική τους άμυνα: τις αποθηκεύουν στο σώμα τους και τις σερβίρουν σε όποιο πλάσμα προσπαθήσει να τα δοκιμάσει. Ακόμη ένα περίεργο στοιχείο για την εξέλιξή τους είναι το γεγονός ότι ενώ τα έμβρυα έχουν όστρακο, αυτό εξαφανίζεται κατά την ανάπτυξη.

Η Αγελαδίτσα

Αυτή είναι η «Αγελαδίτσα» (επιστημονική ονομασία: “Discodoris atromaculata”), ένα γυμνοβράγχιο τα χαρακτηριστικά χρώματα του οποίου του έδωσαν και το κοινό ελληνικό του όνομα. Το συγκεκριμένο είδος έχει συμβιωτική σχέση με ένα σφουγγάρι το “Petrosia ficiformis”, πάνω στο οποίο ζει και τρέφεται, ενώ όταν τελειώνει η τροφή, αναγκάζεται να μετακινηθεί.

Οι θάλασσες μας

Οι εικόνες προέρχονται από καταδύσεις στα νερά του Ιονίου και πιο συγκεκριμένα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης. Απεικονίζουν είδη που κατοικούν και εμπλουτίζουν τις δικές μας θάλασσες, εκείνες που βρίσκονται δίπλα μας και φιλοξενούν χειμώνα ή καλοκαίρι τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών μας.

Ο κρυφός πλούτος της θάλασσας δεν είναι άλλος από την βιοποικιλότητα της. Και είναι κρυφός όχι επειδή δεν έχει ανακαλυφθεί αλλά επειδή παραμένει άγνωστος στους περισσότερους, τόσο ώστε γενικά να θεωρείται μια αχανής έκταση κενή από κάθε ενδιαφέρον, ως και τόπος απόρριψης των αποβλήτων μας.

Η θάλασσα αποτελεί λίκνο για τη ζωή, τροφό για τον άνθρωπο και πνεύμονα για τον πλανήτη.

Όμως για να την προστατεύσουμε πρέπει πρώτα να την γνωρίσουμε!

Τηλέμαχος Μπεριάτος

Αυτοδύτης 3 αστέρων CMAS