Παναγιώτης Τζαννετάτος “Γράφοντας κάποια ποιήματα δεν γίνεσαι ποιητής. Ποιητή σε βαφτίζει ο χρόνος”
“Σάββατο των ψυχών/παράκληση προς το άγνωστο/Μνημόνευση Ονομάτων/ημέρα αφιερωμένη/σε ψυχές που κάποτε/δέχτηκαν σώμα/Βαφτίστηκαν σ΄όνομα/σμίλεψαν μορφή/αρχή και τέλος/στον κόσμο τούτο…”
Το παραπάνω απόσπασμα από το ποίημα “Λίγη ζωή ακόμη” ανήκει στην τελευταία ποιητική συλλογή του Παναγιώτη Τζαννετάτου “Μικροί εσπερινοί” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Οδός Πανός. Τα ποιήματα της συλλογής αγγίζουν τη στιγμή με μια λυρική διάθεση, αποτυπώνοντας εκείνο που φανερά έχει παρέλθει.
-Καλώς ορίσατε κ. Τζαννετάτο στις σελίδες του The Book.Gr
-Να είστε καλά. Σας ευχαριστώ και σας συγχαίρω για την αγάπη και το σεβασμό που περιβάλλεται το βιβλίο και τους Λογοτέχνες!
- Οι «Μικροί Εσπερινοί» συνεχίζουν το ταξίδι τους. Τι έχετε εισπράξει στα δύο χρόνια κυκλοφορίας της τελευταίας σας ποιητικής συλλογής από τις εκδόσεις Οδός Πανός;
Κάθε νέα συλλογή είναι ένα νέο ταξίδι. Το ταξίδι αυτό είναι ένα ταξίδι με τον εαυτό μου , που ξεκινά από την πρώτη λέξη ενός ποιήματος και ολοκληρώνεται όταν συναντήσει τον κόσμο. Από κει και πέρα εγώ σταματώ το ταξίδι και σχεδιάζω το επόμενο. Σίγουρα οι βαλίτσες της επιστροφής είναι γεμάτες στιγμές, σκέψεις, λόγια, καλές- κακές κριτικές, πικρίες, επαίνους, μικρότητες. Τουλάχιστον αισθάνομαι πως δεν περνάει η ζωή μου χαμένη και ζω. Όχι όπως Θέλω αλλά όπως μπορώ.
- Στα ποιήματά σας είναι εμφανής η συντέλεια των πραγμάτων. Ψαύετε αυτό που έχει παρέλθει. Τι αποτυπώματα αφήνει πάνω σας αυτή η παρέλευση των στιγμών;
Τα πάντα στην ζωή είναι ένας κύκλος. Εκεί που τελειώνει κάτι, αρχίζει κάτι άλλο. Είναι η φυσική εξέλιξη της ζωής και οι στιγμές είναι το αποτύπωμα μας επάνω της. Ναι! Στεναχωριέμαι όταν φεύγει κάτι ή τελειώνει. Όμως τον πόνο της απώλειας τον σκεπάζει επιφανειακά η χαρά της επόμενης μέρας. Είπα “επιφανειακά ” γιατί το τραύμα δεν επουλώνεται. Παραμένει.
- Το φεγγάρι και τα άστρα δυνάστες των στίχων των Μικρών Εσπερινών. Ο σκοτεινός αυτός διάκοσμος τι απόχρωση αφήνει στα ποιήματά σας;
Σε μια γενικότερη απάντηση θα έλεγα πως με παρασέρνει πολλές φορές μια ρομαντική διάθεση μιας νυχτερινής ατμόσφαιρας στην συγκεκριμένη ποιητική συλλογή. Ωστόσο πολλές φορές η χρήση τον επαναλαμβανόμενων μοτίβων διαφέρει από ποίημα σε ποίημα, παίρνοντας διαφορετικές διαστάσεις και νοήματα.
Ίσως πάλι επειδή η πλειοψηφία των ποιημάτων μου έχει γραφτεί κάτω από το φως και την απόλυτη ησυχία της νύχτας έχει άθελά μου εισχωρήσει μέσα στην γραφή μου, σχεδόν παράνομα. Απαιτώντας να υπάρχει μέσα στα λόγια μου με κάθε τρόπο.
- «Είναι τα λόγια που έρχονται το ένα μετά το άλλο». Με ποιο τρόπο οριοθετείτε τις λέξεις που θα πάρουν το ενδεδειγμένο από εσάς ποιητικό ένδυμα;
Η διαδικασία επεξεργασίας ενός ποιήματος είναι ένα παζλ με πολλά σκόρπια κομμάτια. Έχεις στο νου σου χιλιάδες λέξεις, γνωρίζεις εξ αρχής την εικόνα σου και αναζητάς την κατάλληλη λέξη που χωρίς απόλυτα στην λογική και στο συναίσθημα ενός στίχου. Βέβαια σημαντικότατο ρόλο παίζει και η μουσικότητα που κρύβει η κάθε λέξη που παίρνει μέρος. Έχουμε την τύχη, να έχουμε μια από τις μουσικότερες γλώσσες και να εκφραζόμαστε μέσα από αυτήν.
- Η ολισθηρότητα του χρόνου που επιφέρει την απώλεια, η οποία ενίοτε ταλαντεύει τους στίχους σας, με ποιο τρόπο δαμάζει, ενδεχομένως, τη ζωή σας;
Πολλές φορές αγγίζω πράγματα μέσα στην ποίηση μου που δεν γνωρίζω αρκετά καλά και αυτό είναι κάποια επικίνδυνο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η απώλεια μέσα στο χρόνο αφήνει εντός και εκτός το στίγμα της. Όπως έχω πει επανειλημμένα ο χρόνος είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση για να μετριέται η μοναξιά.
- Η ποιητική σας ματιά εμφιλοχωρεί σε ρομαντικά «καλούπια». Μια, ούτως ειπείν, απάντηση στις σύγχρονες ποιητικές τάσεις;
Στην εποχή μας ό,τι είναι ρομαντικό πέφτει στο κενό. Έχουμε οδηγηθεί σε μια γραπτή τέχνη χωρίς συναίσθημα. Από την στιγμή που δεν θρηνούν οι ποιητές τ’ αηδόνια, ποίηση δεν υπάρχει, όπως ομολογούσε και ο Οδυσσέας Ελύτης.
- Μετά από κάθε ποιητική σας αναμέτρηση πόσο δικαιωμένος αισθάνεστε ως προς τη σύλληψη της δικής σας αλήθειας;
Δεν αισθάνομαι δικαιωμένος. Εγώ αυτό που κάνω είναι να καταγράφω την δική μου μάτια επάνω σε πράγματα και καταστάσεις της ζωής μου και της ζωής των άλλων.
Δικαιωμένος αισθάνομαι μόνο όταν συμπέσει η αλήθεια μου με την κοινή αλήθεια έστω κι ενός αναγνώστη ή αν έρθει το πλήρωμα του χρόνου και βγουν κάπως αληθινά τα λόγια μου.
- Σάββατο των Ψυχών… Μνημόσυνο Ονομάτων. Ποιους προκατόχους σας, κατά τη γνώμη σας, θα μνημονεύατε ως σταθερούς φωτοδότες της ελληνικής ποίησης;
Τα θεμέλια για την παγκόσμια ποίηση τα έθεσε ο Όμηρος. Στην σύγχρονη ελληνική ποίηση έθεσε τις βάσεις ο Καβάφης. Έπειτα, πρωτοπόρος ο Σικελιανός, δίνει μια νέα γραφή στην ελληνική ποίηση και ακολούθησαν χαρίζοντάς μας τα νόμπελ ο Σεφέρης με έναν περιστατικό λόγο νοσταλγίας και ο “Εθνικός” Ελύτης του Αιγαίου, που μετατρέπεται σε πέλαγο ιδεών και αξιών .
- Το υπερβολικό θάμβος που χαρίζεται αφειδώς από ελληνικής πλευράς σε κάθε τι ξενόφερτο αναφορικά με την Τέχνη, τι αίσθηση σας προκαλεί;
Με τον φόβο να χαρακτηρίσω εθνικιστής , θεωρώ πως έχουμε αφήσει την παγκοσμιοποίηση να δράσει καλά στην σκέψη μας και γενικότερα στην κουλτούρα μας ως Έθνος τις τελευταίες δεκαετίες.
Εκμηδενίζονται τα πάντα και οι πάντες. Ακούσαμε δριμύ κριτική σε ό,τι εγχώριο. Και σε μεγάλο βαθμό το πληρώσαμε, χάνοντας την ταυτότητα μας , μέσα σε μια παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Όλα αυτά τα χρόνια, αποσιωπούνται τα μεγάλα έργα των Ελλήνων καλλιτεχνών και εκθειάζουμε την ανωτερότητα των ξένων.
Βέβαια το τελευταίο διάστημα παρατηρώ πως έχουμε ξεκινήσει να επιστρέφουμε δειλά στις βάσης μας αναζητώντας Ελληνικά σημεία αναφοράς που θα γίνουν δρόμος για κάθε είδους τέχνη που επιζητά να έχει μέλλοντος τα χρόνια που έρχονται.
- Πως αντιμετωπίζετε την παραδόξως ανθηρή ποιητική παραγωγή της τελευταίας δεκαετίας;
Η ποίηση είναι τρόπος ζωής. Γράφοντας κάποια ποιήματα δεν γίνεσαι ποιητής. Ποιητή σε βαφτίζει ο χρόνος. Η Ελλάδα έχει μια τεράστια παραγωγή ποιητικών συλλογών. Είναι η χώρα που γράφει περισσότερο απ ότι διαβάζει. Το καλό είναι πως ο κόσμος δείχνει να έχει ακόμα ανησυχίες, ερωτήματα και στίγματα ρομαντικής διαθέσεις που προσπαθεί μέσα από την ποίηση να τα εξωτερικεύει . Το κακό είναι πως η ποσότητα είναι τρομαχτική και ορισμένα καλά ποιήματα ή κάπως καλοί ποιητές δεν βρίσκουν χώρο να υπάρξουν. Μην ξεχνάμε πως δυστυχώς το βιβλίο κατάντησε στην πλειοψηφία του εμπορικό προϊόν .
- «…θα ζήσουν τα όνειρα καλά κι εμείς ποιος ξέρει…» Σε ένα νέο άνθρωπο ο 21ος αιώνας πως φαντάζει; Οι σημερινές συγκυρίες πως δοκιμάζουν τη ποιητική σας διάθεση;
Η συγκυρία των πραγμάτων απαιτεί να θέτουμε όνειρα και στόχους για να μπορούμε να ανταπεξέλθουμε αυτά τα δύσκολα χρόνια. Πρέπει να βρούμε διεξόδους που θα μας κρατούν ζωντανούς και δυνατούς. Πρέπει να βρίσκουμε την δύναμη να πολεμάμε για τα όνειρα μας, και όπου φτάσουμε. Να μην φεύγει η ζωή μέσα από τα χέρια μας . Να έχουμε ένα άλλοθι στο τέλος. Να πούμε ” Εγώ προσπάθησα. Τα κατάφερα ή απέτυχα, δεν έχει σημασία ” Και έτσι η δράση θα φέρνει πάντα αντίδραση και το ένα βήμα θα φέρνει το άλλο!
- Όταν το φεγγάρι θα σβήσει και τα άστρα θα χαθούν στο θάμβος της μέρας ο ήλιος που θα ανατείλει τι καινούργιο θα έχει φέρει στη ποιητική συνειδητότητά σας;
Αυτό που ανέφερα λίγο πιο πάνω ότι η ζωή μου δεν πήγε χαμένη.
Δεν την ξόδεψα, σε ανούσια πράγματα.
Και αν κάποτε αφέθηκα ή αφεθώ στο μέλλον θα είναι στιγμές που έχω επιτρέψει εγώ να συμβεί αυτό.
Θέλω να είμαι εκεί όταν σβήσει το φεγγάρι, όταν τα αστέρια θα χαθούν και αν ανατείλει ο ήλιος θέλω να είμαι εκεί, να επιλέξω εγώ τη μέρα και την εποχή !
