Με τον τίτλο «Ιδεομορφικές Συλλήψεις», ο πολύπλευρος καλλιτέχνης Κώστας Ευαγγελάτος εμπνέεται αυτή τη φορά από τον Ουρανό, όπως μας αποκαλύπτεται την ημέρα ή τη νύχτα, κάταστρος ή νεφελώδης, περισσότερο σαν αυτό τούτο το Αχανές, όπου η ανθρώπινη φαντασία πλάθει τον δικό της ιδιαίτερο κόσμο. Και είναι γεγονός, ότι ο Ουρανός επενεργούσε πάντοτε στον άνθρωπο ως αποκάλυψη της ίδιας της Υπόστασης του Υπέρτατου Όντος, ενώ το δέος που του διεγείρει, τον κάνει να ταυτίζει το Άπειρο με την Αιωνιότητα και την Αθανασία. Ο Emmanuel Kantτον αντιμετώπιζε ως το ύψιστο θαύμα, παράλληλα με τον Ηθικό Νόμο: «Ο Ουρανός από την μια μεριά και ο Ηθικός Νόμος μέσα μου αποτελούν το θαύμα αυτό καθαυτό». Κάποιοι καλλιτέχνες της Αναγέννησης και κυρίως ο Andrea Mantegna έβλεπε στις σιλουέτες των νεφών γίγαντες και ιππότες και κάθε λογής φανταστικά όντα.
Ο Κώστας Ευαγγελάτος με διάφορες τεχνικές, που χρησιμοποιεί, οραματίζεται μορφές ανάλογες μ’ εκείνες, που αείποτε οι άνθρωποι ανακάλυπταν στον Ουρανό συσχετίζοντας τα σύνολα των άστρων με γνωστές τους μορφές. Τυπικό παράδειγμα ο ζωδιακός κύκλος και άλλα μεμονωμένα συγκροτήματα. Και σε όλες τις περιπτώσεις ο καλλιτέχνης συμπλέκει αυτά που του αποκαλύπτονται, με την προσωπική βίωση και μάλιστα με την ελευθερία εκείνη, που αποζητά και βρίσκει, εκεί που δεν υπάρχουν όρια και περιορισμοί. Απλά αξιοποιούνται οι αφορμές που προσφέρουν κάποια τονισμένα φωτεινά σημεία, για να μορφοποιηθεί ένα σχήμα, ένα πρόσωπο και η αφηρημένη εικόνα να αποκτήσει υπόσταση κατανοητή. Χρώμα και σχήματα, φωτεινά και σκοτεινά σημεία μετουσιώνονται θαρρείς σε νότες μιας υπερκόσμιας παρτιτούρας, που μεταφράζεται άμεσα σε μουσική συμφωνία, με τον χαρακτήρα προσωπικών «ιδεομορφικών συλλήψεων».
Στην περίπτωση αυτή ο καλλιτέχνης προχωρεί στη μετάλλαξη του φυσικού φαινομένου σε μια ποιητική βίωση η οποία δε θέλει να διδάξει, αλλά να κάνει την ψυχή του θεατή να χαρεί, όπως έλεγε ο Ερατοσθένης: «Ποιητής έφη πάντα στοχάζεσθαι ψυχαγωγίας, ου διδασκαλίας» (Στράβων, Γεωγραφικά, 1,1,10 και 1,2,14).
Καθηγητής Στέλιος Λυδάκης
Ιστορικός Τέχνης, Επίτιμος Διευθυντής του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών – Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία.
