Του Ναπολέοντα Μαραβέγια,
καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας, κατόχου της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), π. υπουργού, π. αντιπρύτανη ΕΚΠΑ
ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ διεθνών οργανισμών για τη χώρα μας το τρέχον έτος 2022 αναφέρουν αύξηση του ΑΕΠ κατά 5,1%-6%. Μπορεί να μην είναι «θαύμα», όπως γράφουν πρόσφατα οι F.T., αλλά σίγουρα πρόκειται για αξιοθαύμαστη επίδοση, όταν στο μ.ό. της Ευρωζώνης η αύξηση του ΑΕΠ δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 2,0%-2,5%. Επιπλέον, αξιόπιστες τελευταίες προβλέψεις για το 2023 ανεβάζουν την αύξηση του ΑΕΠ στην Ελλάδα στο 2,1%-2,5% έναντι 0,9%-1,4% στο μ.ό. της Ευρωζώνης. Τόσο η κατανάλωση, όσο, ακόμη περισσότερο, οι επενδύσεις και οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών φαίνεται να παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις, παρά τη συνεχιζόμενη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη μεγάλη αύξηση των τιμών, κυρίως στην ενέργεια και στα τρόφιμα, χωρίς όμως πρόβλημα ελλείψεων στη χώρα μας.
Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ δυναμική μπορεί να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα της σημαντικής αγοραστικής δύναμης που διαθέτουν τα μεσαία και τα ανώτερα εισοδηματικά στρώματα, κυρίως μη μισθωτών εργαζομένων (που αφθονούν στη χώρα μας, 40% περίπου), τα οποία μπορούν να καλύπτουν τον πληθωρισμό, καθώς δεν αμείβονται με σταθερό μισθό.
ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ και από την αύξηση του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος κατά 6% τα τελευταία δύο χρόνια, παρά τη σταθερότητα των μισθών. Δεν πρέπει, ωστόσο, να υποτιμάται η συμβολή της μείωσης της ανεργίας (άρα η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος νέων εργαζομένων) από 17% σε 12,2% τα τελευταία χρόνια και βέβαια δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, η επενδυτική δυναμική εξηγείται από τη «φιλοεπενδυτική ατμόσφαιρα» που έχει δημιουργηθεί, καθώς οι ξένες επενδύσεις φαίνεται να φθάνουν τα 7 δισ. αυτή τη χρονιά, επικουρούμενες και από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σ’ ΑΥΤΟ συνέβαλε και η μείωση του εξωτερικού χρέους της χώρας από 200% περίπου το 2020 στο 169,1% στο τέλος του 2022, λόγω της αναπτυξιακής δυναμικής (και εν μέρει του πληθωρισμού). Επιπλέον, σύμφωνα με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού το 2023, πρόκειται να διατεθούν 8,3 δισ. από το ΠΔΕ και 5,6 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης, πράγμα που συμβάλλει στην αναπτυξιακή δυναμική του επόμενου έτους.
ΤΕΛΟΣ, η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών οφείλεται κυρίως στο αυξημένο τουριστικό ρεύμα προς τη χώρα μας, που σε μεγάλο βαθμό κατευθύνθηκε προς την ελληνική επαρχία και «τόνωσε» το διαθέσιμο εισόδημα των κατοίκων τους, ώστε να αντιμετωπίσουν το κόστος ζωής και λειτουργίας των επιχειρήσεων λόγω του πληθωρισμού. Προφανώς αυξήθηκαν και οι εισαγωγές αγαθών λόγω της αυξημένης ζήτησης για κατανάλωση και επενδύσεις. Αυτή η αυξημένη ζήτηση συντήρησε τον πληθωρισμό σε υψηλότερο επίπεδο από αυτόν του μ.ό. της Ευρωζώνης (12% στη χώρα μας και 10% στην Ευρωζώνη).
ΩΣΤΟΣΟ, η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, που αναμένεται παγκοσμίως (στο μ.ό. της Ευρωζώνης μέχρι στασιμότητα) ως αποτέλεσμα της αύξησης των επιτοκίων από όλες τις κεντρικές τράπεζες, θα περιορίσει τον εισαγόμενο πληθωρισμό στη χώρα μας, ενώ η εξασθένηση του ευρώ έναντι του δολαρίου διευκολύνει τις ελληνικές εξαγωγές και το τουριστικό ρεύμα προς τη χώρα μας, παρά την αύξηση της τιμής σε δολάρια των καυσίμων και της σχετικής επιβάρυνσης των εισαγωγών.
ΠΡΟΦΑΝΩΣ, όλα τα παραπάνω δεν συνέβησαν σε κενό οικονομικής πολιτικής. Η απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας, η μείωση των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, η κατάργηση του φόρου αλληλεγγύης κ.λπ. ήταν μερικά από τα μέτρα στο πλαίσιο της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής.
ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, η αύξηση των φορολογικών εσόδων, λόγω της αύξησης του ΑΕΠ, επέτρεψε, παρά τις μειώσεις των συντελεστών φορολόγησης, να διατεθούν περισσότερα από 50 δισ. για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ οι δαπάνες για την ανακούφιση των ευάλωτων και μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων από τη μάστιγα του πληθωρισμού στα καύσιμα και τα τρόφιμα αναμένεται να φθάσουν τα 13 δισ., ώστε να μην αυξηθούν υπέρμετρα οι κοινωνικές ανισότητες, αλλά και να μην εκτροχιασθούν τα δημόσια οικονομικά.
ΟΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΙΣΕΣ αυξήσεις μισθών και συντάξεων για το 2023 θα συντηρήσουν την κατανάλωση των χαμηλότερων εισοδηματικά κοινωνικών στρωμάτων, χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική ισορροπία, όπου προβλέπεται μάλιστα για το 2023 και δημοσιονομικό πλεόνασμα.
ΕΙΝΑΙ ΦΑΝΕΡΟ ότι η αισιόδοξη αυτή προοπτική εξαρτάται απολύτως από τη συνέχιση της οικονομικής πολιτικής και την πολιτική σταθερότητα στη χώρα μας και βέβαια από την εξέλιξη των σχέσεών μας με τη γείτονα χώρα.
