Του Ηλία Μπεριάτου*
Είναι τραγικό ότι ζούμε σε μια χώρα που χρειάζεται να θρηνήσουμε θύματα από κάθε είδους καταστροφές ή δυστυχήματα προκειμένου να εφαρμόσουμε υπάρχοντες για δεκαετίες νόμους και να υλοποιήσουμε σχετικές δράσεις και προγράμματα.
Ο νόμος Τρίτση (1337 /83) που περιλαμβάνει διατάξεις για την προστασία και απελευθέρωση των ακτών,πρωταρχικός σκοπός του οποίου ήταν η δυνατότητα απόλαυσης του κοινόχρηστου- κοινωνικού αγαθού του αιγιαλού και της παραλίας, αποδεικνύεται σήμερα (μετά από 35 χρόνια) χρήσιμος αν όχι και σωτήριος για την ασφάλεια των κατοίκων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Όπωςακριβώς συνέβη στο Μάτι με τον επικίνδυνο συνδυασμό πυρκαγιάς και κατοικημένων ακτών, όπου η διέξοδος προς τη θάλασσα κατέστη η έσχατηλύση για την απομάκρυνση και διάσωση των κατοίκων.
Είναι προφανές ότι σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με τα 16000 χιλιόμετρα ακτογραμμής,η πρόσβαση στις ακτέςέχει πολλαπλή χρησιμότητα. Επομένως, το γεγονός ότι στην εκτεταμένη αυτή παράκτια ζώνη, δεν έχουν γίνει τα εντελώς στοιχειώδη, όπως π.χ. η χάραξη αιγιαλού και παραλίας, που από το 1940 έχει υλοποιηθεί μόνο στο 10-12% (!) δείχνει την σοβαρή ανεπάρκεια (διοικητική, πολιτική, κοινωνική) της ελληνικής πραγματικότητας. Ας σημειωθεί ότι και το περίφημο πρωτόκολλο της Σύμβασης της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείουμε στόχο την Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ), δεν έχει ακόμα επικυρωθεί από τη Ελληνική Βουλή, παρόλο που έχει περάσειμια δεκαετία από την υπογραφή του (2008) και παρόλοπου το έχουν επικυρώσει πολλές άλλες μεσογειακές αλλά και βαλκανικές χώρες!..
Οιπρωτοποριακοί κανόνες για τις ακτές,θεσπίστηκαν με τα άρθρα 23 και 24 του νόμου 1337/83 και το ΠΔ 236/84 κατ’ εξουσιοδότησή του και κωδικοποιήθηκαν με το άρθρο 187 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας επί υπουργίας Κώστα Λαλιώτη (ΦΕΚ 580/Δ 1999).Βασική αρχήείναιο καθορισμός-σε εκτός σχεδίου περιοχές- μιαςευρύτερης ζώνηςπλάτους 500 μέτρων από την γραμμή αιγιαλού( ή την ακτογραμμή), η οποία έχει μια σημαντική χωρική υπόσταση γιατίπεριέχει χρήσεις με έντονο παράκτιοτροπισμό.
Σύμφωνα με τη ρύθμιση η ζώνη αυτήοργανώνεταιμε σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και την απρόσκοπτηκυκλοφορία των ανθρώπων (και ειδών της πανίδας) για την προσπέλαση στον αιγιαλό.Επίσηςδίνεταιη δυνατότητα απαλλοτριώσεων για δρόμους κάθετους προς στηνακτή (κυρίως πεζόδρομους)και χώρουςστάθμευσης η οποία έμεινε δυστυχώς ανεφάρμοστηακόμα και σε εποχές‘παχέων αγελάδων’ λόγω του φοβικού συνδρόμου για το πολιτικό κόστος αλλά και των γνωστών κοινωνικών ‘αντιστάσεων’.
Πιο συγκεκριμένα, σε όλα τα γήπεδα της ζώνης των 500 μέτρων και κυρίως σε αυτά με χρήση κατοικίας δεν επιτρέπονταιοι περιφράξεις. Εξαιρούνταιορισμένες ειδικές χρήσεις και καλλιέργειες οι οποίες ορίζονται σαφώς με το ΠΔ 236/84(π.χ. νοσοκομεία, εγκαταστάσεις ΟΤΕ και ΔΕΗ, στρατόπεδα,φυτώρια, νεκροταφεία, κλπ.).Ωστόσο, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, όσαγήπεδαέχουνπρόσωπο στηνακτή η περίφραξη θα πρέπεινα τοποθετείται,κατά κανόνα, 50 μέτρα από τη γραμμή του αιγιαλού, όσο δηλαδή και το μέγιστοπλάτος της παραλίαςπου καθορίζει ο νόμος. Επίσης σε μία τουλάχιστον πλευρά κάθε γηπέδουπρέπει να αφήνεταιαπερίφρακτη μια λωρίδαπλάτους 3 μέτρων.Σε περίπτωση που μια ιδιοκτησία έχει πρόσωπο στην ακτή μεγαλύτερο από 300 μέτρα η περίφραξη πρέπει να διακόπτεταικαι να αφήνεταιδίοδος 3 μέτρων.Έτσι η εκτόςσχεδίουπαράκτιαζώνη οργανώνεται στοιχειωδώςκαι ‘απελευθερώνεται’χωρίςκόστος,μέχρις ότου γίνει ένας λεπτομερέστερος σχεδιασμόςκατά περιοχές,από τις πολεοδομικές αρχές.
Πληροφορούμαστε ότι με αφορμή το Μάτι η κυβέρνησηαποφάσισε να κινήσει τις διαδικασίες για κατεδαφίσεις μαντρωμάτων και αυθαίρετων, δυστυχώς‘κατόπιν εορτής’… Κάλιο αργά παρά ποτέ..Όπως όμως έχει αποδειχτεί ιστορικά η δυσκολία τουεγχειρήματος έγκειται στιςαντιδράσεις από τα μικρά και μεγάλασυμφέρονταπου είναι πάνταισχυρές. Γι’ αυτό και χρειάζεται συνέπεια και συνέχεια. Επιπλέον,ισχυρός ανασχετικός παράγονταςείναικαι το δαιδαλώδεςνομικό- διοικητικό πλέγμα των διαδικασιών (ενστάσεις,ένδικα μέσακλπ.) που πρέπει βέβαια να υπάρχουν σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου αρκεί να μη φθάνουν στο σημείο να ..ακυρώνουν αυτό ακριβώς το κράτοςδικαίου που υπερασπίζουν.
*Το άρθρο του Ηλία Μπεριάτου δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή
