Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός
Μέσα στην κεφαλονίτικη μουσική παράδοση και ιστορία, εκλεκτή θέση κατέχουν και οι μουσικοί εκτελεστές –οργανοπαίκτες, που μας προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν μέσα από τις ορχήστρες τους και τις μουσικές εκτελέσεις τους, μουσικά ακούσματα και τραγούδια: χορευτικά, ρομαντικά, νοσταλγικά και μοντέρνα, έντεχνες και λαϊκές καντάδες, καθώς και τα τοπικά μας παραδοσιακά χοροτράγουδα.
Ένας σπουδαίος οργανοπαίκτης μουσικός και εξαίρετος καλλιτέχνης που για πολλά χρόνια με την ορχήστρα του μας χάρισε στιγμές κεφιού και χαράς, ήταν ο Νίκος Δόριζας.
Ο Νίκος, ήταν το τελευταίο από τα πέντε παιδιά του Διονύση Δόριζα, παλαιού οπλουργού της περιοχής Δοριζάτων Λειβαθούς.
Το οικογενειακό του περιβάλλον ήταν αυτό που του ανέπτυξε αρχικά τη μουσική του ευαισθησία, μια και τα μέλη της πατρικής του οικογένειας, ο πατέρας του Διονύσιος, η μητέρα του Δημαρίστη Τσάση και τ’ αδέλφια του, έπαιζαν κιθάρα, μαντολίνο και τραγουδούσαν.
Ο Νίκος μαθήτευσε από μικρός κοντά στον πατέρα του την τέχνη του οπλουργού και έμαθε να επισκευάζει, να συμπληρώνει και να καθαρίζει τα όπλα. Είχε πάντα μέσα του από παιδί μια ανησυχία δημιουργική κι αυτός ήταν ο λόγος που σ’ όλη του τη ζωή δεν σταμάτησε ποτέ να μαθαίνει πράγματα, να επισκευάζει και να ασχολείται με την τέχνη και το μεράκι των χεριών.
Σε ηλικία δεκατεσσάρων χρόνων κατασκεύασε ένα τηλέφωνο με κουτιά από βερνίκι, ξύλο και σύρμα χάλκινο και μπορούσε να επικοινωνήσει με τα γύρω χωριά των Δοριζάτων. Αυτό το τηλέφωνο έμεινε ονομαστό στην περιοχή του χωριού του, γιατί εξυπηρετούσε τον καθένα που είχε ανάγκη.
Ανεξίτηλη έμεινε γι’ αυτόν η πρώτη φορά που αντίκρισε πιάνο, στο σπίτι της Μαριγούλας Φορέστη, στην Πεσσάδα, μια και έκανε παρέα με τα παιδιά της και καθώς χτυπούσε τα πλήκτρα , η τέχνη των ήχων τον έκανε να μαγευτεί περισσότερο, με αποτέλεσμα να φτιάξει ένα χειροποίητο πιάνο με δυο κλίμακες, με υλικό από κασέλες του καπνιστού και με κλειδιά κιθάρας, με αυτό δε, άρχισε να βρίσκει τις μελωδίες που ήθελε.
Μεγαλώνοντας του έκαναν εντύπωση τα χρωματικά ακούσματα του ακορντεόν και αποφάσισε να ασχοληθεί μετά τα είκοσι χρόνια του και για μια εικοσαετία με αυτό το όργανο, που, στα χέρια του κελαηδούσε τόσο όμορφα. Έπειτα, ήλθε το αρμόνιο, αλλά έπαιζε και κιθάρα, όργανο των νεανικών του χρόνων.
Κατά την στρατιωτική του θητεία στο 573 Τάγμα Πεζικού, ο Νίκος θα σχηματίσει μια ορχήστρα από 6-7 άτομα και θα διασκεδάζει στη στρατιωτική λέσχη, τους αξιωματικούς, τους στρατιώτες και τους καλεσμένους.
Συμμετείχε στον πόλεμο της Κορέας, ελάχιστα σε μάχες και συμπλοκές, κι αυτό, όπου ήταν αναγκαίο, μια και ήταν μέλος της μεγάλης μουσικής ορχήστρας της στρατιωτικής ειρηνευτικής αποστολής και η οποία είχε ως βάση της το μεγάλο υπερωκεάνιο των τότε Δυνάμεων.
Βασικά, επιλέχτηκε σ’ αυτήν την αποστολή ως κινηματογραφιστής μηχανών προβολής και ήταν ο κύριος υπεύθυνος της κινηματογραφικής προβολής στο υπερωκεάνιο της στρατιωτικής αποστολής. Η θητεία του στον πόλεμο της Κορέας διήρκησε 9 μήνες και στη μνήμη του έρχονταν έντονα σκηνές πολέμου, αλλά και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων με την ορχήστρα του ειρηνευτικού στρατού.
Επιστρέφοντας από την Κορέα με τον τίτλο «αιμοδότες ελευθερίας» συνέχισε τη στρατιωτική του θητεία στην Πάτρα, όπου και εκεί ασχολήθηκε με τη μουσική παίζοντας σε ορχήστρα που ο ίδιος δημιούργησε.
Μετά την επιστροφή του στην Κεφαλονιά αρχικά θα μείνει για λίγο διάστημα στα Δοριζάτα, και κατά το 1955 θα ανοίξει τα φτερά του και θα εγκατασταθεί στο Αργοστόλι, όπου θα ανοίξει μαγαζί τεχνικών εργασιών κοντά στο Στάδιο σε ξύλινο παράπηγμα. Πρωτίστως πραγματοποιούσε επισκευές μικροσυσκευών οικιακών, ραδιόφωνα, γραφομηχανές και σε παρόμοια αντικείμενα. Παράλληλα η ζωή του Νίκου θα είναι κεντημένη με τις νότες της μουσικής. Θα συμμετέχει στα πανηγύρια και στα τοπικά και κοινωνικά μουσικά δρώμενα παίζοντας πλήθος από ελληνικά, και ξένα τραγούδια, καθώς και τοπικά, καλύπτοντας κάθε γούστο, πρωτίστως την επιθυμία των χορευτών.
Αργότερα, το 1958, νοίκιασε ένα χώρο για κατάστημα στο τέρμα του Λιθοστρώτου, εκεί στου Πολλάτου, με τα γλυκά και τα στραγάλια κι έπειτα, το 1973, μετέφερε το μαγαζί του κοντά στα παλιά ΚΤΕΛ του Αργοστολίου.
Στα 1959 ερωτεύεται τη γυναίκα της ζωής του, Αγγελική Σιμάτου και με αγάπη πορεύτηκαν μέσα από τις καλές αναμνήσεις τους.
Πολυτεχνίτης, ταλαντούχος μουσικός, οξυδερκής στην αντίληψή του, ο Νίκος επισκεύαζε μοτοσικλέτες και ποδήλατα, γραφομηχανές, ραδιόφωνα, ενισχυτές και άλλα συστήματα ήχου. Πέρα από τη μουσική ασχολήθηκε με την εγκατάσταση και λειτουργία των μικροφωνικών εγκαταστάσεων ήχου. Τοποθέτησε σ’ όλο σχεδόν το νησί πλήθος από μικροφωνικές εγκαταστάσεις, σε σχολεία, σε εκκλησίες και σε αίθουσες εκδηλώσεων και πάμπολλες φορές ήταν ο υπεύθυνος συντονιστής και ηχολήπτης πολιτιστικών και μαθητικών εκδηλώσεων. Μετέδιδε για πολλά χρόνια τη λειτουργία της εορτής του Αγίου Γερασίμου από τα Ομαλά.
Τη δίψα του για μάθηση πάνω σε αντικείμενα ήχου και της εγκατάστασής τους, καλλιέργησε σπουδάζοντας με αλληλογραφία το 1964 στη Σχολή ΚΛΙΜΕΝΣ με βαθμό άριστα την τέχνη του ραδιοτεχνίτη.
Έτσι, στα 1966 θα τολμήσει πρώτος να κάνει στο Αργοστόλι έναν Ραδιοφωνικό Σταθμό με την επωνυμία «Ράδιο Νίκος», που είχε μεγάλη ακροαματικότητα και ανταπόκριση από το κοινό που τον παρακολουθούσε. Η εμβέλεια του σταθμού επεκτεινόταν έως και την Κόρινθο και Στερεά Ελλάδα. Επίσης, οι ραδιο-διαφημίσεις ήταν πολλές και στήριζαν οικονομικά το «Ράδιο Νίκος». Δυστυχώς, οι φθονερές καταστάσεις που προέκυψαν από «φίλους», τον ανάγκασαν να σταματήσει τη λειτουργία του.
Ο Νίκος πάλεψε να κρατήσει το «Ράδιο Νίκος», παίρνοντας άδεια από τον υπεύθυνο φορέα του Υπουργείου. Η άδεια εγκρίθηκε και υπογράφτηκε από τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, αλλά έφτασε στα χέρια του την ημέρα του πραξικοπήματος της Χούντας. Δεν την έκανε αποδεχτή, και μάλιστα, όταν πέρασε κάποιο χρονικό διάστημα, όργανο του καθεστώτος, προσπάθησε να προτρέψει τον Νίκο, να αποδεχτεί μια θέση στις τηλεοπτικές εγκαταστάσεις του Αίνου. Ο Νίκος Δόριζας δεν δέχτηκε και συνέχισε να αγωνίζεται εργατικά μέσα από τη μουσική, την ορχήστρα και την τέχνη του τεχνικού επισκευαστή και συντηρητή.
Ο Νίκος Δόριζας, γνωστός σε όλη την Κεφαλονιά και την Ιθάκη, όργωσε με την ορχήστρα του κάθε γωνιά του νησιού μας και χάρισε κέφι και χαρά. Συνόδευσε με το ακορντεόν και άλλοτε με το αρμόνιο και χάρισε υπέροχες μουσικές στιγμές σε γάμους, βαπτίσεις, ονομαστικές εορτές. Συμμετείχε σε συναυλίες, συνόδευσε με το ακορντεόν και με το αρμόνιο τραγουδιστές, όπως τον Μπιθικώτση και τη Μοσχολιού, όταν ήλθαν στο Αργοστόλι. Συμμετείχε σε συναυλίες που διοργάνωσαν πολιτιστικοί σύλλογοι, όπως η «Εύγερος» και ακόμη συμμετείχε στο 5ο Χορωδιακό Φεστιβάλ Κεφαλληνίας και έλαβε συγχαρητήρια από τους διοργανωτές του.
Καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάστηκε και πλαισίωσαν την ορχήστρα ήταν πολλοί. Άλλοι μόνιμοι ή συνεργάτες για μεγάλο χρονικό διάστημα και άλλοι προσωρινοί, λόγω που ήταν περαστικοί από το νησί μας. Αξίζει μια αναφορά σε όσους η μνήμη και η φωτογραφίες αποτύπωσαν και που επάνδρωσαν την ορχήστρα του Νίκου Δόριζα: Στάθης Βουτσινάς κιθαρίστας, Βαγγέλης Διακάτος (Τσούλας) κιθαρίστας, Πολλάτος Διονύσιος ντραμς, Μάκης Σβορώνος κιθαρίστας, Γεράσιμος Μενάγιας ντραμς, Γεράσιμος Αποστολάτος (ο παλιός αρχιμουσικός της Φιλαρμονικής Αργοστολίου και πολιτευτής) σαξόφωνο, Βασίλης Μουντάκης σαξόφωνο, Γιώργος Αθανασάτος από το Καραβάδο τραγούδι και κιθάρα, Χάρης Μιχαλάτος ντραμς, Ευθύμιος Τζαννετάτος κιθαρίστας, Μπάμπης Αγγελάτος ντραμς, Λέλος Διονυσίου Αλεξανδρόπουλος (Καραπατάλης), Ελένη Παναγιωτοπούλου, Λιάνα Θεοτοκάτου τραγούδι, Χριστόφορος Μαγουλάς τραγούδι, Χαρά Σπυράτου τραγούδι, Κυριακή Τσαγκαράτου τραγούδι, Νατάσα Αγγελή, Ασκητής Βαγγέλης τραγούδι, Γεράσιμος (Μάκης) Βουτσινάς τραγούδι, Ειρήνη Καμηνάρη τραγούδι και αρκετοί άλλοι.
Αίθουσες ψυχαγωγίας και κέντρα νυκτερινής διασκέδασης όπως το «Λιμανάκι», «Καταβόθρες», «Τροπικάνα-Φαραώ», «Ίριννα», «Πέτρινο Σπίτι» στα Περατάτα, «Μαρόκο» στα Περατάτα, τα κέντρα – μαγαζιά «Καλλιθέα» και «Διεθνές» στη Λακήθρα, η «Δροσιά» στις Μηνιές, το ξενοδοχείο «Μεντιτερανέ» ήταν χώροι που η ορχήστρα του Νίκου Δόριζα για χρόνια χάριζε στο κοινό την καλή μουσική εκτέλεση, το κέφι και τη ζωντάνια του ήχου της. Πέρα από τα κέντρα διασκέδασης η ορχήστρα του Δόριζα, ζωντάνευε μουσικά τις καρναβαλικές εκδηλώσεις σε όλο το νησί, τους χορούς από την περιοχή του Πόρου και της Σάμης έως και την περιοχή της Κουνόπετρας και τους χορούς της Φιλαρμονικής Ληξουρίου, του Δημαρχείου Ληξουρίου, χορούς σε αίθουσες της Λειβαθούς και του Αργοστολίου, σε όλη την Ιθάκη, ακόμη και σε απόμακρα χωριά που γίνονταν συνεστιάσεις και πανηγύρια.
Ο Νίκος ποτέ δε λογάριασε τον χρόνο για πρόβες με τους τραγουδιστές και με τους άλλους οργανοπαίχτες. Λεπτολόγος και ακριβής στη μουσική του εκτέλεση απαιτούσε και από τους άλλους να τον ακολουθήσουν για να έχει η ορχήστρα συνοχή και σωστό ήχο. Έτσι, κοντά στον Νίκο μαθήτευσαν αρκετοί τραγουδιστές και παρόλο που από την ορχήστρα πέρασαν και προσωρινοί- περιοδικοί καλλιτέχνες, λόγω που δεν ήταν κάτοικοι του νησιού μας, θυμούνται ακόμη έως σήμερα με αγάπη τη συνεργασία που προσέφερε ο Νίκος και οι άλλοι συνεργάτες του.
Ο Νίκος με την ορχήστρα του συνεργάστηκε και με τον Τζάκη Λυκούργο, τον αξιόλογο αυτόν βιολιστή, παίζοντας μαζί του τα κεφαλονίτικα χορευτικά άσματα και χορούς. Επίσης, μαζί επισκέφτηκαν Κεφαλληνιακό Σύλλογο στον Καναδά κατόπιν προσκλήσεως και χάρισαν τους κεφαλονίτικους χορούς και τραγούδια στους εκεί ομογενείς. Ακόμη, συνεργάστηκε με τον Γεράσιμο Χανδρινό- Φιλήμονα, τον βιολιστή της Πυλάρου, με τον οποίο έκαναν και μουσικές παραστάσεις στη Νότιο Αφρική, καλεσμένοι από την Ελληνική και Κεφαλληνιακή Κοινότητα.
Το 2006 ο Νίκος Δόριζας συμμετείχε με τον αρμόνιό του μαζί με άλλους καλλιτέχνες στο δίσκο ακτίνας με παραδοσιακά χοροτράγουδα της Κεφαλονιάς, που ήταν μια πρόταση του αλησμόνητου καθηγητή Δρ. Ιστορικής Μουσικολογίας Νικολάου Μπούκα και χορηγία του Δήμου Πυλαρέων. Ο δίσκος αυτός που πραγματοποιήθηκε στο πρώην Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων με έδρα το Ληξούρι, έγινε για να τιμήσει και να δείξει την προσφορά του βιολιστή Γεράσιμο Χανδρινό –Φιλήμονα.
Θέλω να θυμηθώ τον αείμνηστο καθηγητή του Ιόνιου Πανεπιστημίου, Νικόλαο Μπούκα, που μαζί με τους συνεργάτες του, διοργάνωσε στο Αργοστόλι τιμητική βραδιά για τον Νίκο Δόριζα, και μου ζήτησε να μιλήσω για τη ζωή και τη δράση του εκλεκτού μουσικού, εκτιμώντας το κείμενο που είχα δημιουργήσει για τον φίλο μουσικό.
