Καλύτερη πόλη, καλύτερη ζωή
Προσαρμόζοντας τις πόλεις για την κλιματική ανθεκτικότητα
Οι παγκόσμιες ημέρες είναι πάντα μια ευκαιρία για την ενημέρωση και κινητοποίηση των πολιτών και των πολιτικών αρχών για σημαντικά ζητήματα. Έτσι, στο πλαίσιο του προγράμματος του ΟΗΕ για τους ανθρώπινους οικισμούς (UN Habitat) και της Νέας Αστικής Ατζέντας (New Urban Agenda), η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα των Πόλεων (World Cities Day), κορυφώνει και ολοκληρώνει τις δράσεις του εφετινού ‘’Αστικού Οκτώβρη’’, έχοντας στόχο να προκαλέσει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας για τις πόλεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της κλιματικής κρίσης/αλλαγής. Με κύριο σύνθημα ‘’Καλύτερη πόλη, καλύτερη ζωή’’ και ειδικό θέμα ‘’Προσαρμόζοντας τις πόλεις για την κλιματική ανθεκτικότητα’’ προωθούνται δράσεις για ένα καλύτερο αστικό μέλλον.
Με αφορμή την σημερινή ημέρα το ΙΚΙ θεωρεί σκόπιμο να ευαισθητοποιήσει το κοινό των νησιών μας για τα προβλήματα και τις προοπτικές των πόλεων – μικρών και μεγάλων- προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της αστικής ανάπτυξης.
Με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, σήμερα το 55% των κατοίκων της Γης (που φθάνουν τα 7,7 δισεκατομμύρια) κατοικεί στις πόλεις και τα αστικά κέντρα, ποσοστό το οποίο αναμένεται να φθάσει το 70% το 2050 με ότι αυτό συνεπάγεται. Οι πόλεις οι οποίες παράγουν το 80% του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) καταλαμβάνουν μόλις το 3% της έκτασης της γης, αλλά αντιπροσωπεύουν το 60-80% της κατανάλωσης ενέργειας και το 75% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παράλληλα, με την εμφάνιση της πανδημίας, το 95% όλων των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κορονοϊού ζει σε αστικές περιοχές.
Από την άλλη πλευρά, καθίσταται πλέον φανερό σε όλο τον κόσμο, ότι η κλιματική κρίση θα έχει ένα τεράστιο αντίκτυπο στις πόλεις και σε όσους κατοικούν εκεί, οι οποίοι θα έχουν την οδυνηρή εμπειρία των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα, όπως : έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες, θυελλώδεις άνεμοι, ξηρασίες, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, καύσωνες, κατολισθήσεις. Είναι ανάγκη επομένως να υπάρξουν δυναμικές πολιτικές προσαρμογής σε τοπικό, περιφερειακό, και εθνικό επίπεδο, ώστε να αποτρέπονται ή να ελαχιστοποιούνται οι δυσμενείς επιδράσεις της κλιματικής κρίσης.
Στα νησιά μας, οι μικρές πόλεις μας, το Αργοστόλι, το Ληξούρι , η Σάμη, ο Πόρος και το Βαθύ Ιθάκης είναι ευάλωτες στους φυσικούς κινδύνους και τις καταστροφές όπως έδειξαν οι πρόσφατες πλημμύρες που τις έπληξαν (αυτή τη φορά κυρίως Ληξούρι και Ιθάκη) και ανάγκασαν τις τοπικές αρχές σε ενέργειες έκτακτης ανάγκης.
Ταυτόχρονα όμως, υπάρχουν και άλλα σοβαρά προβλήματα έλλειψης δημόσιων χώρων (κοινόχρηστων και κοινωφελών) οι οποίοι αποτελούν υποδοχείς σημαντικών κοινωνικών λειτουργιών (εκπαίδευσης, πολιτισμού κλπ.) με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η κοινωνική ζωή και η ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος.
Ειδικά στο Αργοστόλι και στο Ληξούρι παρατηρείται (ιδίως μετά το σεισμό του 2014) μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην αποκατάσταση δημοσίων κτιρίων και επίσης τάση μείωσης των κοινοχρήστων χώρων με βάση το ισχύον πολεοδομικό σχέδιο (π.χ. χώρος οικοπέδου πρώην εμπορικής τράπεζας και κοινόχρηστος χώρος έμπροσθεν αρχαιολογικού μουσείου στο Αργοστόλι). Και αποτελεί μεγάλη ευθύνη των τοπικών αρχών να μην αδρανήσουν αλλά να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια, χρησιμοποιώντας όλα τα υπάρχοντα νομικά, διοικητικά και οικονομικά εργαλεία που διαθέτει η νομοθεσία, ώστε να εμποδίσουν την δυσμενή αυτή εξέλιξη, γιατί η τυχόν απώλεια των χώρων αυτών θα έχει σοβαρές συνέπειες στην πόλη και την πολεοδομική ιστορία της.
