Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης, δημιουργήθηκε με την απόφαση 45/1995 του Κοινοτικού Συμβουλίου Δαυγάτων με έδρα το ομώνυμο χωριό και η σύστασή του ως Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου έγινε με την υπ΄αριθμ. 7575/1996 απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 32/19-01-1996,τεύχος Β’.
Η ίδρυσή του ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας της κ. Νίκης Ευθυμιάτου – Κατσούνη, του Κοινοτικού Συμβουλίου Δαυγάτων, του Προέδρου της Κοινότητας Διονύση Γασπαρινάτου και της Εταιρείας Προστασίας Φύσης Κεφαλονιάς και Ιθάκης.
Από το 1999 λειτούργησε ως Δημοτικό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου του Δήμου Αργοστολίου με τον «Καποδίστρια» πρώτα και στη συνέχεια του Δήμου Κεφαλονιάς με τον «Καλλικράτη» από το 2011 μέχρι την πρόσφατη δημιουργία του νέου Δήμου Αργοστολίου.
Από την ίδρυσή του το Μουσείο είχε αδιάκοπη λειτουργία για 16 ολόκληρα χρόνια (1996-2011). Όλα αυτά τα χρόνια κατάφερε να προσελκύσει γύρω στις είκοσι χιλιάδες επισκέπτες, επιστήμονες, ερευνητές, πανεπιστήμια και το σπουδαιότερο, μαθητές από την Κεφαλονιά, την Ιθάκη, και όλη την Ελλάδα, ενώ στους χώρους του Μουσείου πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις και πλήθος εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων για τη χλωρίδα και την πανίδα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης.
Το Νοέμβριο του 2011, το Μουσείο διέκοψε τη λειτουργία του, με αφορμή τη μετάθεση της μοναδικής υπαλλήλου στις κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες του Δήμου. Από τότε μέχρι και σήμερα δεν τοποθετήθηκε άλλος δημοτικός υπάλληλο στο Μουσείο στα Δαυγάτα προκειμένου να στηρίξει τη λειτουργία του Μουσείου, με αποτέλεσμα να παραμένει κλειστό και εγκαταλελειμμένο.
Στα 16 χρόνια λειτουργίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, ο Δήμος πέραν της μισθοδοσίας της μοναδικής υπαλλήλου, δεν παρείχε ουδεμία άλλη οικονομική στήριξη. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας των Δαυγάτων ήταν το μοναδικό Δημοτικό Νομικό Πρόσωπο στην Κεφαλονιά αυτού του είδους και από τα ελάχιστα σε όλη την Ελλάδα.
Τα αποτελέσματα από το κλείσιμο του Μουσείου είναι τραγικά για το ίδιο το Νομικό Πρόσωπο αλλά και την τοπική κοινωνία και λίγο-πολύ γνωστά σε όλους.
Σημαντικό σημείο στην κατιούσα πορεία του Μουσείου είναι η 129/16-6-2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κεφαλονιάς, με την οποία δίχως κανένα επιχείρημα και καμία αιτιολόγηση αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία «η δωρεάν παραχώρηση των δύο εκ των τριών κτηρίων του κτήματος Θαλασσόμυλου, στο Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ» για την μεταφορά τμημάτων της έκθεσης του μουσείου».
Η συγκεκριμένη απόφαση εκτός των άλλων, ελέγχεται και για τη νομιμότητά της, αφού στη συστατική πράξη του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου «Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης» (ΦΕΚ 32/19-01-1996,τεύχος Β’) προβλέπεται ρητά ότι έδρα του είναι τα Δαυγάτα και οι δραστηριότητές του αναπτύσσονται στις εγκαταστάσεις που παραχωρήθηκαν από την πρώην Κοινότητα Δαυγάτων και την Εταιρεία Προστασίας Φύσης.
Από τα προηγούμενα καθίσταται προφανές ότι η αναστολή της λειτουργίας του Μουσείου στα Δαυγάτα και η μεταφορά του στο Αργοστόλι και το Θαλασσόμυλο, είναι ενέργεια αντίθετη με όσα προβλέπονται στη συστατική πράξη του Δημοτικού Νομικού Προσώπου «Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης».
Εν τω μεταξύ όλο αυτό το διάστημα και μέχρι σήμερα το μοναδικό εκδηλωμένο ενδιαφέρον του Δήμου και η μοναδική επίσης δραστηριότητα του Μουσείου, αφορά την υποβολή μιας πρότασης στο ΕΣΠΑ της Περιφέρειας το 2018 (απόφαση 198/27-6-2018 του Δημοτικού Συμβουλίου κατά πλειοψηφία και αυτή) με τίτλο «Ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών και υπηρεσιών για την προβολή και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος της Κεφαλονιάς μέσω ψηφιακής αναβάθμισης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας» και προϋπολογισμό 299.250 ευρώ.
Η πρόταση αξιολογήθηκε αρνητικά με την 2526/28-11-2018 απόφαση του τότε Περιφερειάρχη κ. Γαλιατσάτου ο οποίος μεταξύ των άλλων απορριπτικών λόγων αναφέρει και τον εξής:
«Το κτιριακό συγκρότημα “Θαλασσόμυλος” που προτείνεται για την εγκατάσταση των παραδοτέων της πράξης δεν προκύπτει ότι είναι λειτουργικό για να φιλοξενήσει τη διαδραστική εφαρμογή, ούτε υπάρχει δέσμευση του Δικαιούχου για αποκατάστασή του».
Με λίγα λόγια τρία χρόνια μετά την απόφαση μεταφοράς του Μουσείου στο Θαλασσόμυλο διαπιστώνεται από θεσμικό φορέα η έλλειψη σχεδιασμού από μεριάς Δήμου για να φιλοξενήσει ο Θαλασσόμυλος το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας .
Σήμερα ένα χρόνο μετά τις παραπάνω αρνητικές διαπιστώσεις στην αξιολόγηση της πρότασης για λειτουργία του Μουσείου στο Θαλασσόμυλο βρισκόμαστε στο ίδιο και χειρότερο σημείο, της μη λειτουργικότητας του Θαλασσόμυλου και της έλλειψης οποιουδήποτε σχεδιασμού για την αποκατάστασή του και πολύ περισσότερο της μετατροπής του σε Μουσειακό χώρο, έχοντας όμως δηλώσεις του Δημάρχου περί υλοποίησης της απόφασης 129/16-6-2015 του Δημοτικού Συμβουλίου λόγω …. «συνέχειας της διοίκησης» και ανακοινώσεις περί «δηλωμένης πρόθεσης της Δημοτικής Αρχής στο κτίριο του Θαλασσόμυλου να στεγαστεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας».
Το επιχείρημα περί «συνέχειας της διοίκησης» μπορεί να εκληφθεί μόνο ως αποποίηση της ευθύνης και εκ του ασφαλούς μεταφορά της στους «προηγούμενους».
Με την ίδια λογική θα πρέπει να αποδεχτούμε και τη συνέχεια μιας άλλης ατυχούς απόφασης αυτής που αφορά ένα ακόμα κλείσιμο αυτό της Κοινωνικής δομής και του εμβληματικού Καφενείου της Καμπάνας και γενικότερα δεν θα πρέπει καμία εκλεγμένη εξουσία οποιουδήποτε επιπέδου, από το τοπικό μέχρι το κεντρικό, να εφαρμόζει τις εξαγγελίες και το πρόγραμμά της ισχυριζόμενη …. «τη συνέχεια της διοίκησης».
Για δε την ανακοίνωση της Δημοτικής Αρχής περί «δηλωμένης πρόθεσης της Δημοτικής Αρχής στο κτίριο του Θαλασσόμυλου να στεγαστεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας» θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η σημερινή διοίκηση του Δήμου ως επικεφαλής της αντιπολίτευσης την προηγούμενη δημοτική περίοδο ….δεν ψήφισε τόσο την απόφαση για κλείσιμο του Μουσείου στα Δαυγάτα και μεταφορά του στο Θαλασσόμυλο (129/2015 απόφαση του ΔΣ) όσο και την προαναφερθείσα πρόταση για χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ που στη συνέχεια απορρίφθηκε.
Ταυτόχρονα με τα προηγούμενα υπάρχει και η αξιοπιστία των προεκλογικών δεσμεύσεων. Όλων μας, μηδενός εξαιρουμένου.
Μόνο λίγοι μήνες έχουν περάσει από τότε που όλοι οι υποψήφιοι συμπεριλαμβανομένου ΚΑΙ του σημερινού Δημάρχου κ. Μιχαλάτου διακήρυτταν προεκλογικά ότι «θα αποκαταστήσουν τη φυσιογνωμία της πόλης και των χωριών»
Οι προεκλογικές εξαγγελίες όλων των παρατάξεων και όχι μόνο του Δημάρχου για ισόρροπη ανάπτυξη όλων των περιοχών, για ιδιαίτερη στήριξη και ανάπτυξη της περιφέρειας του νέου Δήμου Αργοστολίου, δεν πρέπει να μείνουν στο κενό και θα κριθούν σήμερα για την αξιοπιστία τους.
Εν ολίγοις, ο άστοχος και ατεκμηρίωτος χαρακτήρας της 129/16-6-2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου για μεταφορά της λειτουργίας του Μουσείου από τα Δαυγάτα στο Αργοστόλι καταδεικνύεται εκ του αποτελέσματος :
ΚΑΙ το Μουσείο σταμάτησε να λειτουργεί ΚΑΙ ο Θαλασσόμυλος εγκαταλείφθηκε !
Με αυτό και μόνο το δεδομένο, επιβάλλεται σήμερα η ακύρωση εκείνης της ατυχούς απόφασης 129/16-6-2015 που επέφερε το κλείσιμο του Μουσείου στα Δαυγάτα μαζί και την αδράνεια των δραστηριοτήτων του και ταυτόχρονα να γίνει επανεκκίνηση της λειτουργίας του με την αποκατάσταση της ιστορικής και επιστημονικής συνέχειας στο φυσικό του χώρο τα Δαυγάτα.
Η εξασφάλιση της άμεσης επαναλειτουργίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης στη φυσική του έδρα , την Κοινότητα Δαυγάτων, θα είναι απόδειξη των προθέσεων του Δημάρχου και του συνόλου των Δημοτικών Συμβούλων, όσον αφορά την υλοποίηση των προεκλογικών τους εξαγγελιών και κυρίως στην πίστη πως πρέπει να στηριχθούν οι τοπικές κοινωνίες των Κοινοτήτων και των χωριών.
Η επαναλειτουργία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης στα Δαυγάτα δίνει το σαφές και ξεκάθαρο μήνυμα για έμπρακτο ενδιαφέρον του Δήμου Αργοστολίου για την ανάπτυξη των Κοινοτήτων και των χωριών.
Με αυτό το ξεκάθαρο μήνυμα από την επαναλειτουργία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στην περιφέρεια του Δήμου, μπαίνει σε άμεση προτεραιότητα και η ολοκλήρωση –επιτέλους – μετά από 15 χρόνια του κτιρίου του Ναυτικού Μουσείου των Φάρσων και η λειτουργία του που αποτελεί μια άλλη πονεμένη ιστορία που θα πρέπει να μας απασχολήσει το επόμενο διάστημα μπαίνοντας στις προτεραιότητες της Δημοτικής Αρχής.
Κλείνοντας:
Η αλήθεια είναι μόνο μία, από όποια μεριά και να την δεις:
Δεν υπάρχει ούτε ένας λόγος που να αιτιολογεί τη μεταφορά του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας από τα Δαυγάτα στο Αργοστόλι. ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ !
Ούτε καν η αιτιολογία περί «συνέχειας της διοίκησης» μπορεί να εκληφθεί ως σοβαρός λόγος ενώ δεν υπάρχει «δηλωμένη πρόθεση της Δημοτικής Αρχής στο κτίριο του Θαλασσόμυλου να στεγαστεί το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας».
Ο κοινωνικός και ταυτόχρονα παιδαγωγικός ρόλος του Μουσείου που δεν είναι άλλος από την εκπαίδευση με στόχο την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και την περαιτέρω εξέλιξη της κοινωνίας, είναι κυρίαρχος στόχος και σίγουρο είναι ότι μπορεί να υλοποιηθεί ακόμη και στην περιφέρεια της έδρας της πρωτεύουσας, όπως αποδείχθηκε στην πράξη .
Η μελέτη της φυσικής ιστορίας της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, από την επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα αναμφισβήτητα μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ίδια εγκυρότητα σε όποιο σημείο και αν βρίσκεται το Μουσείο.
Όσον δε αφορά τη διαδραστική σχέση που θα πρέπει να έχει το Μουσείο με την τουριστική αγορά, την τοπική κοινωνία και γενικότερα το εμπορικό και τουριστικό «marketing», στην εποχή που ζούμε είναι σίγουρο ότι με τις απαραίτητες μελέτες και τις κατάλληλες έρευνες αγοράς που χρειάζεται να γίνουν, θα υπάρξουν τα επιθυμητά αποτελέσματα προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η σωστή λειτουργία του.
ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
- Να ληφθεί απόφαση, για άμεση επαναλειτουργία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς και Ιθάκης στα Δαυγάτα και στους διαμορφωμένους για τον σκοπό αυτό χώρους όπως προβλέπεται από τη μοναδικά ισχυρή νομικά συστατική πράξη του Νομικού Προσώπου το 1996, με τους ίδιους καταστατικούς σκοπούς στην έρευνα και τη μελέτη της Φυσικής Ιστορίας της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση του ντόπιου πληθυσμού και των επισκεπτών των Νησιών μας.
- Άμεση προτεραιότητα για την επισκευή του κτιριακού συγκροτήματος του Θαλασσόμυλου. Λειτουργικά θα πρέπει να συνδυαστούν τέσσερα στοιχεία: Πρώτο η ανάδειξη του φαινομένου της Καταβόθρας με συντήρηση του νερόμυλου, δεύτερο η αξιοποίηση του κεντρικού μικρότερου όλων κτιρίου ως Δημοτικό Καφενείο που θα αξιοποιεί και τον αύλειο χώρο, τρίτο στο ανατολικό μεγαλύτερο κτίριο να διαμορφωθεί ένα σύγχρονο Συνεδριακό Κέντρο (ήδη κατά το παρελθόν έχει φιλοξενήσει συνεδριακές δραστηριότητες) που το έχει ανάγκη το Αργοστόλι και εκεί μπορεί να έχει μόνιμο χώρο συνεδρίασης το Δημοτικό Συμβούλιο και οι επιτροπές του ελευθερώνοντας ταυτόχρονα από τέτοιες δράσεις το Δημοτικό Θέατρο και τέταρτο στο δυτικό κτίριο να υπάρξει η συνέχεια των κοινωνικών δράσεων που είχαν στο πρόσφατο παρελθόν αναπτυχθεί στα σημερινά δεδομένα και ανάγκες της τοπικής κοινωνίας .
Σε αυτή την κατεύθυνση έχει ήδη ξεκινήσει ένας δημιουργικός δημόσιος διάλογος και έχουν κατατεθεί χρήσιμες προτάσεις από συμπολίτες, με χαρακτηριστικό στοιχείο όλων την προαναφερθείσα κατεύθυνση.
- Να ακυρωθεί και τυπικά όπως έχει συμβεί στην πράξη και από τον ίδιο το Δήμο η 129/2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κεφαλλονιάς με θέμα
« Έγκριση δωρεάν παραχώρησης δύο κτηρίων εκ των τριών του συγκροτήματος κτηρίων του κτήματος «Θαλασσόμυλου» στο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία «ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΕΦ/ΝΙΑΣ & ΙΘΑΚΗΣ» .
* Το παραπάνω κείμενο αποτελεί την εισήγηση στο 12ο θέμα της ημερήσιας διάταξης στη σημερινή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου.
