Γράφει ο Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός

Στην Κεφαλονιά απαντάται το θέμα της Δευτέρας Παρουσίας σε τοιχογραφίες και σε φορητές εικόνες. (Ευαγγελίστρια Κάστρου Αγίου Γεωργίου, η οποία καταστράφηκε με πυρκαγιά, στην Παναγία Κουγιάνα και στο Ληξούρι στην Παναγία την Περλιγγού, έργο του Γεωργίου Περλιγγή).

Ο ναός της Παναγίας Κουγιάνας στο Βαρύ της Ερύσσου, αναφέρεται από πολύ παλιά στο Πρακτικό της Λατινικής Επισκοπής Κεφαλληνίας 1264 μ. Χ και από παλιές παραδόσεις ο ναός χρονολογείται γύρω στα 1100 μ. Χ. Το σίγουρο είναι ότι τον βρίσκουμε τον 13ον αιώνα. Είναι κτισμένος σε σχήμα ελεύθερου σταυρού και στη θέση του τρούλου έχει τρουλοκαμάρα με δυο πολεμιστροειδή παράθυρα, το ένα στο βορρά και τ’ άλλο στο νότο. Τέτοια παράθυρα και κατασκευές θυμίζουν ναούς της εποχής της Τουρκοκρατίας.

Η σύνθεση της Δευτέρας Παρουσίας καλύπτει τη βορεινή κεραία του Σταυρού στον εσωτερικό τοίχο. Θέματα εσχατολογικά τέτοιου τύπου παρουσιάζονται από τον καιρό των κατακομβών αλλά παίρνουν την τελική τους μορφή κατά τον 11ον αιώνα, όπως είναι γνωστή στην Παναγία των Χαλκέων στη Θεσσαλονίκη.

Η μεγάλη παράσταση χωρίζεται σε τρεις ζώνες. Η πρώτη και η τρίτη καταλαμβάνουν όλο το πλάτος της σκηνής στο επάνω και στο κάτω τμήμα. Η δεύτερη, ή ενδιάμεση χωρίζεται σε δυο με την παρουσία του πύρινου ποταμού.

SONY DSC

– Η πρώτη ζώνη περιλαμβάνει την ετοιμασία του θρόνου και τους ένθρονους Αποστόλους

-Η δεύτερη τα προ και μετά την κρίση. Ο πύρινος ποταμός οριοθετεί δυο διαφορετικές καταστάσεις και πραγματικότητες Στο δεξιό μέρος είναι η γήινη πραγματικότητα, δοσμένη μέσα από χρώματα γαιώδη. (Θάνατο, λύπη, στεναγμό…), ενώ αριστερά είναι ο χώρος της μακαριότητας, του Παραδείσου με χρώματα φωτεινά και λαμπερά
– Η τρίτη ζώνη είναι αυτή με τις σκηνές των κολασμένων Από το παλιό άρθρο, γ’ αυτές τις αποκριές, διαλέγω εικόνες από τη Τρίτη ζώνη με τους κολασμένους… ε για να προσέξουνε κάποιοι φίλοι και φίλες … αυτά που κάνουνε!… εντάξει… καλά, μην το πάρετε και κατάκαρδα!

Χαρείτε τη ζωή μ’ όλα σας τα συναισθήματα…! Αλλά δεν κάνουμε το Πάθος- Πάθημα … και την Ηδονή …Οδύνη!!!

Τρίτη Ζώνη

Η τρίτη ζώνη έχει πιάνει όλο το πλάτος της σύνθεσης στο κάτω μέρος. Δώδεκα εικόνες δείχνουν στιγμές και μαρτύρια των κολασμένων. Από τις επιγραφές μπορούμε να καταλάβουμε για ποια αιτία και αμαρτία τιμωρούνται οι κολασμένοι. Βέβαια υπάρχουν ανορθόγραφες επιγραφές, μάλλον κάποιες επιζωγραφισμένες…

1. Ο τοκογλύφος. Η επιγραφή αναφέρει… «ο βαρέως τόκους ανθρώπων πέρνο» Δύο δαίμονες αφού τον έχουν ακινητοποιήσει τον φορτώνουν με πέτρες.
2. Ο ψεύδορκος. Η επιγραφή είναι σχεδόν κατεστραμμένη. Αυτός τιμωρείται κρεμασμένος από τη γλώσσα σε ένα ξερό κλαδί.
3. Ο βλάσφημος . Αυτός που βλασφημεί το όνομα των Αγίων και τον τιμωρούν δύο τεράστιοι δαίμονες έχοντάς τον δεμένο πισθάγκωνα και γονατιστό και του ξεριζώνουν τη γλώσσα

«Ο Βλαστιμόν τους αγίους και…. (στού το όνομα)»

4. Οι κοιμώμενοι την Κυριακή. « η κιμόντες την εορτή και ι εκκλησια διαβαζει». Κάτω από ένα κρεβάτι καίει φωτιά δυο δαίμονες, ο ένας στη θέση του κεφαλιού και ένας πάνω στην κουβέρτα παραστέκουν τον ύπνο εκείνου, που αντί την Κυριακή στη Θεία Λειτουργία να είναι στο ναό, βρίσκεται χωρίς λόγο στο κρεβάτι του.

5. Ο σκληρός άρχοντας. «ο άρχων που αρπαζη τον πτοχον τα χριματα» Δυο δαίμονες αδειάζουν πάνω στον άρχοντα που είναι πεσμένος στο έδαφος δυο σακούλες με λίθους.

6. Η μοιχαλίδα. «την μιχαλίδα εν πρίονι σχίζουσι και εν βελεσιν σπαραζουν και (…)σι». Μια ομάδα δαιμόνων βασανίζουν μια δύστυχη γυναίκα που δεν έμεινε πιστή στο σύζυγό της.

7. Ο βλάσφημος. Το θέμα παρουσιάζεται για δεύτερη φορά. « του βλασφυμου ευγαζουν η δεμονες γλωσσαν»

8. Ο κλέπτης. Είναι δυσανάγνωστη η επιγραφή «του κλεπτου εις (…) ξεκολύζουσι και κόπρους στων φαριξ στηβαζουσιν».

9. Ο παραυλακιστής. η επιγραφή είναι κατεστραμμένη. Το αμαρτημα εδώ συμπεραίνεται από το άροτρο που σέρνει ο κολασμένος και τον οποίον κατευθύνει ένας δαίμονας καθισμένος στους ώμους σαν σε υποζύγιο.

10. Ο παραζυγιαστής. Κρέμεται ανάποδα από με το ζυγό στον τράχηλο. Λείπει ο τιμωρός δαίμονας.

11. Άγνωστο τι υπήρχε εδώ, το θέμα είναι εντελώς κατεστραμμένο

12. Ο Ωτακουστής. « (…) στις του πλησίον του βάνι του το σουβλί είς τάς (α) κουάς». Ο αμαρτωλός τιμωρείται από τον δαίμονα ο οποίος του διαπερνά αιχμηρό εργαλείο στα αυτιά του.