Η τηλεκπαίδευση, η οποία μπήκε στη ζωή μας δυναμικά, είναι σύνθετη λέξη αποτελούμενη από το τήλε που σημαίνει μακριά και την εκπαίδευση, δηλαδή εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Καθώς αναλύεται η ετυμολογία της λέξης, γεννιούνται σκέψεις για την ουσιαστική επίδραση της τηλεκπαίδευσης, θετική ή αρνητική, στην καθημερινότητα μαθητών και εκπαιδευτικών.
Εκ πρώτης όψεως, φαίνεται ότι δεν μπόρεσε να αναπληρώσει τις ώρες που έχουν χαθεί, να εξασφαλίσει τη συμμετοχή και το ενδιαφέρον όλων των παιδιών, ούτε βοήθησε ουσιαστικά στην ομαλή μετάβαση του ανοίγματος των σχολείων, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών, γονέων και παιδιών. Το κλείσιμο των σχολείων φάνηκε να επιδρά αρνητικά στη γνωστική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, γεγονός που αποδεικνύει ότι η τηλεκπαίδευση είναι κατώτερη των προσδοκιών και δεν μπορεί να αναπληρώσει το παιδαγωγικό κενό που έχει δημιουργηθεί.
Ειδικά τώρα όσον αφορά στα παιδιά του δημοτικού το πρόβλημα μεγεθύνεται και δημιουργούνται καίρια ερωτήματα που βασανίζουν τους γονείς. «Είναι το ‘webex’ αρκετό για να μάθει το παιδί μου ανάγνωση και γραφή;» «Έχει καλυφθεί η ύλη της χρονιάς που φοιτούν;» «Έχουν καλυφθεί τυχόν αδυναμίες ή έχουν δημιουργηθεί μαθησιακά κενά;» Η απάντηση δυστυχώς είναι αρνητική. Η λεκτική καθοδήγηση του εκπαιδευτικού δεν επαρκεί για να λύσει τις δυσκολίες που προκύπτουν. Το παιδί από μια οθόνη δεν μπορεί να αφομοιώσει όσα θα βίωνε κανονικά μέσα σε μία τάξη, καθώς εκεί το μάθημα είναι πολυαισθητηριακό, λαμβάνεται δηλαδή με όλες τις αισθήσεις, συντελώντας στην ανάπτυξη της κιναισθητικής νοημοσύνης των παιδιών διαμέσου τόσο της παρατήρησης όσο και της μίμησης. Ακόμα, έχει χαθεί η αλληλεπίδραση του εκπαιδευτικού με τους μαθητές του, η αυθόρμητη συμμετοχή των παιδιών κατά τη διάρκεια του μαθήματος και το πιο σημαντικό, είναι αδύνατη η διόρθωση. Εξ αποστάσεως ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί να εστιάσει στις αδυναμίες των παιδιών, ούτε να διορθώσει με ορθό τρόπο τα λάθη τους.
Ο εκπαιδευτικός σε μία τυπική μέρα μέσα στην τάξη, υλοποιεί αρκετές δραστηριότητες με διαφορετικούς στόχους κάθε φορά. Τα παιδιά γράφουν ορθογραφία όλα μαζί, και έτσι επιτυγχάνεται η ταχύτητα και η ομαδικότητα. Κατά την ανάγνωση, η οποία γίνεται με σειρά που ορίζει ο εκπαιδευτικός, κερδίζεται η βελτίωση της προσοχής, αφού όλοι είναι αφοσιωμένοι μέσα στο κείμενο. Λύνοντας ασκήσεις -στον πίνακα ή ταυτόχρονα στα τετράδιά τους τόσο της Γλώσσας όσο και των Μαθηματικών- επιτυγχάνεται η εκμαίευση των γνώσεων, η διόρθωση, η κατανόηση νέων εννοιών. Ο εκπαιδευτικός αντιλαμβανόμενος τα λάθη των μαθητών του, είναι σε θέση να αναπλαισιώσει τη διδακτική μέθοδο ενός γνωστικού αντικειμένου που δεν έχει κατακτηθεί.
Στην τηλεκπαίδευση, τα παιδιά δεν έχουν όσο χρόνο χρειάζονται για να δομήσουν μία απάντηση, καθώς το μάθημα γίνεται με πολύ διαφορετικές από την πραγματικότητα ταχύτητες και ο χρόνος είναι σημαντικό όπλο για την ανταπόκριση των μαθητών, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε παιδιού. Παρατηρείται ακόμη έντονος δισταγμός στην έκφραση ακόμη και αποριών, αφού δεν νιώθουν σίγουρα και ασφαλή. Το πιο πιθανό είναι πως όταν τα σχολεία ανοίξουν, τα τμήματα θα είναι πολλών διαφορετικών ταχυτήτων. Εκτός των άλλων είναι σημαντικό να επισημανθεί το γεγονός ότι τα παιδιά βάλλονται στον τομέα της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, της τήρησης κανόνων, της οριοθέτησης, της απόκτησης τρόπων συμπεριφοράς που υπό κανονικές συνθήκες θα κατακτούνταν καθημερινά στο σχολείο.
Βάσει των προαναφερθέντων η τηλεκπαίδευση κατάφερε να διατηρήσει μία υποτυπώδη επαφή μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών. Οι επιδράσεις της δεν έχουν προσδιοριστεί ενδελεχώς και θα φανούν με το πέρασμα των χρόνων, όταν τα μαθησιακά κενά θα είναι θέμα της πλειονότητας των τάξεων και όταν θα έρθουμε αντιμέτωποι με ένα διευρυμένο κοινωνικό χάσμα. Καμία πλατφόρμα, όσο καλά και να είναι δομημένη, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ζωντανή σχέση δασκάλων με τα παιδιά και των παιδιών μεταξύ τους και για αυτό θα λειτουργεί πάντα επικουρικά και συμπληρωματικά της δια ζώσης εκπαίδευσης. Βέβαια, δεν πρέπει να υποτιμούμε την δύναμη και την προσαρμοστικότητα των παιδιών σε συνδυασμό με τη δίψα τους για μάθηση και εξέλιξη, χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να λειτουργήσουν ως αντισταθμιστικός παράγοντας εξισορροπώντας τις όποιες αδυναμίες. Είναι γεγονός ότι η χρήση της τηλεκπαίδευσης, οδήγησε στην απόκτηση περισσότερης εμπειρίας όλων των εκπαιδευτικών και των μαθητών με τις νέες τεχνολογίες, σε βαθμό που η εφαρμογή τους θα γίνεται με μεγαλύτερη ευχέρεια, τόσο στην καθημερινή διδασκαλία όσο και σε ιδιάζουσες συνθήκες, όπως για την ενημέρωση των μαθητών που απουσιάζουν από την τάξη λόγω ασθένειας.
Σαφώς, ως εκπαιδευτικοί αλλά και ως γονείς, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας και να αξιολογήσουμε όλα τα μειονεκτήματα και τους κινδύνους, θα πρέπει, ωστόσο, να θεωρήσουμε την αισιοδοξία μονόδρομο, να παραμείνουμε κοντά παιδιά ως αρωγοί στις νέες συνθήκες, διατηρώντας την ελπίδα ζωντανή.
Γεωργία Τσίτσαρη
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
ΜΕd Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευση
Κ.Ε.Σ.Υ Κεφαλληνίας
