Ήταν ο Γεράσιμος Κουγιανός ένας άνθρωπος που σε τούτη τη ζήση δεν ήλθε τυχαία, το διάβα τους έχει σκοπό και έδωσε διδάγματα και νοήματα που καλυτερεύουν τη ζωή.
Άνθρωπος αξιοπρεπής, λεβέντικος, αυθεντικός στην καθημερινότητά του, γνήσιος στις πράξεις του, με καλοσύνη και επικοινωνία, που βασιζόταν στην καλή διάθεση και στο χαμόγελο. Τέτοια μορφή ήταν ο Γεράσιμος Κουγιανός, που έζησε στα Μακριώτικα της Πυλάρου.
Καταγόμενος από πολύ παλιά από μια ιστορική οικογένεια του ηρωικού Σουλίου, ανδρώθηκε στο τόπο που γεννήθηκε, στην Πύλαρο, στα Μακριώτικά του, όπου και μαθήτευσε κατά την παιδική του ηλικία στο Δημοτικό σχολείο της περιοχής. Έπειτα, ακολούθησε στο ημιγυμνάσιο, τύπου Σχολαρχείο που είχε την έδρα του στα Ποταμιανάτα, και όπως έλεγε, «έμαθε γράμματα που είχαν αξία και ήταν υπολογίσιμα ως στέρεες γνώσεις».
Τα χρόνια όμως εκείνα, που ο Γεράσιμος ήταν νέος, ήταν δύσκολα και οι απαιτήσεις της πατρικής οικογένειας ήταν πολλές και οι ανάγκες μεγάλες. Μην μπορώντας να κάνει διαφορετικά ο Γεράσιμος ασχολήθηκε με την κτηνοτροφία και τη γεωργία για να καλύψει τις ανάγκες της επιβίωσης. Δεν πέρασαν χρόνια και ήλθε ο πόλεμος, η σκληρή Κατοχή και στη συνέχεια, ο Εμφύλιος.
Χρόνια πέτρινα και επικίνδυνα για ανθρώπους με δημοκρατικές αξίες και δράσεις όπως ο Γεράσιμος. Ο Γεράσιμος Κουγιανός τα πολέμησε με αξιοπρέπεια και κατάφερε να κρατήσει παλαίμαχος αυτό που πίστευε για μια Πατρίδα ελεύθερη και για έναν κόσμο καλύτερο.
Όντας νέος και δυναμικός εργαζόταν σιωπηλά και υπομονετικά με σκοπό και δράση, μα εκεί που φαινόταν, πως, θα χαράξει μια μέρα καλή και ήσυχη, για να πορευτεί όμορφα εργατικά και οικογενειακά, φάνηκε ο Σεισμός που αναστάτωσε το νησί μας.
Ήταν Αύγουστος του 1953, εκείνος ο «μηδενικός Αύγουστος» που πήρε μαζί του ανθρώπους, κόπου έργα, βιώματα και πολιτισμό. Γραμματέας στην τότε κοινότητα Μακριωτίκων ήταν ο Απόστολος Μπερδεμπές και εκείνες τις ταραγμένες μέρες διορίστηκε στο Ταχυδρομείο του Αργοστολίου. Ωστόσο, ο πρόεδρος Μιχάλης Κουγιανός, πρόεδρος της τότε Κοινότητας Μακριωτίκων απουσίαζε στον Αστακό και στη θέση του έκανε καθήκοντα ο αντιπρόεδρος Ευάγγελος Αλεξανδράτος, ο οποίος προσπαθούσε να βοηθήσει όσο το δυνατόν πιο πολύ. Έρχονταν ο Ερυθρός Σταυρός, καθώς και άλλοι φορείς για να μοιράσουν ρούχα και τρόφιμα και άλλα εφόδια προσωρινής στέγασης (σκηνές και ξυλεία) και δεν υπήρχε γραμματέας που να βοηθήσει στους καταλόγους με τα ονοματεπώνυμα, αλλά και να συντάξει τις καταστάσεις για την παράδοση του υλικού. Πάνω στην αναζήτηση ικανού ατόμου για «βοήθεια γραφείου» επιλέχθηκε ο Γεράσιμος Κουγιανός, λόγω που είχε τις απαραίτητες γνώσεις.
Ο Γεράσιμος Κουγιανός κατάφερε να δρομολογήσει την κάθε λεπτομέρεια που ήταν απαραίτητη για να εξυπηρετηθούν οι χωριανοί του από την προσφορά των Εθελοντικών Σωματείων Βοηθείας προς τους σεισμόπληκτους και όπως έλεγε ο ίδιος «… ήταν αδύνατο να αρνηθώ μια τέτοια βοήθεια για τον τόπο μου και τους ανθρώπους του…». Από τις πρώτες στιγμές που καλέστηκε γι’ αυτόν το σκοπό προσέφερε τις υπηρεσίες του αφιλοκερδώς στην τότε Κοινότητα.
Στο γυρισμό του Προέδρου της Κοινότητας από τον Αστακό, του Μιχάλη Κουγιανού, έχοντας ακούσει για την άξια προσφορά γραμματειακής υποστήριξης και όχι μόνο, του Γεράσιμου Κουγιανού, δέχτηκε την πρόταση να τον διορίσει γραμματέα, επειδή ήταν μεγάλη ανάγκη. Έτσι ο Γεράσιμος έγινε, έπειτα από απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου, επίσημα γραμματέας και για χρόνια πρόσφερε από αυτή τη θέση που τοποθετήθηκε.
Ως γραμματέας παρέμεινε μέχρι το 1989 και όπως με καμάρι έλεγε «…ότι την εργάστηκε τη θέση τίμια και ειλικρινά με τους συνεργάτες και συγχωριανούς του…». Μιλούσε , με καμάρι για τις καλές στιγμές που πέρασε και για τα έργα που έγιναν κατά τη θητεία του. Έργα οικοδομικά, άνοιγμα δρόμων, ύδρευση, ανοικοδόμηση ναών και του Σχολείου και ότι ήταν απαραίτητο στο χωριό. Έργα μεγάλα και μικρά και που μιλούσε γι’ αυτά με αγάπη, υπολογίζοντας πως τα έργα αυτά έχουν προσφορά και τη συνέχεια τους στο σήμερα.
Πέρα από την κοινοτική του εργασία, ο Γεράσιμος Κουγιανός ασχολήθηκε με τα κοινά, εκτιμώντας πως, και σε αυτά προσέφερε με πολλούς και καλούς τρόπους.
Άλλοτε πρόεδρος του Συνεταιρισμού Πυλάρου για δυο χρόνια, τέσσερα πρόεδρος στη Σχολική Επιτροπή, καθώς και για έξι χρόνια πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων του Γυμνασίου Σάμης.
Δε σταμάτησε όμως να συμμετέχει στα κοινά και πέρα από τη συνταξιοδότησή του και εκλέχτηκε Κοινοτικός Σύμβουλος για τέσσερα χρόνια, καθώς και Δημοτικός Σύμβουλος για τέσσερα χρόνια όταν συστάθηκε ο Δήμος Πυλαρέων.
Χρημάτισε επίσης δύο χρόνια πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Πυλάρου και έπειτα Δημοτικός Σύμβουλος στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο της Νομαρχίας Κεφαλληνίας ως Εκπρόσωπος των Κοινοτικών Υπαλλήλων για δέκα περίπου χρόνια.
Για πάνω από πενήντα πέντε χρόνια ήταν ιεροψάλτης στην περιοχή του, χωρίς να παίρνει χρήματα, πιστεύοντας πως είναι σπουδαίο να υπηρετείς ένα θείο λειτούργημα από καρδιάς και με πίστη προς τον Θεό.
Άνθρωπος με σκέψη και δραστηριότητα δεν ξέχασε τη μεγάλη δημιουργία της ζωής, την οικογένεια και στα 1961 παντρεύτηκε μια γειτονοπούλα του την Αλίκη Μπερδεμπέ και απόκτησαν τέσσερα παιδιά. Τέσσερα λεβέντικα παιδιά. Τα παιδιά τους, πρόσωπα αγαπητά, με αγώνα στη μόρφωση και στη ζωή δίνουν σήμερα έμπρακτα το καλό παράδειγμα, πως βγήκαν από γονείς που τα οδήγησαν με αξίες, με εργατικότητα, με τιμιότητα και σκοπό ύπαρξης.
Κεφάλαιο μεγάλο στη ζωή του ήταν η μουσικο-λαογραφική παράδοση του τόπου του. Λόγω που ο Γεράσιμος από μικρός είχε την έφεση και τη σπιρτάδα να αποτυπώνει εύκολα τα παραδοσιακά ακούσματα, ήταν γεμάτος με όλη τη σπουδαία μουσικοχορευτική ιστορία του νησιού μας και με πολύ σεβασμό και αγάπη τη μετέφερε και μας την παράδωσε καλοσυνάτα. Είναι σπουδαίο να ξέρεις να δίνεις και να μεταφέρεις σωστά της παράδοσης τις λαϊκές πράξεις, όπως έκαμε ο Γεράσιμος Κουγιανός, χωρίς να αλλοιώσει και να καταστρέφει τις παλιές μνήμες που τον μεγάλωσαν. Ο Γεράσιμος πάντα ήταν προσεχτικός και μελετημένος, στεκόταν με ασφάλεια και σιγουριά σε όσα έμαθε και μετέφερε. Δεν κακοποίησε και δεν άλλαξε τις φιγούρες του χορού, καθώς η εποχή μας βιομηχανοποιημένη όπως είναι, μας αναγκάζει να τρέξουμε σε ξένους ρυθμούς και ταχύτητες. Ρίμνες, σάτιρες λαϊκές και έντεχνες, παραδοσιακά τραγούδια για κάθε περίσταση της ζωής, όλα αυτά ήταν μια πληθώρα μέσα του και όταν ήμασταν μαζί του, όλο και επιστράτευε στίχους και δίστιχα για να κοσμήσει την επικοινωνία μαζί μας με στοιχεία παραδοσιακά.
Μετέφερε στο χαρτί τα παλιά χορευτικά και Δημοτικά τραγούδια, της Πυλάρου που είχε από παιδί στη μνήμη του και τα είχε μάθει από τους παλαιότερους, τα αποτύπωσε σε κασέτες ήχου, αλλά και τα μετέφερε φωνητικά στον Σίμωνα Καρά, όταν αυτός ερευνούσε τη μουσική λαογραφία του νησιού μας.
Κάθε που ο Γεράσιμος Κουγιανός βρισκόταν σε πανηγύρι έσερνε πρώτος το χορό, τον Μπάλο, τον Διβαράτικο, τον Σταυρωτό Πυλάρου και τόσους άλλους κεφαλονίτικους χορούς και έκανε τις φιγούρες με τον τρόπο που τις έμαθε από τους παλιούς. Πρότεινε πολλές φορές στους μουσικούς να στέκονται περισσότερο στη δική μας μουσική παράδοση, και να κρατούν κεφαλονίτικο χαραχτήρα στα πανηγύρια και όχι να «παίζουν» τα άσματα που είναι από άλλα μέρη. Επέμενε ότι προηγούνται τα δικά μας, για να έχει ταυτότητα και συνέχεια η Κεφαλονιά μας.
Πέρα από το πλήθος των τραγουδιών που γνώριζε, θυμόταν και μας μετέφερε στοιχεία για τους παλιούς οργανοπαίχτες της περιοχής του, τους παλιούς χορευτές, τους ριμναδόρους, τους ανθρώπους του λαού, τους κτηνοτρόφους και γεωργούς, τους κουδουνοποιούς, που μέσα από το βιοποριστική ασχολία τους ανέπτυξαν παραδοσιακούς τρόπους στη δουλειά τους. Ήταν ο Γεράσιμος Κουγιανός μια αστείρευτη πηγή πληροφοριών για τους ανθρώπους του λαούς μας, που χάραξαν τα στοιχεία της παράδοσης.
Πόσες φορές δεν τον θαυμάσαμε σε τραπέζια χαράς, όταν ο Γεράσιμος «σκορπούσε αστείρευτα» ρίμνες παλιές της Πυλάρου μα και δικές του, αυτοσχέδιες, που έδιναν το κέφι και προκαλούσαν την καλή συζήτηση στην ομήγυρη. Ήταν ο Γεράσιμος Κουγιανός ένας θησαυρός γεμάτος από της παράδοσης τα ωραία και του λαϊκού πολιτισμού τα καλά «αντικείμενα».
Το 2010 το Πολιτιστικό Σωματείο Παλικής «Ο Πάλιος» σε συνεργασία με το τμήμα Τεχνολογίας Ήχου και Μουσικών Οργάνων του Τ.Ε.Ι Ιονίων Νήσων, με έδρα το Ληξούρι, εξέδωσε διπλή κασετίνα με 30 χοροτράγουδα της Κεφαλονιά μας, με τίτλο «Στην Ανέμη του Χορού» με πρωτοβουλία του γράφοντα. Το μεγαλύτερο μέρος των ασμάτων είναι με τη φωνητική κατάθεση του Γεράσιμου Κουγιανού, μια και αυτός ήταν ό μοναδικός που τα γνώριζε και τα χόρευε. Αυτή η εργασία και η έκδοση της «Ανέμης» τον χαροποίησε διπλά, όχι μόνο για την κατάθεση του σπουδαίου λαογραφικού υλικού, αλλά και γιατί σε αυτή την εργασία έπαιξε βιολί το σπουδαίο βαφτιστήρι του, ο Λαμπρογιάννης Πεφάνης.
Η ανεκτίμητη αυτή προσφορά του Γεράσιμου Κουγιανού ήταν μια κατάθεση ψυχής και χαράς από έναν άνθρωπο, που σε όλη του τη ζωή ήταν φιλόξενος, αγαπητός, χαμογελαστός, παραδοσιακός, εργατικός, υπέροχος οικογενειάρχης και γνήσιος Κεφαλονίτης.
