Η Πολιτεία αναγνωρίζοντας την προσφορά των Ευεργετών μας, τα αποθέματα του πατριωτισμού τους, ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης θεσμοθέτησε την 30η Σεπτεμβρίου ημέρα τιμής και μνήμης για τους Εθνικούς Ευεργέτες. Η ημέρα αυτή είναι ημέρα γιορτής για την Κεφαλονιά, γιατί πατρίδα των Ευεργετών είναι η Κεφαλονιά. Αλλά και ημέρα προβληματισμού και εσωτερικής ατομικής αναζήτησης.
Οι Κεφαλλονίτες Ευεργέτες χαρακτηρίζονται από την μεγάλη επιθυμία της Προσφοράς στον τόπο που γεννήθηκαν, που κατάγονταν, στην χώρα από την οποία κατάγονται. Μερίμνησαν υπέρ της γενέτειράς των και μετά τον θάνατό τους κληροδοτούν στην γενέτειρά τους μεγάλα χρηματικά ποσά υπέρ κοινωφελών σκοπών, υπέρ της ίδρυσης, ανέγερσης, λειτουργίας και συντήρησης πολλών φιλανθρωπικών έργων και υποδομών. Και μόνο αυτή η κατεύθυνση των Ευεργεσιών για εκείνη την εποχή, πιστεύω ότι είναι υποχρέωσή μας να το αναγνωρίσουμε. Γιατί είναι υποδομή και οι Εκκλησίες, τα Εκπαιδευτήρια, τα Ορφανοτροφεία, τα Νοσοκομεία, οι Βιβλιοθήκες, τα Μουσεία, τα Στάδια και τόσες άλλες υποδομές αυτής της κοινωνικής υποστήριξης, της πρόνοιας, της φροντίδας, όταν η Πολιτεία δεν μπορούσε, γιατί δεν μπορούσε τότε.
Ωραιότατα είχε τονίσει για τους Ευεργέτες στην 4η Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων στα 1925, ο πληρεξούσιος Σκεύος Ζερβός :“τα Κληροδοτήματα των Ευεργετών όταν αποτελεσματικά διευθύνονται και επακριβώς εκτελούνται σύμφωνα με τους όρους των Ευεργετών, αδιάλειπτα και αυστηρώς επιτηρούμενα, είναι η ευγενέστερη έκφραση της Ελληνικής ψυχής και η λαμπρότερη σελίδα της ιστορίας».
Οι υπάρξεις μεγάλων Ευεργετών στο Νησί μας όπως ο Βαλλιάνος, ο Κοργιαλένιας, ο Βέγιας, ο Βεργωτής, ο Τυπάλδος Μπασιάς, ο Χαρακόπος και πολλοί άλλοι ήταν Προσωπικότητες οι οποίες άγγιξαν την πορεία των γενεών μετά τον εμφύλιο και τους σεισμούς, που αναστήθηκαν μέσα από τέτοιου είδους παρουσίες και μνήμες. Ο μόνος τρόπος προκειμένου να υπάρξει συνέχεια της Κεφαλλονίτικης Ευποιίας είναι η συλλογική μνήμη. Η συλλογική μνήμη είναι άμυνα. Άμυνα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Άμυνα ενάντια στην ανθρώπινη αποξένωση.
Κάποτε οι Ευεργέτες περίμεναν το θάνατό τους μέχρι να γίνουν διάσημοι, δίνοντας το όνομά τους σε λεωφόρους και ιδρύματα. Τα τελευταία χρόνια, χρόνια ατομισμού και ηθικής αδιαφορίας των συνανθρώπων, νομίζουμε ότι η ευεργεσία τυγχάνει όμοια με τη «χορηγία». Όμως οι σύγχρονοι χορηγοί δεν έχουν την ίδια υπομονή. Δυστυχώς ή Ευτυχώς οι σύγχρονοι νεοέλληνες προσθέτουν στο σημερινό τους προφίλ, συνήθως επιχειρηματικό την ιδιότητα του «χορηγού» χωρίς να είναι εύκολο να ξεχωρίσεις μια σύγχρονη «χορηγία» από μια πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα. Άλλωστε σήμερα ζούμε εποχές έντονης καχυποψίας και πολιτικής απαξίωσης, που δεν επιτρέπουν να αξιολογηθούν γενναίες και μερικές φορές ανώνυμες προσφορές συμπατριωτών μας.
Πόσοι πλέον πιστεύουν ότι τα ωφελήματα μπορούν να διαχειριστούν προς το κοινό όφελος σε εκτέλεση της βούλησης των διαθετών; Η καθημερινότητα μας, η έλλειψη ιδανικών, οι νέες ανάγκες της κοινωνίας και η προκατάληψη απέναντι στην έννοια του πατριωτισμού, προσδιορίζουν διαφορετικά τις προτεραιότητες και φιλοδοξίες των νεοελλήνων. Τέλος και έτσι όπως διαμορφώνονται παγκοσμίως οι κλιματολογικές αλλαγές και στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής συνείδησης και παιδείας, Ευεργέτες θα θεωρούνται στο άμεσο μέλλον όσοι δωρίζουν γη για να παραμείνει πράσινο και όχι για τη δημιουργία υποδομών. Τα Πρότυπα και οι αξίες του χθες είναι πάντα η ασφαλής πυξίδα για την πορεία στο αύριο και στο άγνωστο.
Δρ. Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
πρώην Πρόεδρος Βαλλιανείου Γεωργικής Σχολής
