Γράφει η Ιωάννα Σταυρίδου

Η αντιπαράθεση είναι φυσιολογική σε κάθε σχέση. Όσο περισσότερο δύο άνθρωποι προσπαθούν να χτίσουν μια ζωή μαζί, τόσο περισσότερο θα αντιμετωπίζουν διαφορές στις απόψεις και τις προσδοκίες, καθώς περιηγούνται στην διαπραγμάτευση των όρων της σχέσης τους. Ο τρόπος που επιλύουμε αυτές τις αντιπαραθέσεις έχει συχνά μεγαλύτερη σημασία για την λειτουργικότητα της σχέσης, από τον ίδιο τον λόγο που διαφωνούμε εξαρχής.

Ας ψηλαφίσουμε, λοιπόν, την τέχνη της μετατροπής της αντιπαράθεσης σε εποικοδομητικό διάλογο.

Κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης:

• Συζητήστε ένα πρόβλημα τη φορά. Όταν η συζήτηση βγαίνει εκτός θέματος, είναι πολύ εύκολο να καταλήξουμε να απαριθμούμε όλα τα πράγματα που έχει κάνει λάθος ο/η σύντροφός μας στο παρελθόν. Προσπάθησε να παραμείνεις στο αρχικό πρόβλημα μέχρι να επιλυθεί πλήρως.

• Εξέφρασε το πρόβλημα ξεκάθαρα και εστίασε στα γεγονότα. Στη συνέχεια, εξήγησε πώς σε έκανε να αισθανθείς αυτό το πρόβλημα. Δεν θα είναι πάντα εύκολο, αλλά προσπάθησε να εκφράσεις τα συναισθήματά σου με λόγια και όχι με πράξεις. Αν για παράδειγμα αισθάνεσαι θυμό, δεν θα βοηθήσει καθόλου τη συζήτηση το να αρχίσεις να φωνάζεις στον/στην σύντροφό σου. Αν αισθάνεσαι ότι μπορεί να χάσεις τον έλεγχο των συναισθημάτων σου, είναι προτιμότερο να πατήσετε παύση στην αντιπαράθεση και να επανέλθετε σε δεύτερο χρόνο.

• Προσκάλεσε τον/τη σύντροφό σου να μοιραστεί την άποψή του/της και χρησιμοποίησε δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης. Πρόσεξε να μην διακόψεις και προσπάθησε ειλικρινά να ακούσεις τις ανησυχίες και τα συναισθήματά του/της. Δοκίμασε να επαναλάβεις αυτό που άκουσες με τρόπο που σηματοδοτεί στον/στην σύντροφό σου ότι γνωρίζεις και καταλαβαίνεις όσα μοιράζεται. Φυσικά, ζήτησε από εκείνον/η να κάνει το ίδιο και για σένα.

• Πρότεινε συγκεκριμένες λύσεις και ενθάρρυνε τον/την σύντροφό σου να κάνει το ίδιο. Συζητήστε για τα πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα της κάθε λύσης.

Δεν υπάρχει πάντα η τέλεια απάντηση σε κάθε διαφωνία που θα ικανοποιεί πλήρως και τα δύο μέρη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αμέσως καλύτερη λύση είναι να έρθετε σε έναν αμοιβαίο συμβιβασμό (δηλαδή και οι δύο κάτι θα δώσετε και κάτι θα πάρετε). Πολλές φορές, και μόνο η αμοιβαία κατανόηση και ο σεβασμός της κάθε πλευράς μπορεί να βοηθήσει στην μείωση των αρνητικών συναισθημάτων που υπάρχουν στη σχέση.

Τι να αποφύγεις:

• Μην αναφερθείς σε λάθη ή τσακωμούς του παρελθόντος:
Ο/Η σύντροφός σου θα προσπαθήσει να αμυνθεί και να αρνηθεί την ευθύνη του, ακόμη κι αν ειναι πρόθυμος/η να παραδεχτεί ότι στο παρόν ζήτημα έκανε λάθος.
• Μην παίζεις παιχνίδια:
Προσπάθησε να είσαι όσο το δυνατόν πιο ειλικρινής και ξεκάθαρος/η για τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου. Μην εναποθέτεις την ευθύνη για όσα αισθάνεσαι στον/στη σύντροφό σου.

Απόφυγε προτάσεις όπως:
“Αν με αγαπούσες θα…”
“Ναι το έκανα, αλλά κι εσύ…”
“Πάλι με έκανες να χάσω την ψυχραιμία μου”
• Απόφυγε τις απόλυτες εκφράσεις:
Οι λέξεις “πάντα” και “ποτέ” σπάνια είναι ακριβείς, τις περισσότερες φορές αποτελούν υπερβολή και βάζουν τον/την σύντροφό σου σε αμυντική στάση.
• Μην διακόπτεις:
Επίτρεψε στον/στην σύντροφό σου να ολοκληρώσει. Δείξε ότι ακούς και κατανοείς όσα λέει. Με την ίδια λογική, δώσε βάση και στη γλώσσα του σώματός σου, απόφυγε εκφράσεις του προσώπου που μπορεί να σηματοδοτούν σαρκασμό η αδιαφορία.
• Μην “μαντεύεις”:
Μην μπαίνεις στη διαδικασία να υποθέσεις τι σκέφτεται ο/η σύντροφος σου, ρώτα τον/την ανοιχτά. Αντίστοιχα, μην περιμένεις ότι εκείνος/η θα διαβάσει το μυαλό σου, μοιράσου ξεκάθαρα αυτό που θέλεις.
• Μην φύγεις χωρίς προειδοποίηση:
Μερικές φορές η αντιπαράθεση μπορεί να γίνει πολύ έντονη και να έχεις την ανάγκη να σταματήσεις την κουβέντα. Αυτό είναι οκ, αρκεί να ενημερώσεις πρώτα τον/την σύντροφό σου πως χρειάζεσαι λίγο χρόνο μόνος και πως θα συνεχίσετε σε δεύτερο χρόνο.
• Μην προσβάλεις:
Πρόσεξε τι λες όσο είσαι θυμωμένος/η μπορεί να νιώσεις την ανάγκη να προσβάλεις τον/την σύντροφό σου. Τέτοια λόγια θα πληγώσουν τη σχέση σας και κατά πάσα πιθανότητα μόλις φύγει ο θυμός, τη θέση του θα πάρουν οι ενοχές.
• Μην τον/την αγνοείς:
Μερικές φορές ο ευκολότερος τρόπος για να απαντήσεις σε μια αντιπαράθεση, είναι να κλειστείς στον εαυτό σου και να αρνηθείς να συμμετάσχεις σε μια συζήτηση. Μπορεί να αισθανθείς καλύτερα προσωρινά, αλλά το αρχικό πρόβλημα θα παραμείνει άλυτο και ο/η σύντροφος σου θα αισθάνεται περισσότερο αναστατωμένος/η. Εάν δεν είσαι έτοιμος/η γι αυτή τη συζήτηση, επικοινώνησέ το και ορίστε μαζί ποτέ θέλετε να ανοίξετε πάλι την κουβέντα.

Τι να κάνεις:

• Εστίασε στο πρόβλημα, όχι στο άτομο:
Δώσε την προσοχή σου στο πώς μπορείτε να ξεπεράσετε το πρόβλημα και όχι στα ελαττώματα του/της συντρόφου σου που μπορεί να συνέβαλαν σε αυτό. Στόχος είναι να λύσετε το ζήτημα, όχι να βρείτε ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο.

• Επίτρεψε στον εαυτό σου και στον/στην σύντροφό σου να αλλάξει γνώμη:
Στόχος μια υγιούς αντιπαράθεσης είναι να κατανοήσουμε την άλλη πλευρά και να βρούμε μια κοινή λύση. Είναι θεμιτό το να αλλάξουμε γνώμη βάσει των νέων πληροφοριών που προκύπτουν από τη συζήτηση, επομένως απόφυγε φράσεις όπως “Αλλιώς τα έλεγες πριν και αλλιώς τώρα”. Αν δεν είσαι σίγουρος/η ποια από τις δύο απόψεις έχει ο/η σύντροφος σου, κάνε διευκρινιστικές ερωτήσεις.

• Περιόρισε την αντιπαράθεση στα 30 λεπτά:
Μετά τα 30 λεπτά η ποιότητα της αντιπαράθεσης συνήθως φθείρεται, μπορεί να επαναλαμβάνουμε τα ίδια επιχειρήματα ξανά και ξανά και να αισθανθούμε ότι δεν μας ακούνε. Αν το ζήτημα δεν έχει λυθεί στα 30 λεπτά, δώστε χρόνο ώστε να επεξεργαστείτε και οι δύο τις νέες πληροφορίες και ορίστε κάποια συγκεκριμένη ώρα για την συνέχεια της συζήτησης.

• Θεώρησε πως ο/η σύντροφός σου έχει καλή πρόθεση:
Πολλές διαμάχες ξεκινούν γιατί θεωρούμε πως το άλλο πρόσωπο έχει κακές προθέσεις. Για παράδειγμα, αν ο σύντροφός σου αργεί να απαντήσει στα μηνύματα, μπορεί να σκεφτείς: “Δεν ενδιαφέρεται για μένα” ή “Το κάνει εκδικητικά”. Πριν βγάλεις αυθαίρετα συμπεράσματα, μίλησε μαζί του/της. Μπορεί να ανακαλύψεις ότι ο λόγος ήταν τέλειος διαφορετικός και να αποφύγεις παρεξηγήσεις.

Βιβλιογραφία
Emery, L. F., Gardner, W. L., Carswell, K. L., & Finkel, E. J. (2021). Who are “We”? Couple Identity Clarity and Romantic Relationship Commitment. Personality and Social Psychology Bulletin, 47(1), 146- 160.

Frye, N., Ganong, L., Jensen, T., & Coleman, M. (2020). A Dyadic Analysis of Emotion Regulation as a Moderator of Associations Between Marital Conflict and Marital Satisfaction Among First- married and Remarried Couples. Journal of Family Issues, 41(12), 2328-2355.

Parsakia, K., Rostami, M., & Saadati, S. M. (2023). The Relationship between Emotional Intelligence and Marital Conflicts Using Actor- Partner Interdependence Model. Journal of Psychosociological Research in Family and Culture, 1(1), 23–28.