Έφυγα χθες βράδυ γεμάτος ελπίδα από την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής “Αντίστροφη Άνωση” της Κανελλίνας Μενούτη στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη. Γιατί, ανάμεσα στ’ άλλα, είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε τον εξαιρετικό λόγο ενός νέου ανθρώπου, που κι εγώ και η Κανελλίνα είχαμε την τύχη να είναι μαθητής μας: Του Ανδρέα Τρίκαρδου.

Είναι μόλις 17 ετών κι ήταν η πρώτη φορά που μιλούσε σε μια τέτοια εκδήλωση. Και κατάφερε να μας συνεπάρει όλους. Γιατί δεν ακολούθησε (ευτυχώς, Θεέ μου) κανένα από τα κλισέ που μαθαίνουμε στα παιδιά στο σχολείο. Δεν τήρησε κανέναν από τους κανόνες “ανάλυσης” που κάνουν τη λογοτεχνία τόσο βαρετή στα μάτια των παιδιών. Μίλησε με την ψυχή του, με εξαιρετικά ελληνικά, με έναν λόγο που είχε και δομή και συνοχή αλλά και συναίσθημα.
Ήταν ο εαυτός του, είχε ταυτότητα και υπογραφή: Ανδρέας. Και βρήκε μόνος του τους καλύτερους εκφραστικούς τρόπους να μας ξεδιπλώσει υπέροχα νοήματα, αισθήματα και συλλογισμούς, γιατί ένιωσε ελεύθερος να πει αυτό που νιώθει.

Ο Ανδρέας και χιλιάδες άλλα παιδιά αναγκάζονται να μπαίνουν κάθε χρόνο στην προκρούστεια λογική να ασκηθούν να γράφουν εκθέσεις “προσαρμοσμένες” σε αραχνιασμένα πρότυπα, να παράγουν κείμενα προβλέψιμα, στρογγυλεμένα, “ζυγισμένα”, πλαστικά, άνευρα, χωρίς ζωή.

Χθες ο Ανδρέας, ένα φωτεινό μυαλό με φωτεινή ψυχή, έλαμψε και μας συγκίνησε γιατί κανείς δεν τον έβαλε σε καλούπια. Γιατί χρησιμοποίησε την υποδομή του, τις γνώσεις, αλλά και το συναίσθημά του, για να γράψει, να μας μιλήσει χωρίς τους περιορισμούς των συμβάσεων, των ορθοτήτων, των “πρέπει”.

Και δεν είναι μόνο εκείνος.

Είναι πολλά τα παιδιά που μέσα στην πίεση και τον όγκο της ύλης των Πανελλαδικών εξακολουθούν να ονειρεύονται και αναζητούν κάποια διέξοδο για να φανερώσουν την ομορφιά που έχουν μέσα τους… Κάποια, μέσα από τον λόγο. Και μπορούν να μας δώσουν σπουδαίο λόγο. Φτάνει επιτέλους να τα αφήσουμε να εκφραστούν. Αυτά τα παιδιά, που το ξαναλέω, δεν είναι λίγα, που επιμένουν να αναπνέουν ενώ εμείς τα στραγγαλίζουμε με ύλες, επαναλήψεις, εξετάσεις και βάσεις, μου γεμίζουν την ψυχή με ελπίδα και μου θυμίζουν αυτό το αγαπημένο μου ποίημα της Emily Dickinson.

Είμαι σίγουρος πως θα διαβάσω κι άλλα σπουδαία πράγματα από τον Ανδρέα. Και πως θα με ξανακάνει πολλές φορές περήφανο…

Ηλίας Τουμασάτος
καθηγητής (και μαθητής) του Ανδρέα

Emily Dickinson – Hope

Hope is the thing with feathers
That perches in the soul,
And sings the tune without the words,
And never stops at all,
And sweetest in the gale is heard;
And sore must be the storm
That could abash the little bird
That kept so many warm.
I’ve heard it in the chillest land,
And on the strangest sea;
Yet, never, in extremity,
It asked a crumb of me.
Η Ελπίδα είν’ πράγμα με φτερά –
μες στην ψυχή κουρνιάζει,
με δίχως λέξεις τραγουδά,
στιγμή δεν ησυχάζει.
Κι ηχεί στην μπόρα πιο γλυκά –
αισχρή η θύελλα θα ‘ναι
που τα μικρά απειλεί πουλιά
ζεστούς που μας κρατάνε.
Την άκουσα στου Κρύου τη γη,
στα Βάθη τ’ αφρισμένα –
αλλά ούτε ψίχουλο αυτή
δεν γύρεψε από μένα.
(μετάφραση ποιήματος: Κώστας Κουτσουρέλης)