◘ Διαδικτυακή ομιλία-συζήτηση: Τρίτη, 23 Μαρτίου 2021, 7.30 μ.μ.
Στο πλαίσιο του Κύκλου Ομιλιών-Συζητήσεων για το 1821 η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη θα πραγματοποιήσει την τρίτη διαδικτυακή της ομιλία-συζήτηση την Τρίτη, 23 Μαρτίου, 7.30 μ.μ. Θα μιλήσει η Δώρα Μαρκάτου, τ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με θέμα: «Δημόσια Μνημεία για την Ελληνική Επανάσταση και τους πρωταγωνιστές της» και θα ακολουθήσει συζήτηση.
Θα υπάρξει έγκαιρη ενημέρωση για τον τρόπο παρακολούθησης της διαδικτυακής ομιλίας και για τη διαδικασία συμμετοχής στη συζήτηση, που θα ακολουθήσει.
◘ Τα Εκθέματα του Μαρτίου
Σχετικά με τα Εκθέματα του μήνα Μαρτίου, τα οποία είναι ήδη αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης (http://vivl-lixour.kef.sch.gr/?lang=el) : Πρόκειται για δυο εκδοτικές προσπάθειες του 19ου αιώνα σχετικές με πρόσωπα και γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης: η μια είναι το βιβλίο του Ηλία Φωτεινού «Οι άθλοι των εν Βλαχία Ελληνικής Επαναστάσεως το 1821 έτος», που αναφέρεται στα επαναστατικά γεγονότα με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και κυρίως στη Βλαχία, και η άλλη είναι το οκτάτομο έργο του Αναστάσιου Γούδα «Βίοι παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών», που αναφέρεται σε προσωπικότητες που έδρασαν στα πεδία των μαχών, της πολιτικής, της εκπαίδευσης, της εκκλησίας κ.λπ. κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Τα βιβλία αυτά απόκεινται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη.
ΤΟ ΕΦΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΤΗΣ ΙΑΚΩΒΑΤΕΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
ΟΙ ΑΘΛΟΙ ΤΗΣ ΕΝ ΒΛΑΧΙΑ ΕΛΛ. ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ» του ΗΛΙΑ ΦΩΤΕΙΝΟΥ
Ο Ηλίας Φωτεινός γεννήθηκε στην πόλη των Παλαιών Πατρών το 1806 και πέθανε στη Βραΐλα της Βλαχίας το 1850. Δεκατριάχρονος φτάνει στο Βουκουρέστι, κοντά στο θείο από τη μητέρα του Διονύσιο Φωτεινό, μέλος της Φιλικής Εταιρείας, εξαίρετο μουσικό και ιεροψάλτη αλλά και σημαντικό αξιωματούχο της πολιτικής ζωής του Βουκουρεστίου, ο οποίος τον υιοθέτησε δίνοντάς του το επώνυμό του. (Ο πατέρας του Ηλία λεγόταν Ανδρέας Δημητρίου). Από το 1826 εργάζεται σε διάφορες υπηρεσίες της περιοχής. Προσπάθησε να επανέλθει στη γενέτειρα, αλλά δεν παρουσιάστηκαν ευνοϊκές προϋποθέσεις. Γι’ αυτό και εγκαταστάθηκε τελικά στη Βραΐλα, αφού παντρεύτηκε την κόρη του μεγαλέμπορου Αθανάσιου Ξόδιλου, ο οποίος ως στέλεχος της Φιλικής Εταιρείας είχε διαθέσει σημαντικά ποσά για την Επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Μέχρι το θάνατό του (44 ετών) συνέχισε να εργάζεται στο τελωνείο της πόλης, ενώ δε σταμάτησε να ασχολείται και με τη μουσική, αναδεικνυόμενος σε βασικό δημιουργό της ρουμανικής μουσικής εκκλησιαστικής παράδοσης.
Ο Η. Φωτεινός το 1846 εξέδωσε στη Λειψία της Σαξωνίας στη Γερμανία το έργο του «Οι άθλοι της εν Βλαχία Ελληνικής Επαναστάσεως το 1821 έτος». Στο κάτω μέρος, μάλιστα, του εξώφυλλου εικονίζεται το έμβλημα του Ιερού Λόχου, ένα κρανίο και χιαστί δύο οστά. Δηλώνει στα «Προλεγόμενα» του ότι αποφάσισε να γράψει για την επαναστατική περίοδο 1821-1823 στη Βλαχία, επειδή διαπίστωνε ένα ιστορικό κενό στο ζήτημα αυτό. Παράλληλα, στόχευε να εξαχθούν μέσα από την αφήγησή του τα κατάλληλα συμπεράσματα για τα πρόσωπα και τα γεγονότα εκείνης της ηρωικής εποχής. Γι’ αυτό, άλλωστε, στην αρχή του κειμένου του παραθέτει τη φράση του αρχαίου Έλληνα ιστορικού Πολύβιου: «Μηδεμίαν ετοιμοτέραν είναι τοις ανθρώποις διόρθωσιν της των προγεγενημένων πράξεων επιστήμης» (= Τίποτε δε διορθώνει ευκολότερα τους ανθρώπους όσο η γνώση του παρελθόντος). Επιδίωξή του είναι, όπως ο ίδιος ομολογεί, να γράψει όσο γίνεται «ακριβώς και αμερολήπτως», εγκωμιάζοντας τις ορθές αποφάσεις και ενέργειες και κατακρίνοντας τις λαθεμένες αντιλήψεις και πρακτικές. Ήταν ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας συγκεκριμένων γεγονότων αλλά και ερεύνησε κάποιες περιπτώσεις, συμβουλεύτηκε τις πολύτιμες σημειώσεις του θείου του Διονυσίου Φωτεινού και παρέθεσε αρκετά έγγραφα (αποφάσεις, προκηρύξεις κ.λπ.). Τέλος, δεν περιορίστηκε αποκλειστικά και μόνο στα πολιτικά και πολεμικά γεγονότα εκείνης της τριετίας, αλλά εμπλούτισε την αφήγησή του με ποικίλες πληροφορίες για τη γενικότερη ζωή και την κοινωνία της Βλαχίας. – Το παραπάνω βιβλίο του Ηλία Φωτεινού απόκειται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη.
Πέτρος Πετράτος
Φιλόλογος, δρ Ιστορίας
mde_soft
«ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ» του ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΓΟΥΔΑ
Ο Αναστάσιος Γούδας γεννήθηκε το 1816 στο Γραμμένο των Ιωαννίνων και πέθανε στην Αθήνα το 1882. Με την έναρξη της Επανάστασης η οικογένειά του κατέφυγε στην Κέρκυρα, διώχτηκε όμως από εκεί, για να καταλήξει στο Σούλι και να υποστεί τις γνωστές ταλαιπωρίες των Σουλιωτών. Υπήρξε από τους πρώτους φοιτητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας και ο πρώτος διδάκτορας της Σχολής αυτής. Μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι, όπου είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με το γαλλικό φιλελεύθερο και ριζοσπαστικό κίνημα. Συνέγραψε ιατρικές μελέτες, μετέφρασε ιατρικά συγγράμματα, σπουδαία η συμβολή του στην επιστημονική επιμόρφωση των νέων γιατρών. Φύση φιλελεύθερη και αντιοθωνιστής, έγραψε πολιτικά φυλλάδια και συμμετείχε σε αντιοθωνικές κινήσεις.
Το οκτάτομο έργο του – το είχε προγραμματίσει δωδεκάτομο – «Βίοι παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών», που εκδόθηκε στο διάστημα 1869-1876, θεωρείται πολύτιμη πηγή της νεότερης ιστορίας μας. Περιλαμβάνει βιογραφίες ανδρών, οι οποίοι διακρίθηκαν σε διάφορους τομείς πριν και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Αν και ελάχιστα δικαιολογείται ο πλουτάρχειος τίτλος («Βίοι παράλληλοι»), ο κάθε τόμος συγκεντρώνει ομοειδείς βιογραφίες: στον Α΄ τόμο βιογραφούνται κληρικοί, στο Β΄ προσωπικότητες της παιδείας – περιλαμβάνεται ο Κεφαλονίτης ναυτικός και συγγραφέας Γεράσιμος Κούπας ή Κώπας -, στον Γ΄ και τον Δ΄ άνδρες (ηγεμόνες, προεστοί, έμποροι) που πλούτισαν από το εμπόριο και ευεργέτησαν τον ελληνισμό, στον Ε΄ οι ιδρυτές και μέλη της Φιλικής Εταιρείας – περιλαμβάνεται ο Ιθακήσιος έμπορος και σημαντικός φιλικός Ιωάννης Βλασσόπουλος-, στον ΣΤ΄και τον Ζ΄ πολιτικοί άνδρες των επαναστατικών και των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων – στον Ζ΄ τόμο περιλαμβάνονται οι Κεφαλονίτες Μεταξάδες, Κωνσταντίνος και Ανδρέας – και στον Η΄ οι «ήρωες της ξηράς» του Αγώνα του 1821. Οι «Βίοι παράλληλοι» δεν είναι απλώς βοηθήματα αλλά κυρίως πηγές, καθώς ο συγγραφέας τους τεκμηριώνει τα γραφόμενά του είτε με αυτοψία ή αυτηκοΐα είτε με επίσημα έγγραφα είτε με μαρτυρίες μελών της οικογένειας των βιογραφουμένων ή προσώπων που έζησαν κοντά στους πρωταγωνιστές. Τέλος, οι πρόλογοι που ο Α. Γούδας προτάσσει σε κάθε τόμο, είναι διανθισμένοι με διαπιστώσεις και σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις για τη σύγχρονή του πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Ελλάδας. – Οι «Βίοι παράλληλοι» του Α. Γούδα απόκεινται στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη.
Πέτρος Πετράτος
Φιλόλογος, δρ Ιστορίας
mde_soft
