Γράφει ο Φωτεινός Στάβερης
Η απόφαση η οποία έλαβε ο πρόεδρος Ερντογάν για την μετατροπή του μουσείου της Αγίας Σοφίας σε Τζαμί άφησε εμένα όπως άλλωστε νομίζω και κάθε Έλληνα σοκαρισμένο αν όχι οργισμένο. Ποιος άραγε δεν νιώθει αποτροπιασμό βλέποντας τη γείτονα χώρα να προσβάλει συστηματικά εδώ και χρόνια το διεθνές δίκαιο, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες και να χρησιμοποιεί με τον πλέον αισχρό τρόπο την ανεξέλεγκτη μετακίνηση πληθυσμών σαν μέσο πολιτικού εκβιασμού για να πετύχει τους σκοπούς της;
Το αποκορύφωμα για τον πρόεδρο Ερντογάν ήταν να αποδείξει (σε μια εποχή που η δημοτικότητα του πέφτει) τον ανεξέλεγκτο θρησκευτικό του ζήλο στον τουρκικό λαό βεβηλώνοντας ένα παγκόσμιο μνημείο πολιτισμού. Εύκολα λοιπόν με μία κίνηση της πέννας του και μια υπογραφή θυσίασε κάθε προσπάθεια για την πρόοδο και τον πολιτικό εκσυγχρονισμό η οποία είχε πραγματοποιηθεί από την Τουρκία στον βωμό μια ανησυχητικής νέο Οθωμανικής νοοτροπίας την οποία υιοθετεί το κράτος το τελευταίο διάστημα. Ίσως με αυτόν τον τρόπο ο κύριος Ερντογάν προσπαθεί να κερδίσει την υποστήριξη των γνωστών και μη ισλαμικών οργανώσεων που εδώ και δεκαετίες καταπατούν κάθε τι το διαφορετικό στο τουρκικό έδαφος. Η Τουρκία, από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι γνώριμη με τέτοιου τύπου εντάσεις και περιστατικά αλλά τότε πολλές φορές οι ίδιοι οι Σουλτάνοι λειτουργούσαν ως ανασταλτικοί παράγοντες (έστω και απρόθυμα) ενώ τώρα η τουρκική κυβέρνηση επιδιώκει την οπισθοδρόμηση με κάθε μέσο, γεγονός το οποίο αναμφίβολα θα συμβάλει στο να εκτροχιαστεί μελλοντικά ακόμα περισσότερο η κατάσταση.
Ποιος άραγε από εμάς είχε φανταστεί ποτέ ότι το έτος 2020 θα λάμβανε χώρα στην Τουρκία συζήτηση σχετικά με την πιο αποδοτική και επαρκή μέθοδο κάλυψης των εξαιρετικών και εμβληματικών για την Ορθοδοξία βυζαντινών ψηφιδωτών. Τέτοιες πράξεις μπορεί να τις περιμένει κάποιος μόνο από μιμητές βαρβάρων των σκοτεινών χρόνων της ανθρωπότητας και φυσικά όχι από ένα σύγχρονο κράτος.
Ίσως ο κύριος Ερντογάν με αυτή τη πρόσφατη του πλεκτάνη πιστεύει ότι καλύπτοντας τα ψηφιδωτά θα απαλείψει και το χριστιανικό παρελθόν της Κωνσταντινούπολης. Δύσκολα θα σβήσει από τις μνήμες μας τις μυριάδες ‘’Ρωμιών’’ που έχτισαν, στόλισαν, άκμασαν και τέλος μαρτύρησαν στην Βασιλεύουσσα. Τέτοιες ακραίες πράξεις το μόνο που δείχνουν είναι απίστευτο κομπλεξισμό αλλά και τη τεράστια αδυναμία της σύγχρονης Τουρκίας να συμφιλιωθεί με το παρελθόν της περιοχής μας. Το μόνο που κατάφερε να αποδείξει στον Δυτικό Κόσμο η απόφαση του προέδρου Ερντογάν έιναι ότι τα μνημεία της Πόλης στοιχειώνουν τα όνειρα για μια σύγχρονη οθωμανική αναγέννηση που θρέφει ο ίδιος και οι όμοιοι του.
Το μουσείο της Αγίας Σοφίας αποτελεί σύμβολο των επιτευγμάτων του χριστιανικού πολιτισμού και ανήκει στην ανθρωπότητα καθώς η ίδια η ύπαρξη του κτηρίου αποτελεί καύχημα για όλους μας. Ο τουρκικός λαός λοιπόν, που κατέχει τώρα το μνημείο, είναι υποχρεωμένος αν επιθυμεί να συνεχίσει να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πολιτισμένους, να το σεβαστεί, να το διατηρήσει και να μεριμνήσει για την επιβίωση του για λογαριασμό ολόκληρης της ανθρώπινης κοινότητας.
Για τους Ορθόδοξους Έλληνες η απόφαση αυτή ‘’πονάει’’ ακόμα πιο έντονα καθώς ο ναός Της του Θεού Σοφίας δεν αποτελεί μονάχα διαχρονικό σύμβολο της χιλιόχρονης ρωμαικής αυτοκτατορίας της Κωνσταντινουπόλεως αλλά και το κυρίαρχο σύμβολο της Ορθόδοξίας.
Ελπίζω ότι τελικά θα υπερισχύσει η λογική (όσο απίθανο και αν φαίνεται στις παρούσες συνθήκες) και με κάποιον τρόπο η Αγία Σοφία θα παραμείνει ένας μουσειακός χώρος πολιτισμού ανοιχτός σε κάθε άνθρωπο που θέλει να την θαυμάσει. Ίσως κάποια μέρα η ιδιαίτερη φύση αυτού του μνημείου θα γίνει σεβαστή από όλους γιατί μπορεί αυτή τη στιγμή να μην βρίσκεται στα χέρια της ρωμιοσύνης αλλά κάτω από αυτόν τον χρυσό του τρούλο διαδραματίστηκαν στιγμές χαράς, δόξας αλλά και λύπης για το Γένος μας. Ας μην ξεχνάμε ότι σε αυτόν τον ναό έπεσε η αυλαία της ελληνικής κυριαρχίας επάνω στην Πόλη όταν ο τελευταίος Ρωμαίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος αποχαιρέτισε τον λαό του με λυγμούς πριν πέσει στη μάχη αμυνόμενος της πατρίδας του όπως μας πληροφορεί το ‘’Χρονικόν’’ του αυτόπτη μάρτυρα Γεωργίου Σφρατζή.
Τέλος ελπίζω η διεθνής κοινότητα να αντιδράσει ουσιαστικά απέναντι στη Τουρκία και να μην συνεχίσει την πολιτική της αδιαφορίας απέναντι σε τέτοιου είδους συμπεριφορές από τον Ερντογάν. Ας μην ξεχάσει η Δύση ότι η Αγία Σοφία σημαίνει πιο πολλά για τους θεμελιωτές και δημιουργούς της παρά για τους κατακτητές της…
Φωτεινός Κ. Στάβερης, φοιτητής του Ιστορικού-Αρχαιολογικού τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
