Μια αθόρυβη ηλεκτρική βάρκα, που οι μπαταρίες της έχουν φορτιστεί με φωτοβολταϊκά, πλέει στη λιμνοθάλασσα Κουτάβου στο Αργοστόλι. Εκεί όπου τριγυρνάνε κατά καιρούς δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες θαλάσσιες χελώνες. Η καθεμία με την ιδιαιτερότητά της, κάποια με ένα σημάδι στο πρόσωπο, άλλη με το πίσω δεξί πτερύγιο πιο κοντό από το αριστερό, όλες εντελώς άγνωστες στον μέσο επισκέπτη, όχι όμως και στον Josh, τον ξανθό, μακρυμάλλη Γερμανοελβετό, που τρέχει με τις σαγιονάρες πάνω κάτω για να ελέγξει πόσες και ποιες χελώνες κυκλοφορούν ανά πάσα στιγμή στον Κούταβο.
Είναι συγκινητικό να βλέπεις έναν ξένο να εργάζεται στην περιβαλλοντική οργάνωση Wildlife Sense, που δραστηριοποιείται στην Κεφαλονιά από το 2012, και να ασχολείται με τέτοιο πάθος με τις «δικές» μας θαλάσσιες χελώνες. Όπως ξένοι είναι και δεκάδες εθελοντές που βλέπουμε κάθε καλοκαίρι στις παραλίες φωλεοποίησης της Caretta caretta, κάτι άγουρα, ρομαντικά παιδιά από τη Δυτική Ευρώπη συνήθως. Κι ενώ το ξέρουμε ότι στην Ελλάδα η σχέση μας με τη φύση είναι διαταραγμένη, θα ήταν άδικο να πούμε ότι δεν βελτιώνεται. Ή στην προκειμένη περίπτωση ότι οι Κεφαλονίτες δεν ενδιαφέρονται για τις χελώνες του Κουτάβου, αφού ο ένας μετά τον άλλο οι περαστικοί, με το που αναγνωρίζουν τους ανθρώπους της Wildlife Sense με τις μπλε μπλούζες, τους ενημερώνουν για ένα «ανησυχητικό» περιστατικό που έλαβε χώρα το προηγούμενο βράδυ ανάμεσα σε δύο χελώνες, όταν η μία «κάτι έκανε» στην άλλη, για να πάρουν την απάντηση ότι τα ζώα απλώς προσπαθούσαν να ζευγαρώσουν.
Οι χελώνες Caretta caretta είναι από τα πιο σημαντικά πλάσματα της Κεφαλονιάς, αλλά και από τα πιο αβανταδόρικα. Πάντα μας εξάπτουν τη φαντασία, πάντα τραβούν την προσοχή, ντόπιων και ξένων. Υπάρχουν κι άλλα, όμως. Νυχτερίδες και περιστέρια δεν περιβάλλονται από τόση αίγλη, εντούτοις μας οδηγούν στα πιο ενδιαφέροντα σημεία του νησιού: τις σπηλιές. Λόγω της εγγύτητάς της με το ελληνικό τόξο (την πιο ενεργή τεκτονικά ευρωπαϊκή περιοχή), η Κεφαλονιά έχει ιδιαίτερη γεωλογία, βάραθρα, καταβόθρες, δολίνες και πολλές σπηλιές. Όπως της Ζερβάτης, με τον θολοσωρό που λειτουργεί σαν διαχωριστικό δύο λιμνών με υφάλμυρο νερό. Ή της Δρογκαράτης με τους φαντασμαγορικούς σταλακτίτες, τόσο περίτεχνους, που κάνουν τη σπηλιά να μοιάζει με βασιλικό θέατρο. Το γνωστότερο σπήλαιο της Κεφαλονιάς, ωστόσο, και ένα από τα γνωστότερα της Ελλάδας, είναι αυτό της Μελισσάνης. Πρόκειται για μια σπηλαιοδολίνη με μια λίμνη που βρίσκεται 20 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Από το φυσικό της άνοιγμα –μια τρύπα με δέντρα στην περίμετρο σαν πράσινο στεφάνι– εισχωρεί το φως, δίνοντας στο νερό φοβερές αποχρώσεις.
Είναι απίστευτη η ομορφιά της Μελισσάνης. Απίστευτος και ο κόσμος που την επισκέπτεται, ο οποίος στην κορύφωση της σεζόν αγγίζει υπερβολικά μεγάλους αριθμούς. Απόλυτοι κυρίαρχοι της Μελισσάνης σήμερα είναι οι βαρκάρηδες, ο καθένας με το δικό του ταμπεραμέντο – άλλος βαρύς, άλλος ανάλαφρος, άλλος αλέγκρος, όπως ο δικός μας, που αφού περιγράφει τα βασικά χαρακτηριστικά του σπηλαίου στα αγγλικά, για να τα καταλάβουν και οι ξένοι επισκέπτες, αρχίζει να τραγουδάει στιχάκια για την Κεφαλονιά, λες και η Μελισσάνη είναι αίθουσα όπερας, ο ίδιος βαρύτονος κι εμείς το κοινό του. Όσο εκφραστικοί, εξωστρεφείς και ταυτισμένοι με τη Βενετία είναι οι γονδολιέρηδες, άλλο τόσο είναι και οι βαρκάρηδες με τη Μελισσάνη.
Σήμερα είναι οι βαρκάρηδες που ορίζουν τη μοίρα της, όμως δεν ήταν πάντα έτσι. Πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια, άρχοντας της Μελισσάνης ήταν ο πιο απενοχοποιημένος απ’ όλους τους θεούς, ο λιγότερο όμορφος αλλά και ο πιο ερωτικός, με την τραγόμορφη μορφή του να υπενθυμίζει στους ανθρώπους τη δική τους ζωώδη πλευρά. Ο Πάνας λατρευόταν στη Μελισσάνη, όπως και σε πολλά άλλα σπήλαια της Ελλάδας. Ο θεός των βοσκών και των αυλών δεν είχε ανάγκη τους ναούς, ιερό του ήταν το κοίλωμα κάθε βράχου. Ο αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος (γνωστός από τις ανασκαφές του στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης), ο οποίος καταγόταν από την Κεφαλονιά, ασχολήθηκε με την ανασκαφή της Μελισσάνης, στην οποία βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ένα ειδώλιο του Πάνα κι ένας δίσκος με τις Νύμφες να χορεύουν γύρω του.
Άλογα και βιόλες
Λιμνοθάλασσα, λίμνες, μυθικές σπηλιές. Στην Κεφαλονιά η φύση είναι το στοιχείο που κυριαρχεί στο τοπίο και έχει καθορίσει, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, την ταυτότητά της. Το μεγαλύτερο νησί των Επτανήσων και έκτο μεγαλύτερο της Ελλάδας (μετά την Κρήτη, την Εύβοια, τη Λέσβο, τη Ρόδο, τη Χίο) δεν έχει αλλοτριωθεί από την ανθρώπινη παρέμβαση. Η ομορφιά του δεν έχει «ξεφτίσει». Κάνοντας μια βόλτα στην Κεφαλονιά, νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε ένα τεράστιο δάσος, στο οποίο παρεμπιπτόντως υπάρχουν κωμοπόλεις, χωριά και οικισμοί. Εδώ ο άνθρωπος έρχεται δεύτερος, μετά τις βελανιδιές και τα έλατα.
Το βουνό Αίνος είναι ένα από τα πιο σημαντικά και αναγνωρισμένα φυσιολατρικά πεδία της Κεφαλονιάς, που μαζί με το κοντινό βουνό Ρούδι έχουν ανακηρυχθεί, από το 1962, Εθνικός Δρυμός. Και τα δύο είναι ψηλά σε σχέση με όσα έχουμε συνηθίσει για νησιωτικό τοπίο – ο Αίνος φτάνει τα 1.628 μ. και είναι το ψηλότερο βουνό των Επτανήσων, το Ρούδι τα 1.125 μ. Ο λόγος που πριν από 60 χρόνια η περιοχή ανακηρύχθηκε δρυμός ήταν το δάσος κεφαλληνιακής ελάτης (Abies cephalonica) με τα τεραστίων διαστάσεων ελληνικά έλατα. Πέρα από αυτά, εδώ υπάρχουν είδη φυτών που δεν είναι απλώς ενδημικά της Ελλάδας ή της Κεφαλονιάς, αλλά αποκλειστικά του δρυμού, όπως η κεφαλληνιακή βιόλα (Viola cephalonica), ένα λουλουδάκι με μαβιά πέταλα που φυτρώνει σε πετρώδες έδαφος ή ανάμεσα στις σχισμές των βράχων και εντοπίζεται κυρίως στη θέση Χιονίστρα, γύρω από τις κεραίες.
Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα, όμως, σε αυτόν τον δρυμό, κάτι που δεν φανταζόμουν ότι μπορεί να συμβεί σε μια έκταση 28.620 στρεμμάτων: δεν έχει πολλά ζώα. Ή, καλύτερα, δεν έχει τα ζώα των παιδικών παραμυθιών, αυτά που οι περισσότεροι έχουμε καταχωρίσει στο μυαλό μας ως «ζώα του δάσους». Ενώ υπάρχουν κρικοποντικοί, βραχοποντικοί, μυωξοί, κουνάβια, λαγοί, εντομοφάγοι ασπάλακες, που ζουν κάτω από τη γη δημιουργώντας στοές, δεν εντοπίζονται μεγαλόσωμα θηλαστικά – ελάφια, ζαρκάδια ή αγριογούρουνα. Αυτό που μπορεί να δει κανείς στον Αίνο, αν είναι τυχερός, είναι μια αγέλη ημιάγριων αλόγων που τριγυρίζουν στις νοτιοανατολικές πλευρές του βουνού. Η φήμη τους κρατάει δεκαετίες. Αν μιλήσεις με τουρίστες που επισκέφθηκαν τα ορεινά της Κεφαλονιάς πριν από δέκα, είκοσι ή και τριάντα χρόνια, αυτό που περισσότερο έχει χαραχτεί στη μνήμη τους είναι «τα άλογα του Αίνου». Εμείς δεν καταφέραμε να τα δούμε, δεν μας έκαναν τη χάρη να εμφανιστούν. Δεν πειράζει όμως, γιατί όταν λέμε ημιάγρια άλογα, αυτό εννοούμε, ότι πηγαινοέρχονται και η συνάντηση μαζί τους δεν είναι σίγουρη. Αν συμβεί, είναι δώρο. Αν όχι, επιβεβαιώνουν διά της απουσίας τους την ελευθερία τους.
Από θάλασσα σε θάλασσα
Για το τέλος έμειναν οι παραλίες, το μεγαλύτερο ταξιδιωτικό πλεονέκτημα της Κεφαλονιάς, ένα ατού αξεπέραστο, που ήδη από τις αρχές Μαΐου χαίρονται Δυτικοευρωπαίοι συνταξιούχοι, οι οποίοι απολαμβάνουν τον ευεργετικό ανοιξιάτικο ήλιο, ενώ δίπλα τους οι μέλισσες επικονιάζουν τα λουλούδια. Πολύ καλά κάνουν και έρχονται τέτοια εποχή, στηρίζοντας το τουριστικό προϊόν του νησιού εκτός σεζόν, όμως είναι να αναρωτιέται κανείς γιατί στις ίδιες ξαπλώστρες δεν βρίσκονται και Έλληνες συνταξιούχοι. Με μια γρήγορη αναζήτηση στο Google σχετικά με τις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων για το ταξίδι Κεφαλονιά-Αθήνα και Κεφαλονιά-Ρώμη ή Λονδίνο, το συμπέρασμα είναι αποκαρδιωτικό, αφού τα φθηνά αεροπορικά εισιτήρια επιτρέπουν σε έναν Ρωμαίο ή έναν Λονδρέζο να γνωρίσει και να απολαύσει την Κεφαλονιά πιο εύκολα και πιο οικονομικά από ό,τι ένας Αθηναίος.
Πίσω στις παραλίες. Η γνωστότερη παραλία της Κεφαλονιάς είναι ο Μύρτος, μεγάλος τόσο σε μήκος όσο και σε πλάτος, καλυμμένος με άμμο και βότσαλο, που στην αριστερή πλευρά του έχει μια πολύ μικρή σπηλιά με μια δική της, παιδικών διαστάσεων παραλία. Εξαιρετική είναι και η Φτέρη, που ψηφίστηκε από τη βρετανική εφημερίδα Guardian ως μία από τις 40 καλύτερες παραλίες της Ευρώπης. Εδώ δεν πάει αυτοκίνητο, θα πρέπει να κατηφορίσετε από ένα μονοπάτι μέσα από το δάσος, πεζοπορώντας επί περίπου μισή ώρα. Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη πεζοπορία, έχει μόνο μερικά δύσβατα περάσματα. Στη διαδρομή θα δείτε ένα παλιό πέτρινο θολωτό κτίριο, το οποίο φτιάχτηκε για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των κτηνοτρόφων, με αρχιτεκτονική τόσο απλή και αρχετυπική, που νιώθεις ότι σε πάει πίσω στην τεχνική της πέτρας και της λάσπης. Δύο ακόμα κορυφαίες παραλίες είναι η Αντίσαμος και η Κουτσουπιά. Ενώνονται μεταξύ τους μέσω μιας μεγάλης πεζοπορικής διαδρομής, η οποία διαρκεί περίπου τέσσερις ώρες, περνάει μέσα από το δάσος και έχει θέα σε τι; Στο νησί της στωικής βασίλισσας που έμεινε στην ιστορία για την υπομονή, αντί για την υφαντική της δεινότητα. Στην πατρίδα της νοσταλγίας, του αποχωρισμού και της επανένωσης. Στον τόπο που είναι περισσότερο ιδεατός από ό,τι απτός και έχει φωλιάσει στην καρδιά κάθε φιλέλληνα που μελέτησε και αγάπησε τον Όμηρο: την Ιθάκη.
Για να γνωρίσετε τη φύση της Κεφαλονιάς
◆ Στη λιμνοθάλασσα Κουτάβου μπορείτε να κάνετε υδροποδήλατο ή βόλτα με ηλεκτρική βάρκα με το Argostoli Lagoon Activities, kefalonia-activities.com.
◆ Το λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης είναι ανοιχτό καθημερινά 09.30-17.00, 8 ευρώ, τηλ. 26740-22997. Το σπήλαιο Δρογκαράτης είναι ανοιχτό καθημερινά 9.30-16.30, 5 ευρώ, τηλ. 26740-23302.
◆ Σε παραλίες όπως ο Μύρτος έχετε κατά νου ότι υπάρχει κίνδυνος κατολισθήσεων.
◆ Ο Αίνος διαθέτει δίκτυο πεζοπορικών μονοπατιών (πληροφορίες στο aenosnationalpark.gr). Ένας εναλλακτικός τρόπος περιήγησης στο βουνό είναι με τζιπ. Το γραφείο υπαίθριων δραστηριοτήτων Wild Nature Expeditions (wildnature-expeditions.gr) διοργανώνει οδικές εκδρομές.
◆ Στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη γίνεται σοβαρή προσπάθεια για την προστασία των φυσικών μνημείων και τη σύνδεσή τους με τους ανθρώπους και τον πολιτισμό των δύο νησιών. Το Γεωπάρκο Κεφαλονιάς-Ιθάκης εντάχθηκε πρόσφατα στo Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, γεγονός που αποτελεί αναγνώριση αλλά και κινητήριο δύναμη έτσι ώστε να προχωρήσουν ακόμα περισσότερο οι δράσεις που αφορούν την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού τοπίου. Περισσότερες πληροφορίες για το τι περιλαμβάνει το γεωπάρκο θα βρείτε στο kefaloniageopark.gr.
◆ Για πληροφορίες σχετικά με τις πεζοπορίες στην Κεφαλονιά επισκεφθείτε το samitrekking.com.
◆ Ένα μέρος με πανύψηλα, σκιερά δέντρα είναι αυτό της Μονής Θεμάτων. Πάρτε καρό τραπεζομάντιλο και καλάθι με προμήθειες και στήστε ένα καλοκαιρινό πικνίκ κάτω από τις πυκνές φυλλωσιές.
Σημειωματάριο
ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Στην Κεφαλονιά μπορείτε να μεταβείτε οδικώς μέσω Πάτρας (2½ ώρες/38 ευρώ η απλή μετάβαση) ή Κυλλήνης (3½ ώρες/48 ευρώ) κι από εκεί ακτοπλοϊκώς (εισιτήρια 15,10 ευρώ και 14,50 ευρώ αντίστοιχα). Εναλλακτικά, μπορείτε να ταξιδέψετε αεροπορικώς με πτήσεις των Aegean, Olympic Air, Sky Express. Ενδεικτική τιμή από 151 ευρώ με επιστροφή.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Άρωμα παλιάς Κεφαλονιάς θα βρείτε στο Museum Hotel George Molfetas (Φαρακλάτα, τηλ. 26710-84630, kefaloniamuseumhotel.com, από 90 ευρώ το δίκλινο), ένα μικρό ξενοδοχείο που στεγάζεται σε ένα ιστορικό κτίριο των αρχών του 19ου αιώνα, από τα λίγα που επιβίωσαν των καταστροφικών σεισμών του 1953. To Tourist Boutique Hotel (Αργοστόλι, τηλ. 26710-22510, hoteltourist.gr, από 80 ευρώ το δίκλινο) είναι ένα ανακαινισμένο ξενοδοχείο με καλό εστιατόριο, σε βολικό σημείο της πρωτεύουσας της Κεφαλονιάς. To Mediterranée Hotel (Λάσση, τηλ. 26710-28760, mediterraneehotel.gr, από 144 ευρώ το δίκλινο) είναι μια κλασική επιλογή στην ξενοδοχειακή σκηνή της Κεφαλονιάς, που έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές. Το μεγαλύτερο ατού του είναι η παραλία που βρίσκεται ακριβώς μπροστά του.
ΦΑΓΗΤΟ – ΠΟΤΟ
Περάστε από το αγρόκτημα του Γιώργου Γκιάφη (τηλ. 6938-248974), μια οικογενειακή φάρμα με εποχικά ζαρζαβατικά, κότες, χήνες και γαλοπούλες (ρόλος των δύο τελευταίων είναι να προστατεύουν τις κότες από τους θηρευτές), αγελάδες και γουρούνια. Αξίζει να μιλήσετε με τους ιδιοκτήτες για τον κύκλο της τροφής, που περιλαμβάνει την αξιοποίηση όλων των τροφίμων έτσι ώστε να μην πετιέται τίποτα, αλλά και για τη σφαγή και την κατανάλωση του κρέατος, που είναι κομμάτι της πραγματικότητας, χωρίς να έχει σχέση με τις τακτικές που χρησιμοποιούν οι βιομηχανικές φάρμες, αφού εδώ τα ζώα διαβιούν πολύ καλύτερα. Στο εστιατόριο του αγροκτήματος το μενού εναλλάσσεται ανάλογα με τις διαθέσιμες πρώτες ύλες. Θα βρείτε πιάτα όπως κρεατόπιτα, γίδα βραστή και ριγανάδα (ψωμί με λαδάκι, τριμμένη φέτα, ρίγανη ή θρούμπι).
Αξίζει οπωσδήποτε να περάσετε και από το Κτήμα Χαριτάτου (τηλ. 6976-108768), το καταφύγιο κάθε οινολάτρη και φυσιολάτρη, με ένα οικογενειακό αρχοντικό κι ένα τεράστιο κτήμα που παραπέμπουν σε λατινοαμερικανική χασιέντα α λα Ιζαμπέλ Αλιέντε. Εκτός από το ότι το περιβάλλον είναι μαγικό, εδώ θα βρείτε γευστικά κρασιά που ξεφεύγουν από την υπέροχη, πλην όμως πανταχού παρούσα ποικιλία Ρομπόλα. Δοκιμάστε, για παράδειγμα, τα λευκά κρασιά Τυπάλδος (Μοσχάτο) και Χαρίτων (Βοστυλίδι). Από εστιατόρια, εξαιρετικό από κάθε άποψη είναι το Alati All-Day Bar & Restaurant (τηλ. 26740-41685) στην παραλία Αλατιές, για δροσερές σαλάτες, κρεατικά και θαλασσινά με φόντο το ηλιοβασίλεμα. Πιο απλό, αλλά φιλόξενο και επίσης σε ωραίο σημείο, πάνω από την παραλία Πετανοί, είναι το εστιατόριο Ερασμία (τηλ. 26710-97372). Μη φύγετε από την Κεφαλονιά αν δεν δοκιμάσετε φρέσκια, χειροποίητη Kefalonian Beer, red ale ή premium lager.
