Εν αναμονή να ανοίξει ο δρόμος για τη δίκη – Οι ευθύνες των κατηγορουμένων για την πύρινη λαίλαπα που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους – Τι θα γίνει με τις αγωγές που έχουν κατατεθεί για αποζημιώσεις
Σήμερα, τρία χρόνια μετά την εθνική τραγωδία, η ποινική δικογραφία που έχει σχηματιστεί για τις πράξεις και τις παραλείψεις των αρμοδίων, εκείνη την αποφράδα ημέρα βρίσκεται στα χέρια εισαγγελέα μετά και την ολοκλήρωση της ανάκρισης που διενήργησε ο ανακριτής Αθ. Μαρνέρης.
Ο εισαγγελέας, μελετά την ογκώδη δικογραφία της υπόθεσης – απαριθμεί χιλιάδες σελίδες – προκειμένου να υποβάλλει πρόταση προς το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο, το οποίο με βούλευμα που θα εκδώσει θα ανοίξει το δρόμο για την εκδίκαση της υπόθεσης σε ποινικό ακροατήριο. Οι δικαστές με το βούλευμά τους θα αποφαίνονται ποιοι από τους κατηγορούμενους θα καθίσουν στο εδώλιο και για ποιες κατηγορίες θα δικαστούν.
Οι διώξεις πάντως που έχουν ασκηθεί για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι με τους 102 νεκρούς είναι σε βαθμό πλημμελήματος (ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη, είναι τα αδικήματα για την πλειονότητα των κατηγορουμένων) ενώ τρία κατά σειρά αιτήματα του κ. Μαρνέρη για αναβάθμιση του κατηγορητηρίου βάσει των στοιχείων που ο ίδιος είχε συλλέξει στο πλαίσιο της έρευνας του έχουν απορριφθεί από την αρμόδια εισαγγελική αρχή.
Μέχρι στιγμής οι κατηγορούμενοι για την φονική πυρκαγιά στο Μάτι ξεπερνούν τους 20 και ανάμεσά τους συγκαταλέγονται τα ονόματα της πρώην περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, του πρώην δημάρχου Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη, του πρώην γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Ιωάννη Καπάκη, στελεχών της Πολιτικής Προστασίας, της ΕΛ.ΑΣ., της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του 65χρονου που ευθύνεται για την έναρξη της φωτιάς στο Νταού Πεντέλης, κ.ά.
«Παρακολουθούσαν ωσάν τον Ξέρξη…»
Στη δικογραφία που έχουν σχηματίσει για την υπόθεση, περιλαμβάνεται ένας τεράστιος όγκος στοιχείων που καταδεικνύουν το χάος το οποίο κυριάρχησε τις εφιαλτικές ώρες της 23ης Ιουλίου του 2018 στην Ανατολική Αττική.
Χαρακτηριστικά για το εύρος της πλήρους έλλειψης συντονισμού μεταξύ των αρμοδίων για την κατάσβεση της πυρκαγιάς είναι τα όσα αναφέρει στο πόρισμα του ο κ. Μαρνέρης, έκτασης 97 σελίδων. «Η αδιαφορία που επιδείχθηκε συναρτώμενη με την αυξημένη ευθύνη των υπαίτιων συνιστά ενδεχόμενο δόλο επίτασης του κινδύνου (…) Αυτό το γνώριζαν οι αρμόδιοι και παρ’ όλα αυτά αδιαφόρησαν επιδεικτικά και παρακολουθούσαν αμέτοχοι επί της ουσίας τις εξελίξεις σε Νταού Πεντέλης – Νέο Βουτζά – Μάτι ωσάν τον Ξέρξη, όταν παρακολουθούσε τη ναυμαχία της Σαλαμίνας από τον χρυσό του θρόνο στο όρος Αιγάλεω», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ανακριτής και σε άλλο σημείο του πορίσματός του, κάνει λόγο για συνειδητή παραβίαση των υπηρεσιακών καθηκόντων από μερίδα των κατηγορουμένων.
«Γενικότερα η στάση των αρμοδίων δείχνει ότι δεν έδωσαν ουσιαστικά καμία σημασία στην πυρκαγιά και την άφησαν να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αδιαφορώντας παράλληλα εντελώς για την απομάκρυνση των πολιτών» επισημαίνει χαρακτηριστικά ο δικαστικός λειτουργός.
Ιδιαίτερη αξία, όμως, για το έργο των δικαστών, που τώρα καλούνται να αποφανθούν για την παραπομπή της υπόθεσης σε ποινικό ακροατήριο, έχουν οι συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία και οι οποίες βρέθηκαν στα χέρια του ανακριτή, έπειτα από την κατάσχεση, το περασμένο καλοκαίρι, του καταγραφικού από το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ). Συγκεκριμένα, από συνομιλία που περιλαμβάνεται στη δικογραφία αποδεικνύεται πως οι αρμόδιες υπηρεσίες γνώριζαν ότι στο Μάτι υπήρχαν νεκροί, πριν από την ευρεία σύσκεψη είχε λάβει χώρα, παρουσία του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του υπουργού, τότε, Προστασίας του Πολίτη Νίκου Τόσκα.
Οι συνομιλίες
Η εν λόγω συνομιλία που αποτελεί μέρος της δικογραφίας καταγράφηκε όταν αξιωματικός υπηρεσίας από το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, ζήτησε ενημέρωση για την κατάσταση που επικρατεί στο Μάτι.
Πρώτος μιλάει ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και ακολουθεί ο εξής διάλογος:
- Έχουμε μία ευρεία σύσκεψη. Έχει έρθει εδώ τώρα ο Πρωθυπουργός και ο υπουργός ο κ. Τόσκας. Μπορείτε να μου δώσετε σαφή εικόνα για τους νεκρούς;
- Για τους νεκρούς προς το παρόν εμείς έχουμε παραλάβει έναν. Υπάρχουν και άλλοι νεκροί όμως, τους οποίους δεν έχουμε παραλάβει… Δίνουμε βάση πρώτα από όλα σε τραυματίες. Έχουν κατέβει κάτω ομάδες γιατρών στους τραυματίες. Νεκρούς παραλαμβάνουμε μόνο αν είναι μέσα στο δρόμο. Αν είναι μέσα σε σπίτια δεν παραλαμβάνουμε προς το παρόν νεκρούς …Και το ξέρει αυτό και η Πολιτική Προστασία . Τα περιστατικά είναι πάρα πολλά. Έχει ενεργοποιηθεί ομάδα που είναι για τις κρίσεις, έχουν βγει πολλά αυτοκίνητα στο δρόμο. Έχουμε κάνει ό,τι καλύτερο μπορούμε για τον κόσμο.
- Δεν μπορούμε να έχουμε εικόνα για τους νεκρούς;
- Όχι. Ξέρω αυτή τη στιγμή για τρεις. Ένα περιστατικό στη Λεωφόρο Δημοκρατίας, ένα πάει στο Σισμανόγλειο και ένα λίγο πιο κάτω στο Μάτι. Απλά δεν έχουν παραληφθεί αυτά. Ένα μόνο έχει παραληφθεί. Πάντως, η κατάσταση δεν είναι τόσο καλή.
- Μας έχουν δώσει περισσότερους νεκρούς, αλλά δεν έχουμε επιβεβαιωμένα.
- Επιβεβαιωμένα δεν έχουμε … Για τα επιβεβαιωμένα πολύ φοβάμαι ότι θα μας πάρει το πρωί για να μάθουμε …Αφού τελειώσουμε πρώτα με τους τραυματίες .
«Χαμός γίνεται … Έχει νεκρούς….»
Οι απολογίες και η απόσειση των ευθυνών
Κατά τη διάρκεια των απολογιών τους στον ανακριτή μερίδα των κατηγορουμένων επιχείρησε να αποποιηθεί τις ευθύνες για την καταστροφή ο ένας στον άλλο. Ειδικότερα, στην απολογία του ο τότε αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήρης Τερζούδης, υποστήριξε ότι ο ίδιος είχε ελλιπή ενημέρωση από τους υφισταμένους του και ότι δόθηκαν εντολές εν αγνοία του. Μάλιστα, ο πρώην αρχηγός του ΠΣ φέρεται να έδειξε με την απολογία του τον τότε επιχειρησιακό υπαρχηγό του σώματος Βασίλη Ματθαιόπουλο και τον διοικητή του ΕΣΚΕ Γιάννη Φωστιέρη.
Όπως φέρεται να υποστήριξε ο εν λόγω κατηγορούμενος, ο διοικητής του ΕΣΚΕ τον είχε παρακάμψει και ενημέρωνε απευθείας τον κ. Τόσκα. «Ο κ. Τόσκας χωρίς προφανώς να το γνωρίζω, κυρίως όμως χωρίς την έγκρισή μου, έδινε εντολές επιχειρησιακές στον κ. Φωστιέρη και εκείνος χωρίς να με ενημερώνει, ως όφειλε, τις εκτελούσε. Ο κ. Φωστιέρης συνεπώς έδινε στον Αρχηγό του, δηλαδή εμένα, ελλιπή πληροφόρηση για την επιχειρησιακή δράση των εναέριων μέσων. Την ίδια ακριβώς ελλιπή ενημέρωση είχα και από τον κ. Ματθαιόπουλο» φέρεται να ανέφερε στον ανακριτή ο κ. Τερζούδης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της ανάκρισης που διενήργησε ο κ. Μαρνέρης και άλλα πρόσωπα κατέστησαν κατηγορούμενοι για πράξεις και παραλείψεις τους, πέραν αυτών που είχαν διωχθεί αρχικά από την εισαγγελία Πρωτοδικών της Αθήνας. Όλοι πάντως αντιμετωπίζουν κατηγορίες σε βαθμό πλημμελήματος και μετά τις απολογίες τους είχαν αφεθεί ελεύθεροι με όρους.
Οι αστικές διεκδικήσεις των συγγενών των θυμάτων
Την ίδια ώρα, συγγενείς των θυμάτων έχουν καταθέσει αγωγές – μαμούθ στη Διοικητική Δικαιοσύνη για τα όσα υπέστησαν, διεκδικώντας αποζημιώσεις για ψυχική οδύνη που ανέρχονται σε εκατομμύρια ευρώ. Στις αγωγές τους οι συγγενείς των θυμάτων περιγράφουν με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες το εφιαλτικό απόγευμα της 23ης Ιουλίου, με τους δικούς τους ανθρώπους να βρίσκουν τραγικό θάνατο αβοήθητοι και εγκαταλελειμμένοι από τους αρμόδιους φορείς.
Όπως εκτιμούν νομικοί κύκλοι, ως καταλύτης στην τελική κρίση της Δικαιοσύνης για αυτές τις αστικές αξιώσεις των συγγενών των θυμάτων, αναμένεται να λειτουργήσει η πρόσφατη απόφαση που εκδόθηκε το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών, με την οποία επιδικάσθηκε αποζημίωση ύψους 270.000 ευρώ για ψυχική οδύνη στην οικογένεια ενός 29χρονου που έχασε τη ζωή του από πνιγμό κατά τη διάρκεια των φονικών πλημμυρών στην Μάνδρα Αττικής, το 2017.
Με την εν λόγω απόφαση, που εκδόθηκε τέσσερα χρόνια μετά τη φονική πλημμύρα κρίθηκε ότι τόσο η Περιφέρεια Αττικής όσο και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, αλλά και η Ελληνική Αστυνομία φέρουν ευθύνες για τον θάνατο του 29χρονου και θα πρέπει να αποζημιώσουν την οικογένειά του για την ψυχική οδύνη που υπέστησαν.
