Πόσο γρήγορα συντελείται η αποσύνθεση! Το «δίκαιο» της βίας, του εξαναγκασμού, της εκμετάλλευσης από τους εφήμερα «ισχυρούς», ακόμη και της σιωπής τών υπολογιστικά δισταζόντων όταν γνωρίζουν πως δίπλα τους κατάφωρα παραβιάζεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, φανερώνουν την ηθική ποιότητα και τον εκτραχηλισμό αυτών των ολίγων –θέλω να πιστεύω-, των «μεγάλων» επωνύμων, ή και των «μικρών» άσημων. Εν προκειμένω θα σταθώ στους πρώτους. Αυτούς τους «μεγάλους» επώνυμους, που από είδωλα κοντινά, όλο και ξεμακραίνουν -με δική τους ευθύνη-, όλο και σβήνουν, όλο και διαλύονται μέσα στην ανυποληψία, μέχρι που θα κατασταθούν θολές, αηδιαστικές μορφές μιας παραλυμένης περιόδου.
Η αυτοκαταστροφή παραμορφώνει τα είδωλα. Τα αυτοεξορίζει από το μέλλον. Τα αυτοαφανίζει. Η αποκρουστική διαφθορά, η αναισχυντία, έρχονται ως απόρροιες του γκρεμίσματος του οικοδομήματος των ηθικών, θρησκευτικών, αισθητικών και εν γένει πνευματικών αξιών. Επικρατεί σύγχυση στην αρμονία, στο μέτρο, στην ομαλότητα. Δηλητηριάζεται το φιλότιμο, εξαλείφεται η αξιοπρέπεια και γεννιέται ψεύδος και υποκρισία που βρίσκουν καθρέφτισμα στις μάσκες, στα προσωπεία αυτών των «μεγάλων» επωνύμων μακριά από την καβαφική «ιδεών πόλιν».
Δεν είναι δύσκολη η διαπεραίωση από τη μιαν όχθη στην άλλη. Γίνεται εύκολα με το πορθμείο τής άνευ όρων καθυποταγής στα πάθη που υποβοηθιέται από την προγενέστερη ανάρρηση σε θρόνους φήμης και ισχύος. Φήμης, που κάποιοι νέοι θέτουν ως σκοπό ζωής. Επιθυμώντας να δουν τον εαυτό τους σε τέτοιους ρόλους θρόνων φήμης, ορισμένοι ανέχονται την νοσηρή εσωτερική διάσταση των «μεγάλων» επωνύμων, αυτήν την διάσταση που στρέφεται, ελίσσεται και κρύβεται καλά στα σκοτεινά κελιά της έσω φυλακής και που καταχνιάζει τον διαχωρισμό του ανθρώπου από τα άλλα έμβια όντα. Στοχεύοντας -αυτοί οι νέοι- στο βάθος, στον σκοπό τους, βλέπουν μπροστά στα μάτια τους το σπάσιμο της δημόσιας φτιασιδωμένης βιτρίνας του «μεγάλου» επωνύμου και τη φανέρωση ενός «άλλου» όντος, σκοτεινού και περίπλοκου, μη ομαλού, σαν τους ρόλους που στο θέατρο κάποτε ερμήνευσε κερδίζοντας δόξα μεγάλη. Τα όνειρα των νέων γκρεμίζονται όσο πλησιάζουν στην πηγή της αλήθειας, μέσα σε κάποιο απόμερο δωμάτιο με μυρωδιές περίεργες, ζαλιστικές και ανομολόγητο πόθο καταστροφής. Το κατά πόσο θα αμυνθούν σε αυτήν την πάλη ανεχόμενοι αυτό το «άλλο» ον που σημαδεύει κατ’ ευθείαν εκφυλιστικά την δική τους ψυχή και διαστροφικά το σώμα τους, είναι κάτι που μόνον η παιδεία και η ανατροφή ρυθμίζει. Κανείς άλλος. Όμως, το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Είναι η αναληθής και νόθα διάσταση των «μεγάλων» επωνύμων που εν προκειμένω υποτίθεται πως οφείλουν να ποιούν ήθος, να ενεργούν ηθικά, να οδηγούν τους νέους μας στον δρόμο της αρετής και όχι να εξευτελίζουν το ιερό λειτούργημα του δασκάλου, του παιδαγωγού ηθοποιού ή του συνεργάτη ή του εργασιακά ανώτερου εν γένει.
Κι επειδή κανείς δεν είναι «ο κόσμος όλος», κι αυτοί οι «μεγάλοι» επώνυμοι έχουν τους ανώτερούς τους. Αυτούς που τους στηρίζουν, που τους προωθούν -πέραν της αξιοκρατίας- και που βρίσκονται σε δεινότατη θέση ισορροπώντας στο μονοπάτι των συνταρακτικών αποκαλύψεων. Τότε έρχεται η συγκάλυψη. Η προσπάθεια συγκάλυψης. «Μην εκτεθούμε». «Άσε, να περάσουν μέρες. Θα ξεχαστεί». Μα αλλοίμονο. Δεν ξεχνιέται! Πώς να ξεχαστεί άλλωστε; Και τι να πρωτοξεχαστεί;
Πρόσωπα πολιτικά τώρα ανεβαίνουν στη σκηνή. Εκλεγμένα ή μη. Να σώσουν ό,τι σώζεται. -Αν σώζεται-. Ακούγονται φτηνές δικαιολογίες που δεν μπαίνουν στο εσωτερικό του μεγάλου προβλήματος: της έλλειψης αξιών και ήθους-, ομαλής, αρμονικής ζωής και συνειδήσεως. Δικαιολογίες γραμμένες με απόγνωση και ειπωμένες με πανικό και φόβο -μια και δεν βρίσκουν τόπο στην οργισμένη αλήθεια-. Η απόγνωση σε όλο της το μεγαλείο! Φιλοσοφισμοί, αντεπιθέσεις ανούσιες και γελοίες προκαλούν θλιβερή θυμηδία, σταματούν στο κατώφλι των αισθημάτων και ούτε μια χαραμάδα δεν βρίσκουν ανοιχτή να φωλιάσουν στον κοινό νου. Η απελπισία γιγαντώνει τους φόβους και την ντροπή των απολογούμενων! Κι ύστερα, αυτόκλητοι δικαστές πολιτικοί, αντίθετων χρωμάτων, νικητές και ηττημένοι ανάκατα στο πανηγύρι, ξιφουλκούν επί οθόνης νομίζοντας πως θα θερμάνουν την ψυχή του μέσου ανθρώπου με φευγαλέες κραυγές απέκδυσης ευθυνών.
Είτε γνώριζαν προσωπικά, είτε όχι τους «μεγάλους» επώνυμους, είτε φωτογραφήθηκαν μαζί τους φευγαλέα ή ως σφραγίδα φιλίας, αυτοί, οι αποθαρρυμένοι ευθυνόφοβοι, και μόνον αυτοί, είναι αρμόδιοι για την τοποθέτηση των «μεγάλων» επωνύμων σε θέσεις-κλειδιά, χωρίς προγενέστερη μελέτη του ΗΘΟΥΣ και των ΑΞΙΩΝ που όφειλαν, ως πνευματικοί ταγοί, να είχαν, και που όφειλαν να ερευνούσαν δις και τρις αυτοί που τους τοποθέτησαν.
Σε αυτήν την τρέλα χαλασμού ειδώλων, στο βάθος πάντα στέκει το ΦΩΣ. Το λαμπρό φως! Κατήγοροι και κατηγορούμενοι, εκτός από την παρουσία τους στην ιερή αίθουσα της Θέμιδας, έχουν παρουσιασθεί ήδη μέσα στο σπίτι του κάθε μέσου Έλληνα δίνοντας του, με τον τρόπο αυτό, το δικαίωμα και τη δυνατότητα της έκφρασης της δικής του κρίσης, αυτού, που νοιώθει πίκρα και οργή για το γκρέμισμα του κόσμου που έμαθε από το γάλα της μάνας του, που συντρίβεται από την οδυνηρή διάψευση των ειδώλων του, από την πρωτοφανή και μαζική αναισχυντία τους. Όμως, την απογοήτευση που έπεται, ακολουθεί η απαρασάλευτη υποθήκη της ευπρέπειας. Υπάρχουν λαμπρές μορφές που διακονούν την τέχνη, την καλλιτεχνία, την πολιτική, τον πολιτισμό. Στέκουν εκεί, για να καταδεικνύουν τη διαφορά.
Ο κόσμος είναι καμωμένος από το καλό και το κακό μαζί. Δύσκολα κανείς διακρίνει την διαχωριστική γραμμή ανάμεσά τους. –Αν υπάρχει, καθώς πολλές φορές συγκλίνουν οι δρόμοι αυτοί-. Στα χέρια του ανθρώπου αφήνεται η ιεράρχηση των πραγμάτων. Ποιο θα είναι το πρώτο. Ποιο το δεύτερο. Ποιο το καθαρό. Ποιο το ρυπαρό. Ποιο το ελαφρύ. Ποιο το βαρύτερο. Ποιον θέτουμε στόχο. Πώς θα φτάσουμε εκεί. Τι μας μένει στο τέλος.
Όχι. Δεν απογοητεύομαι. Πάντα αισιοδοξώ. Ξέρω καλά πως η αρετή σώζεται και επιβιώνει για να μεταφυτευθεί αυτούσια στις γενιές που έρχονται και θα έρθουν. Στο χέρι μας είναι να αφήσουμε ό,τι μας προξενεί αηδία και σιχαμάρα και εμετό όπως ετούτη η περίοδος των μύριων αποκαλύψεων. Άλλωστε, το φώς της πνευματικής ελευθερίας δεν σβήνει ποτέ. Είναι δίπλα μας.
Ευρυδίκη Λειβαδά
