Γράφει η Χαραλαμπία Καρούσου Τσελέντη

Η εκλογική συμπεριφορά του κεφαλληνιακού λαού, έχει απασχολήσει μόνο έναν ερευνητή του εικοστού πρώτου αιώνα, και ορισμένους ιστορικούς μελετητές. Παρόλα αυτά, από τους τοπικούς υποψήφιους, έχει καταστεί αντικείμενο ενδελεχούς έρευνας, ιδιαίτερα λόγω των εκλογών της τετραετίας και πενταετίας, που ξεκίνησαν τον προηγούμενο Μάιο και ολοκληρώνονται σήμερα.

Οι μελετητές, μας μιλούν για τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και κρίσεις που καθόρισαν την επιλογή του λαού.

Οι συνθήκες πλέον, είναι πολύ διαφορετικές όπως και οι εκλογές επίσης. Πλέον, οι Κεφαλλήνες επιλέγουν τον δήμαρχο, τον πάρεδρο, τον πρωθυπουργό, τον ευρωβουλευτή που θα τους εκπροσωπήσει. Η Κεφαλονιά, που μετρά 160 χρόνια ένωσης με την μητέρα πατρίδα, έχει αναπτύξει την νοοτροπία της ελληνικής επαρχίας και με αυτή τη σημαία πορεύεται. Που πήγαν άραγε οι ιδέες, τα οράματα και οι πρωτοβουλίες των ανθρώπων του πνεύματος της Κεφαλονιάς που την έκαναν πρωτοπόρα στα Επτάνησα και την Ελλάδα; Και αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη ισχυρών πολιτικών ανδρών, αλλά στην εκλογική νοοτροπία του λαού. Ο λαός επιλέγει και εκλέγει.

Στις ευρωεκλογές, ο Κεφαλλήνας καλείται να εκλέξει τον εκπρόσωπο του σε μία πολιτική «μάχη» που διεξάγεται εκτός των συνόρων του. Σε μια βουλή άνω από 700 ατόμων που καθορίζουν το μέλλον της χώρας του αλλά και σχέσεων του με τους γείτονες. Στις ευρωεκλογές, ο ελληνικός λαός, επιλέγει τους αντιπροσώπους του, που σε επίπεδο κοινού διαλόγου και αποφάσεων, καθορίζουν τις ευρωπαϊκές εξελίξεις αλλά και τις ελληνικές σε επίπεδο οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό. Για να μπορεί λοιπόν ο καθένας να ψηφίσει υπεύθυνα, πρέπει πρώτα να ενημερωθεί για τους θεσμούς και τον ρόλο του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, τη λειτουργία του αλλά και τον ρόλο του ευρωβουλευτή. Ο μέσος κάτοικος του νησιού, δεν έχει εκπαιδευτεί ώστε να γνωρίζει τις λειτουργίες του θεσμού αυτού και το κυριότερο, δεν μπορεί και δικαιολογημένα, να αναπτύξει τον συλλογισμό που οδηγεί στη σημαντικότητα των αποφάσεων που λαμβάνουν χώρα σε αυτό. Επομένως, δεν έχει αναπτυχθεί η κατάλληλη κουλτούρα γύρω από τον θεσμό των Ευρωεκλογών.

Η ελλιπής εκπαίδευση, έχει επηρεάσει και τη νέα γενιά. Μια σχολική εκδρομή στο Ευρωκοινοβούλιο, δεν συνεπάγεται εκπαίδευση στο τί είναι και πως λειτουργεί. Οι νέοι μας, που πλέον μπορούν από τα 17 τους να ψηφίζουν, πέρα από τον πολιτιστικό αναλφαβητισμό εκφράζουν και μια πολιτική αδιαφορία που επαίρεται της προσωπικής και ιδεολογικής αντίδρασης που εκφράζουν. Τους περισσότερους θα τους βρει η σημερινή ημέρα είτε να δουλεύουν σεζόν, είτε στην συναυλία των Coldplay. Ορισμένοι από αυτούς, θα απέχουν από την εκλογική αναμέτρηση καθότι πολιτικοποιημένοι, διότι θεωρούν ότι είναι ανούσια και δεν τους εκφράζει. Λιγότεροι από τους μισούς θα ψηφίσουν. Ο νέος/νέα, που θα επιλέξει να ψηφίσει, αν ψηφίσει, επιλέγει κομματικά και σε κάποιο βαθμό, ιδεολογικά. Τα κριτήρια του, είναι οι θέσεις της τοπικής ομάδας που πιθανόν να εντάσσεται ή κινήσεις εσωτερικής ή εξωτερικής πολιτικής της χωράς. Ποιος μπορεί όμως να τον/την κρίνει, όταν τα ίδια τα κόμματα μέσα στην κρίση των αξιών και των αλλαγών δεν έχουν σταθερή ιδεολογία; Οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν χαρακτηρίζονται πλέον από πολιτικές πολώσεις που εκφράζουν φρονήματα και αξίες. Τα κόμματα έχουν χάσει πολλά στοιχεία. Πλέον στην Ελλάδα του 2024, ο εθνικός χαρακτήρας έχει ταυτιστεί με τον φασισμό και η αριστερά κινείται όλο και πιο κεντρικά.

Το 2025, θα βρει μια Ευρώπη σε σοβαρή κρίση, μια Ευρώπη που δεν έχει πετύχει τους στόχους της δεκαετίας, μια Ευρώπη που η βιοποικιλότητα έχει πάρει τα δικαιώματα της υγείας, μια Ευρώπη που θα πρέπει να λάβει θέση σε δύο πολεμικά μέτωπα και το κυριότερο, μια Ευρώπη που θα αναθεωρήσει την οικονομία που απειλείται από τη κλιματική αλλαγή και την διαχείριση της ενέργειας.

Το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο να είναι ένα όργανο της αντιπροσώπευσης, αλλά θεωρείται μακριά από τους πολίτες, και μόνο τα εθνικά κοινοβούλια είναι εκείνα που εκφράζουν την λαϊκή βούληση. Η ευθύνη ανήκει και στο κράτος και στον πολίτη. Και αφορά κυρίως στην επιλογή του ατόμου για το σύστημα που επιλέγει ότι τον αντιπροσωπεύει σε επίπεδο αξιών, οργάνωσης κα φρονήματος.

Οι εξηγήσεις πίσω από τους λόγους που οι πολίτες επιλέγουν να ψηφίσουν ποικίλουν σε επίπεδο θεωρητικής προσέγγισης καθώς εκτός της προσωπικής σφαίρας του κάθε πολίτη-ψηφοφόρου ξεχωριστά, οι λόγοι, οι αιτίες και οι εξηγήσεις της πολιτικής συμπεριφοράς μπορούν να συνδέονται και να πηγάζουν επίσης από μια δομική κατασκευή όπως η πολιτική κουλτούρα. Ιδιαίτερα η πολιτική κουλτούρα στη σφαίρα μιας τοπικής κοινωνίας, μπορεί να διαφέρει από την πολιτική θέση του κόμματος σε άλλες περιοχές ή στη πρωτεύουσα. Συνήθως, η επιλογή της ψήφου γίνεται με βάση χαρακτηριστικά που αφορούν τον τοπικό χαρακτήρα του κόμματος που εκπροσωπεύει ο υποψήφιος ευρωβουλευτής. Τοπικά χαρακτηριστικά του κόμματος, είναι τα άτομα που συμμετέχουν σε αυτό και οι δράσεις του. Όχι απαραίτητα η ιδεολογία του κομματικού σχηματισμού ούτε οι βλέψεις του. Σε δεύτερη κρίση μπαίνουν η καταγωγή, η σχέση του ατόμου με τον υποψήφιο ή πιθανή συγγένεια και τέλος ή ίσως και σημαντικότερο η θέση που έλαβε στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές στις οποίες συνήθως ήταν και εκεί υποψήφιος. Το επιστημονικό κύρος και οι γνώσεις έχουν μηδενικό συντελεστή βαρύτητας στο χέρι που βάζει τους σταυρούς.
Ο δείκτης ψυχολογικής ανάμειξης του υποψήφιου, όπως αυτό απορρέει από την παραγωγή περιεχομένου στα κοινωνικά μέσα και λιγότερο πλέον στις πολιτικές εκπομπές, γίνεται με σκοπό την επίδραση στο εκλογικό σώμα και την ανάπτυξη πολιτικής επικοινωνίας.

Η αλήθεια είναι ότι και από εκεί γίνεται μια προσπάθεια εκπαίδευσης στο ρόλο του Ευρωκοινοβουλίου. Αρκεί όμως;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το περιεχόμενο που προβάλλουν οι υποψήφιοι, έχει αποκτήσει σημαντική επίδραση στους νέους, ιδίως στις πόλεις. Στη Κεφαλονιά, σημαντικό ρόλο έχει το τι ψηφίζει ολόκληρη η οικογένεια. Η επιλογή επομένως, δεν είναι καθαρά ατομική.

Οι Ευρωεκλογές, βρίσκουν λοιπόν τον Κεφαλλήνα απροετοίμαστο. Εξαιτίας της ελλιπούς εκπαίδευσης; εξαιτίας της αδιαφορίας; εξαιτίας της πολιτικής κουλτούρας που έχει αναπτύξει; Όλα αυτά, τον κάνουν να προσέλθει ή να απέχει από την κάλπη.

Βιβλιογραφία
1. Μαγκλαβέρας Κωνσταντίνος Νικολάου, Abstention of young voters during the period of the economic crisis in Greece: A case study, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, 2023.
2. Παύλος Βασιλόπουλος , Χριστόφορος Βερναρδάκης, η εκλογική αποχή στην Ελλάδα: 2000-2009, επιστήμη και κοινωνία, 2011.
3. Μπουμπουλίδη Σωτηρία, Το ζήτημα της αντιπροσώπευσης/νομιμοποίησης της συμμετοχής των πολιτών, ευρωεκλογές 2024, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων, Κόρινθος 2018