Το ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης) 2014-2020 εξακολουθεί να αποτελεί το βασικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της χώρας με τη συνδρομή σημαντικών πόρων που προέρχονται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία. Μέσω της υλοποίησής του ΕΣΠΑ επιδιώκεται η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών της χώρας που συνετέλεσαν στην εμφάνιση της οικονομικής κρίσης αλλά και των προβλημάτων, οικονομικών και κοινωνικών, που αυτή δημιούργησε[1]. Το ΕΣΠΑ λοιπόν αποτελεί μηχανισμό ανακατανομής οικονομικών πόρων στα πλαίσια της εθνικής και της ευρωπαϊκής αναπτυξιακής στρατηγικής. Η αναπτυξιακή στρατηγική διαμορφώνεται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω διαδικασιών που προβλέπονται από την δημοκρατική λειτουργία και τους νόμους. Μέρος των διαδικασιών αυτών επιβάλλεται, νομίζω, να είναι και ο διάλογος με τις επαγγελματικές οργανώσεις, τους «κοινωνικοοικονομικούς εταίρους»[2], προκειμένου να προσδιορίζεται για κάθε τομέα ξεχωριστά το «έξυπνο», το «καινοτόμο», το «πράσινο», το «βιώσιμο», το «χωρίς αποκλεισμούς», το «ανταγωνιζόμενο την φτώχεια», έννοιες που χρησιμοποιούνται στην περιγραφή των στόχων της ευρωπαϊκής στρατηγικής και του ΕΣΠΑ.
Με την «1η εγκύκλιο για το σχεδιασμό του νέου Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης ΕΣΠΑ 2021-2027 στο πλαίσιο του αναπτυξιακού προγραμματισμού», που εκδόθηκε από την Γενική Γραμματεία Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ του ΥΠΟΙΑΝ τον Ιούνιο του 2019, ξεκινούσε ο επίσημος διάλογος με τους φορείς πολιτικής της χώρας «για τη διαμόρφωση των εθνικών κατευθύνσεων πολιτικής με γνώμονα την οικονομία, το ευρύτερο αναπτυξιακό περιβάλλον της χώρας και τις ευρωπαϊκές πολιτικές»[3]. Ο διάλογος δηλαδή για την κατανομή των χρηματοδοτικών ενισχύσεων ΕΣΠΑ κατά την προσεχή χρονική περίοδο, μέχρι το έτος 2027. Η πρόσκληση για την καίρια και σημαντική αυτή συζήτηση απευθύνθηκε σε πολλούς φορείς, ομοσπονδίες, οργανώσεις και επιμελητήρια (καθώς προκύπτει από τον πίνακα αποδεκτών της εγκυκλίου αυτής), αλλά όχι σε όλους! Ο οδοντιατρικός επαγγελματικός κλάδος, καθώς και άλλοι επαγγελματίες, δεν προσκλήθηκε ποτέ να συμμετάσχει σε μια τέτοια συζήτηση. Το αποτέλεσμα είναι να συνδιαμορφώνονται πάντοτε χρηματοδοτικά προγράμματα με την συμμετοχή μερικών μόνο επαγγελματικών οργανώσεων, που μπορεί να έχουν στόχο να ενισχύσουν επαγγελματικά πρότυπα οργάνωσης που σχετίζονται με την δική τους δραστηριότητα, αλλά που δεν συμπεριλαμβάνουν τους οδοντιάτρους και τους λοιπούς μη προσκληθέντες στον διάλογο επαγγελματίες. Θα ήταν λογικό και δίκαιο στον προγραμματικό αυτό διάλογο να συμμετέχουν (αντιπροσωπευτικά) όλοι οι Έλληνες που παράγουν έργο. Ακόμη περισσότερο, επειδή τα προς διανομή χρήματα είναι πολλά!
Πρόσφατα εξαγγέλθηκε από όλες τις περιφέρειες της χώρας και προχωράει με γοργό ρυθμό πρόγραμμα για την «Ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών Επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πανδημία Covid-19» στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2014-2020. Στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων το πρόγραμμα εντάσσεται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 2014-2020» (ION97) και ο προϋπολογισμός της δημόσιας δαπάνης ανέρχεται στα 14.000.000 € (χρηματοδότηση από το Ελληνικό Δημόσιο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) [4]. Υπάρχει ωστόσο το εξής πρόβλημα:
Στα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής που θα κατατεθούν από τους ενδιαφερόμενους προβλέπεται το 25% της μέγιστης βαθμολογίας να προέρχεται από τον αριθμό των εργαζομένων στην κάθε επιχείρηση, υπολογίζοντας τα Συνολικά Έτη Ασφάλισης (ΣΕΑ) εντός του 2019 και βαθμολογώντας την αίτηση της επιχείρησης από 0-25, ανάλογα με τον αριθμό των ΣΕΑ και επομένως των εργαζομένων σε αυτήν. Την μέγιστη βαθμολογία αποκτούν οι επιχειρήσεις που απασχολούν 25 και πλέον υπαλλήλους ενώ αποκλείονται από το μέρος αυτό της βαθμολογίας οι ατομικές επιχειρήσεις που δεν απασχολούν υπαλλήλους. Οι επιχειρήσεις αυτές στην καλύτερη περίπτωση θα μπορέσουν να φτάσουν μόνο το 75% της βαθμολογίας. Στην Ελλάδα όμως υπάρχει πλήθος από «πολύ μικρές επιχειρήσεις», που είναι βιώσιμες, πράσινες, προσφέρουν έργο, στηρίζουν την οικονομία, πληρώνουν συνεχώς τις οικονομικές αστοχίες της διοίκησης, κρατούν την πατρίδα ζωντανή σε δύσκολους καιρούς και είναι πάντοτε εκτός, ή σχεδόν εκτός, των χρηματοδοτικών ενισχύσεων. Είναι οι αυτοκινητιστές, είναι οι μικροτεχνίτες, είναι οι μικροεπιχειρηματίες του τουρισμού, είναι οι μικροέμποροι, είναι και οι οδοντίατροι. Οι οδοντίατροι στην συντριπτική τους πλειοψηφία λειτουργούν σε ατομικές επιχειρήσεις χωρίς υπαλλήλους. Επαγγελματίες που πιέζονται συνεχώς, καθώς φορτώνονται όλο και περισσότερες υποχρεώσεις, χωρίς να απολαμβάνουν ισάξια την επιστροφή του οικονομικού αγαθού, που το χρειάζονται και αυτοί, όχι ως ευκαιρία κατανάλωσης, αλλά ως δυνατότητα αναπτυξιακή βελτίωσης και αναβάθμισης.
Για να επικεντρωθώ στους οδοντιάτρους και να δείξω την αντίφαση που εμπεριέχει η εξαγγελία του νέου χρηματοδοτικού προγράμματος, υπογραμμίζω το γεγονός ότι ενώ το πρόγραμμα επιδιώκει την ενίσχυση των «μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων», στον κλάδο μας απευθύνεται σε οδοντιατρεία 25 και πλέον υπαλλήλων, τα οποία δεν υπάρχουν ή αν υπάρχουν είναι ελάχιστα! Και ανάλογα συμβαίνουν και στους άλλους επαγγελματικούς κλάδους, που παραπάνω ανέφερα. Υπάρχει ανάγκη τα κριτήρια αξιολόγησης στο σημείο του αριθμού των εργαζομένων ανά επιχείρηση να επαναδιατυπωθούν διορθωμένα.
Ο Οδοντιατρικός Σύλλογος Κεφαλληνίας έχει διατυπώσει την κριτική του για το γεγονός ότι ο επαγγελματικός μας κλάδος δεν καλείται και επομένως δεν συμμετέχει στην διαδικασία προγραμματισμού των οικονομικών ενισχύσεων μέσω ΕΣΠΑ, τα κριτήρια των οποίων καθορίζουν πάντοτε άλλοι επαγγελματικοί χώροι με διαφορετική από την δική μας οργάνωση και στόχευση. Τα σχετικά έγγραφα του Οδοντιατρικού Συλλόγου Κεφαλληνίας προς τις Αρχές δεν απαντήθηκαν ακόμη, παρότι έχει περάσει η προθεσμία εντός της οποίας η Δημόσια Διοίκηση οφείλει να απαντά στα έγγραφα των πολιτών[5]. Πρόσφατα καταθέσαμε αίτημα για αλλαγή των κριτηρίων της βαθμολογίας στο θέμα των εργαζομένων, σύμφωνα με το παραπάνω σκεπτικό. Δεν φαίνεται ωστόσο να αλλάζει κάτι. Όσοι θα αποφασίσουμε τελικά να καταθέσουμε αίτηση χρηματοδότησης, πιθανότατα θα ζημιωθούμε τα έξοδα για την κατάθεσή της. Η κυβέρνηση ωστόσο -και η συνδικαλιστική μας ηγεσία- θα επαίρονται γιατί τάχα κατάφεραν και έδωσαν ΕΣΠΑ «για την ενίσχυση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων»!
Διονύσης Γαρμπής,
Πρόεδρος Οδοντιατρικού Συλλόγου Κεφαλληνίας
