Ανάρτηση του Ορέστη Καππάτου
Μόσχος (ή Μόσχοβος) Μαζαράκης, Δίοπος του Πολεμικού Ναυτικού. Ένας άγνωστος ήρωας της Κεφαλονιάς που χάθηκε τον Οκτώβριο του 1943, όταν το θρυλικό Ελληνικό αντιτορπιλικό «Α/Τ ΑΔΡΙΑΣ L-67» αρνήθηκε να πεθάνει χωρίς την πλώρη του, κατόπιν πρόσκρουσης σε θαλάσσια νάρκη κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Μόσχος Μαζαράκης του Ανδρέα και της Άννας το γένος Σεντονά, γεννήθηκε στις 3/1/1921 στα Διλινάτα της Κεφαλονιάς. Ήταν αδελφός του Βασιλείου Μαζαράκη , του πολύ γνωστού μας «Ρασινταλή», (ο οποίος υπηρέτησε επί σειρά ετών στον Δήμο Αργοστολίου και διετέλεσε Δημοτικός Σύμβουλος). Ο Μόσχος μεγάλωσε στα Δηλινάτα και το 1938, σε ηλικία 17 ετών , μπαρκάρισε στο επιβατηγό «S/S ELISAVET». Κατά την διάρκεια του Ελληνο-ιταλικού πολέμου υπηρέτησε στο τότε Βασιλικό πολεμικό ναυτικό και διέφυγε στην Αλεξάνδρεια.
Το 1943 υπηρετούσε ως Ναύτης στο αντιτορπιλικό «Α/Τ ΑΔΡΙΑΣ», με κυβερνήτη τον περίφημο Αντιπλοίαρχο Ιωάννη Τούμπα. Το «ΑΤ ΑΔΡΙΑΣ L-67», τύπου Hunt III, είχε παραληφθεί στο Newcastle της Αγγλίας τον Ιούλιο του 1942. Αρχές του 1943 έπλευσε στην Αλεξάνδρεια , όπου και αποτέλεσε μια από τις βασικές μονάδες μάχης του απόδημου Ελληνικού στόλου. Συμμετείχε σε πλήθος επιχειρήσεων, όπως στην απόβαση της Σικελίας, στην παράδοση του Ιταλικού στόλου τον Σεπτέμβριο του 1943 κ.α.
Την 21η Οκτώβριου 1943 απέπλευσε από τον ναύσταθμο της Αλεξάνδρειας , μαζί με άλλα Ελληνικά και Βρετανικά πολεμικά πλοία για να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις Καλύμνου – Λέρου. Την 22α Οκτωβρίου, μαζί με το βρετανικό «HMS HURWORTH» βρισκόταν κοντά στην Κάλυμνο. Στις 21.56 αυτής της μέρας προσέκρουσε σε θαλάσσια νάρκη και από την έκρηξη αποκόπηκε η πλώρη του. Το «HMS HURWORTH» στην προσπάθειά του να πλεύσει προς βοήθεια του «Α/Τ ΑΔΡΙΑΣ», προσέκρουσε επίσης σε νάρκη και βυθίστηκε.
Η αρχική εκτίμηση του Έλληνα κυβερνήτη ήταν ότι το πλοίο του, είχε δεχθεί επίθεση με τορπίλες. Το πλήρωμα, παρά το πλήθος των τραυματιών, με υπεράνθρωπες προσπάθειες κατόρθωσε να κρατήσει σε λειτουργία τις μηχανές και να περιορίσει την κλίση που είχε πάρει το πλοίο, αποφεύγοντας την ανατροπή του. Το Ελληνικό αντιτορπιλικό κατόρθωσε και έφθασε στην κοντινή τουρκική ακτή του Γκιουμουσλούκ, την αρχαία Μύνδο απέναντι από την Κάλυμνο, μετά από πλου 2 ωρών και 50 λεπτών για μια απόσταση 16 μιλίων, με καθοδήγηση μόνο από τις μηχανές , αφού δεν υπήρχε η δυνατότητα με τιμόνι . Ο απολογισμός των απωλειών ήταν 18 νεκροί, 3 αγνοούμενοι και 30 τραυματίες, μεταξύ των οποίων και ο κυβερνήτης του.
Με το πρώτο φως της ημέρας διαπιστώθηκε ότι όλη η πλώρη μέχρι την γέφυρα, περίπου 28 μέτρα από το μήκος του πλοίου, είχαν εξαφανισθεί. Το πλήρωμα εκτέλεσε το θλιβερό καθήκον της ταφής των 18 νεκρών , σε αυτή την ακτή της Τουρκίας. Σε σύντομο χρονικό διάστημα ξεκίνησαν επισκευές, με την σκέψη ότι το πλοίο θα κινείτο ανάποδα , δηλαδή με την πρύμνη. Έτσι εγκάρσιως στο καρέ αξιωματικών κτίσθηκε ένας τοίχος από μπετόν αρμέ, ώστε να υποκατασταθεί με αυτόν η απολεσθείσα πλώρη.
Έπειτα από πλήθος και άλλων επισκευών, απέπλευσε την 1η Δεκεμβρίου 1943 από τον όρμο της αρχαίας Μύνδου και ξεκίνησε τον πλου του, αρχικά ανάποδα με την συνοδεία μικρών βρετανικών κανονιοφόρων. Όμως σύντομα ο αντιπλοίαρχος Ι. Τούμπας διαπίστωσε την αδυναμία πλου με την πρύμνη και έλαβε την τολμηρή απόφαση της πλεύσης επί τα πρόσω. Στις 3 Δεκεμβρίου το πλοίο αρχικά κατέπλευσε στο Καστελόριζο με μεγάλες δυσκολίες πλεύσης. Εκεί παρελήφθη από Βρετανικό ρυμουλκό, πάντα με την συνοδεία πολεμικών πλοίων, με προορισμό την Λεμεσό της Κύπρου.
Τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου , ξεκίνησε από την Λεμεσό με αυτόνομη πρόσω πλεύση, συνοδεία βρετανικών πολεμικών πλοίων και χωρίς πλώρη, κατόρθωσε να φθάσει στην Αλεξάνδρεια στις 14.08 της 6ης Δεκεμβρίου 1943, όπου του έγινε ενθουσιώδης υποδοχή από τον αγγλικό στόλο και τα άλλα συμμαχικά πλοία. Αυτό το κατόρθωμα πλεύσης 730 συνολικά μιλίων από τις ακτές της Τουρκίας προς Καστελόριζο – Κύπρο και εν συνεχεία Αλεξάνδρεια, αποτελεί λαμπρό παράδειγμα τόλμης και επιδεξιότητας του κυβερνήτη και του πληρώματος. Με την απελευθέρωση, το «Α/Τ ΑΔΡΙΑΣ» έφθασε έπειτα από πρόχειρη επισκευή της πλώρης του στην Ελλάδα, μαζί με τα άλλα πλοία του Στόλου.
Ο Μόσχος Μαζαράκης χάθηκε στις 22/10/1943, μάλλον μέσα στα συντρίμμια της πλώρης του αντιτορπιλικού και είναι ένας από τους 3 αγνοούμενους, αυτού του ναυτικού περιστατικού. Σύμφωνα με πληροφορίες από την κόρη του «Ρασινταλή» , κα Ρένα Μαζαράκη, η οικογένεια δεν είχε ποτέ ενημερωθεί για πιθανή ανακομιδή λειψάνων και μεταφορά σορού σε κοιμητήριο στην Ελλάδα , κάτι που ενισχύει την άποψη ότι ο Μόσχοβος (Μόσχος) Μαζαράκης χάθηκε στα νερά της Καλύμνου. Το 1946 του απενεμήθη ο πολεμικός σταυρός Γ΄ Τάξης και τιμητικά , ο βαθμός του Διόπου.
Η φωτογραφία του Μόσχου Μαζαράκη σε νεαρή ηλικία να υπηρετεί ως ναύτης στο «S/S ELISAVET», του διπλώματος απονομής Πολεμικού Σταυρού Γ΄ Τάξεως και του «Ρασινταλή», προέρχονται από το αρχείο της Ρένας Μαζαράκη, η οποία μας έδωσε πλήθος στοιχείων.
Οι φωτογραφίες του λαβωμένου πλοίου στον κόλπο του Γκιουμουσλούκ , του πληρώματος επί του πλοίου και η λίστα των νεκρών, προέρχονται από την βιβλιογραφία του μνημονεύεται, εκ του αρχείου του αγαπητού Thanos Antonelos. Τέλος, γνωρίζω ότι ο πολύ καλός φίλος της ομάδας μας, Kostas Thoctarides έχει εντοπίσει την πλώρη του αντιτορπιλικού στον βυθό των Δωδεκανήσων και θα ήθελα να τον παρακαλέσω για επιπλέον πληροφορίες.
Βιβλιογραφία :
«Το Ελληνικό κράτος της Θάλασσας » του Αδάμ Στεφανάδη
«Εχθρός εν Όψει» του αντιναυάρχου Ιωάννη Τούμπα
«Μεθ΄ Ορμής Ακαθέκτου. Επίτομη ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού 1821 – 1945» του Παναγιώτη Γέροντα
