Του Ναπολέοντος Λιναρδάτου
Η όχι και τόσο σιωπηρή παραδοχή στην ποσοτική χαλάρωση που εφαρμόζει ο κ. Ντράγκι είναι πως οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν κάνει ότι θα έπρεπε να κάνουν στο θέμα των μεταρρυθμίσεων και έτσι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει πλημμυρήσει την Ευρώπη με ρευστότητα. Αυτή είναι η συμβατική εξήγηση. Η πιο ρεαλιστική εξήγηση είναι ότι το ευρωπαϊκό κατεστημένο δεν βλέπει να υπάρχουν δομικές αδυναμίες και είναι διατεθειμένο να επικαλύψει τα κενά με άφθονο χρήμα, έστω και αν μια τέτοια πολιτική πολλαπλασιάζει και μεγεθύνει όλους τους κίνδυνους.
Το κύριο χαρακτηριστικό της ελεύθερης οικονομίας είναι ότι ουσιαστικά είναι ένας μηχανισμός παραγωγής και διάδοσης γνώσης. Αν ο δυτικός πολιτισμός σήκωσε την ανθρωπότητα από την απόλυτη φτώχεια που ήταν η «φυσική» της κατάσταση για χιλιετίες, είναι γιατί ανακαλύφθηκε ένα κοινωνικό σύστημα που μπορούσε να παράγει γνώση και από αυτή την γνώση να παράγει πλούτο. Βασικό συστατικό στοιχείο αυτής της διαδικασίας παραγωγής γνώσης είναι το κέρδος και η ζημιά. Στην ελεύθερη οικονομία η χασούρα είναι εξίσου σημαντική όσο και το κέρδος. Χωρίς την γνώση που παράγεται από επιχειρηματικές αποτυχίες δεν θα μπορούσε να παραχθεί η πρόοδος. Η ελεύθερη οικονομία είναι σαν ένα εργαστήριο πειραμάτων όπου νέες ιδέες δοκιμάζονται και όπου ιδέες που είχαν επιτύχει στο παρελθόν αξιολογούνται εκ νέου υπό διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Το θέμα με την νομισματική (ουσιαστικά δημοσιονομική) πολιτική του κ. Ντράγκι είναι ότι ακυρώνει αυτή την ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία κέρδους και ζημίας. Η ρευστότητα που κατευθύνεται στον τραπεζικό τομέα και σε ένα καθιερωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον εκλαμβάνει την οικονομία ως κάτι στατικό και δεδομένο. Όμως ο πλούτος που έχουμε σήμερα βασίζεται στις καινοτομίες και αλλαγές του χθες. Η ανάπτυξη του αύριο βασίζεται στην αναγκαία «δημιουργική καταστροφή» που πρέπει να συντελεστεί σήμερα. Ένα σύστημα που έχει εξοβελίσει την αποτυχία είναι ένα σύστημα ζόμπι. Η στασιμότητα φέρνει την παρακμή, και η παρακμή την κατάρρευση.
Η Apple που αυτή την εβδομάδα παρουσιάζει την νέα έκδοση του iPhone, ξεκίνησε από σε ένα γκαράζ, θέλοντας να δοκιμάσει την ιδέα ότι κάποια μέρα κάθε σπίτι θα είχε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή. Εκείνη την εποχή, οι καθιερωμένες εταιρείες που ήδη κατασκεύαζαν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, όπως η IBM, θεωρούσαν την συγκεκριμένη ιδέα μια ανόητη φαντασίωση. Σήμερα η IBM αξίζει κάπου 135 δισεκατομμύρια δολάρια, και η ανόητη φαντασίωση δύο νεαρών σε ένα γκαράζ γύρω στα 800 δισεκατομμύρια δολάρια. Το πρόβλημα με την πολιτική του κ. Ντράγκι είναι ότι δημιουργεί ένα οικονομικό περιβάλλον όπου οι IBM του σήμερα δεν μπορούν να αποτύχουν και οι Apple του μέλλοντος δεν έχουν χώρο να δημιουργηθούν.
