Χαραλαμπία Καρούσου Τσελέντη: Η φύση στα κεφαλληνιακά μεθεόρτια της Λαμπρής
Πολιτισμός
13/05/2024 | 13:10

Η εβδομάδα που ακολουθεί τη Κυριακή του Πάσχα, είναι η Νια- εβδομάδα. Ονομάζεται έτσι, επειδή συμβολίζει τη νέα αρχή συντελέστηκε στον πνευματικό κόσμο του ανθρώπου με την Ανάσταση του Χριστού, και όλες οι ημέρες μέχρι το Σάββατο, λογίζονται ως μία αναστάσιμη ημέρα. Το επιστέγασμα της είναι η Κυριακή του Θωμά. Του δύσπιστου μαθητή που ήθελε να είναι σίγουρος για την Ανάσταση του Δασκάλου του, που δεν του αρκούσαν οι λόγοι των μυροφόρων και των υπόλοιπων μαθητών. Οι μέρες όλες έως και τη Κυριακή του Θωμά, είναι γιορτινές και η αργία κρατά. Σε όλο το νησί στήνονται χοροί και πανηγύρια στην ύπαιθρο, ενώ τα κόκκινα αυγά τσουγκρίζονται μέχρι και την Κυριακή του Θωμά.

Η Νια Δευτέρα είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο και τη Νιά Τρίτη, εορτάζουν πολλές ενορίες σε χωριά, αλλά και το μεγάλο μοναστήρι των Θεμάτων στη Πύλαρο.

Οι χαρές της θρησκευτικής αναστάσιμης επαιτείας συμβαδίζουν με τις φάσεις των φυσικών φαινομένων. Έτσι ο λαός, συγχαίρεται και συμπάσχει με τη φύση, εορτάζει το καλό και εξευμενίζει με τελετουργικό τρόπο το κακό, χτίζει τον κύκλο του έτους λαογραφικά με διαβατήριες ημέρες, που εισάγουν η καθεμία σε μία νέα αλλαγή.

Η διακαινήσιμος εβδομάδα, είναι διαβατήρια και εισαγάγει πλέον τον πιστό στην εκδήλωση των φυσικών του παρορμήσεων. Η φύση έχει ξυπνήσει για τα καλά και δίνει απλόχερα τους καρπούς της. Η εβδομάδα αυτή είναι διαβατήρια και συνδέεται με την μεγαλύτερη γιορτή της ανοιξιάτικης φύσης, τη Πρωτομαγιά, την φυσιολατρική γιορτή της γέννησης του αγρού, του σπόρου, του δέντρου. Λατρεία και λαός αλληλεξαρτώνται, αφού είναι οι δύο όψεις των απτών αισθήσεων και των μεταφυσικών ανησυχιών και δημιουργούν την απόλυτη εκδήλωση του ανθρώπου, μέσα στην εκκλησία και τη φύση. Άλλωστε η ίδια η αναγγελία της Ανάστασης, γίνεται στην ύπαιθρο, έξω από την εκκλησία. Οι ποιητικές συνθέσεις της ψαλτικής, είναι γεμάτες από συμβολισμούς της φύσης αλλά και από τον «χορευτικό ρυθμό» των τροπαρίων όπως το Χριστός Ανέστη. Οι χοροί και τα γλέντια που είναι ασταμάτητα, είναι μια δεύτερη επινίκιος εκδήλωση για τη φύση, που ξαναγεννιέται μετά από το ψύχος του χειμώνα. Οι εορτές του Αγίου Γεωργίου και το έθιμο του κλείδωνα που ξεκινούν και σφραγίζουν την περίοδο αυτή, τη χαρμόσυνη και εορταστική που διαρκεί έως την ανάληψη, είναι δηλωτικές της έκφρασης της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Η πρώτη ημέρα του Μάη, είναι από τα αρχαία χρόνια, αποτελεί μια αυθόρμητη κίνηση ευχαριστίας προς την βλάστηση που πληθαίνει, κορυφώνεται και γεμίζει τη πλάση με τα χρώματα, τις ευωδίες και τους καρπούς της. Τα στέφανα από λουλούδια, έχουν συμβολική αξία, μαγική, προστατευτική, και τελετουργική. Το στεφάνι με τα μαγιολούλουδα ή το κοντάρι το στολισμένο με άνθη, έχει πάνω του όλη τη δροσιά, τη χλοερότητα και τη φρεσκάδα της άνοιξης.

Οι εκδηλώσεις του κεφαλληνιακού λαού μετά τη Λαμπρή είναι άμεσα συνδεδεμένες λαογραφικά με τη φύση. Τα «ανθεστήρια» της Πρωτομαγιάς, φέρνουν τον νέο άνθρωπο, που έχει καθαρθεί ψυχοσωματικά μπροστά στα αγαθά της ζωής, αυτά τα αγαθά που απολαμβάνει με τις σωματικές αισθήσεις. Πέρα όμως από την πρωτομαγιά, την αρχαία αυτή εκδήλωση του λαού, που πλέον έχει αποκτήσει κοινωνικό αντίκτυπο, οι επτά εβδομάδες που ακολουθούν τη λαμπρή, έως την ανάληψη, είναι γεμάτες εορτές και χαρές. Μέσα σε όλο αυτόν τον πανηγυρισμό, τον καθαγιασμένο και τιμημένο, με τα αγαθά της φύσης και με την αναγέννηση τη πνευματική, ο άνθρωπος εκδηλώνει την φυσική και ψυχική του διάσταση, μέσα σε ένα κλίμα σωματικής και ψυχικής αγαλλίασης.

 

Βιβλιογραφία:
1. Λουκάτος Δημήτριος, Γενικές αρχές στη παρουσία και την εξέλιξη των λαογραφικών φαινομένων, 1977.
2. Λουκάτος, Δημήτριος Σ. Εισαγωγή στην ελληνική λαογραφία. Αθήνα : Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης , 1991.
3. Λουκάτος, Δημήτριος Σ. Συμπληρωματικά του Χειμώνα και της Άνοιξης. Αθηνα : Φιλιππότη, 1985.
4. Λουκάτος, Δημ. Σ. Πασχαλινά και της Άνοιξης. Αθήνα ,Φιλιππότη, 1988.
5. Λουκάτος, Δημ.Σ. Κεφαλονίτικη λατρεία, Αθήνα, 1952.
6. Σημειώσεις Δημ. Σ. Λουκάτου, Πάσχα στη Κεφαλονιά, αρχείο δρ. Παύλου Καρούσου, Αθήνα, 1990.

eKefalonia
eKefalonia
eKefalonia
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ