«βάγια των βαγιών τρώνε ψάρι και κολιό και την άλλη Κυριακή, τρώνε το ψητό αρνί»
Γράφει η Χαραλαμπία Καρούσου Τσελέντη
Η Κυριακή των Βαΐων ή Κυριακή Βαϊοφόρος, είναι η εορτή της ανάμνησης της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Σύμφωνα με τους Ευαγγελιστές (Μτ 21, 1-9), (Μκ 11, 1-11), (Λκ 19, 28-38), (Ιω 12, 12-19) αναφέρεται ότι φθάνοντας στα Ιεροσόλυμα, κοντά στο όρος των Ελαιών, ο Ιησούς ζήτησε από τους μαθητές να του φέρουν ένα θηλυκό γαϊδούρι μαζί με το πουλάρι του. Αυτά έγιναν για να εκπληρωθεί εκείνο που είχε πει ο Θεός με τα λόγια του προφήτη: «είπατε τη θυγατρί Σιών, ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται σοί πραυς και επιβεβηκώς επί όνον και πώλον υιόν υποζυγίου». Πολλοί από το πλήθος έστρωναν τα ρούχα τους στο δρόμο, ενώ άλλοι έκοβαν και έστρωναν κλαδιά από τα δέντρα. Καθώς βάδιζαν στα Ιεροσόλυμα φώναζαν: «ωσαννά τω υιώ Δαυΐδ· ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου· ωσαννά εν τοις υψίστοις».
Βάνια στολισμένα από γυναίκες από τον ιερό ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Πόρου. Απρίλιος 2024
Ημέρα εορταστική είναι αυτή η Κυριακή και η εθιμική φυσιογνωμία της έχει στοιχεία φυσιολατρίας. Ίσως μάλιστα να μπορεί καταχρηστικά να θεωρηθεί διαβατήρια ημέρα επειδή εισάγει στην Μεγάλη Εβδομάδα. Όλοι οι ναοί στολίζονται με βάγια. Μετά το πέρας της θείας λειτουργίας, ο ιερέας μοιράζει σε κάθε πιστό τα βάγια.
Στις διάφορες περιοχές της Ελλάδας, για τα βάγια, χρησιμοποιούνται διάφορα είδη φυτών, με πιο συνηθισμένα τη δάφνη (Laurus nobilis), τη μυρτιά (Μyrtus communis) αλλά και τον φοίνικα (παλαιότερα χρησιμοποιούνταν όπως πιστεύεται ότι ήταν και τα βάγια που χρησιμοποιήσαν οι Ισραηλίτες, χουρμαδιές του είδος Phoenix dactylifera).
Στη Κεφαλονιά, τα βάγια ήταν έργο τέχνης, φυλαχτό και αγίασμα, ενώ έχουν και τελετουργικό ρόλο. Ο στολισμός και η σύνθεση τους αποτελούσε σημαντική ενασχόληση για κάθε ενορία που ήθελε να έχει όσο πιο πλούσιο και εντυπωσιακότερο μπουκέτο. Το έργο αναλάμβαναν γυναίκες με πολύ μεράκι, μια διαδικασία που διαρκούσε από το Σάββατο το μεσημέρι, μέχρι και αργά το απόγευμα Δεν ήταν απλή η ανάθεση του ποιος θα φτιάξει τα βάγια. Υπήρχαν “τεχνίτριες” που δημιουργούσαν αριστουργήματα.
Κάποιες συναγωνίζονταν και μεταξύ τους για το ποια θα φτιάξει τα πιο περίτεχνα βάγια, τους ωραιότερους σταυρούς.
Οι τεχνίτριες, είχαν μαθήτριες και το έργο ήταν δύσκολο. Γιατί δεν περιορίζονταν στα Βάγια αλλά και στους σταυρούς που κοσμούσαν τους πολυελαίους, τα εικονίσματα και ενίοτε και το τέμπλο και έμεναν κρεμασμένα εκεί, μέχρι και την Ανάληψη. 
