Την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, θα γίνει και φέτος, όπως κάθε χρόνο, η αλλαγή της ώρας σε χειμερινή και στη χώρα μας, καθώς η Ευρώπη «πάγωσε» για άλλη μια φορά την κατάργηση του μέτρου που θα οδηγούσε σε μόνιμη διατήρηση της θερινής ώρας.
Ειδικότερα, στις 04:00 τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Οκτωβρίου θα γυρίσουμε τα ρολόγια μας μία ώρα πίσω, και οι δείκτες θα δείχνουν 03:00.
Σημειώνεται ότι η συζήτηση για την κατάργηση του μέτρου αλλαγής της ώρας είχε ξεκινήσει το 2018, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλλει σχετική πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 12 Σεπτεμβρίου.
Τα κράτη-μέλη θα επέλεγαν αν θέλουν να μείνουν στη θερινή ή τη χειμερινή ώρα σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Μάλιστα, η Κομισιόν διοργάνωσε δημόσια διαβούλευση το καλοκαίρι του 2018, στην οποία συμμετείχαν 4,6 εκατ. Ευρωπαίοι πολίτες, εκ των οποίων το 84% τάχθηκε υπέρ της διακοπής των εξαμηνιαίων αλλαγών, ενώ το 16% εναντίον.
Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την απόφαση της κοινής γνώμης διαδραμάτισαν και οι «επιπτώσεις» από την αλλαγή ώρας στο βιολογικό ρολόι, όπως η δυσκολία στην άμεση προσαρμογή.
Στις 26 Μαρτίου 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη θέση του σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, τασσόμενο υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας, Ωστόσο, μετέθεσε την απόφαση των χωρών-μελών για δύο χρόνια, έως το 2021.
Μια σειρά από γραφειοκρατικά ζητήματα, όμως, όπως το Brexit, η πανδημία στη συνέχεια και πλέον ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις που αυτός έχει επιφέρει σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο με την αύξηση των τιμών της ενέργειας, έχουν οδηγήσει σε αναστολή υλοποίησης της απόφασης.
Βασικός παράγοντας η εξοικονόμηση ενέργειας
Η σύνδεση της συζήτησης περί κατάργησης του μέτρου, με την ενεργειακή κρίση και το κατά πόσο θα ήταν ευεργετική, βρίσκεται πλέον στο «μικροσκόπιο» των ειδικών, οι οποίοι εκπονούν μελέτες για το θέμα.
Ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η μόνιμη θερινή ώρα θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας. Άλλες έρευνες, ωστόσο, αμφισβητούν τον ισχυρισμό αυτό.
Σε δήλωσή του πριν από μερικές μέρες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ενημερώνοντας πως ούτε και φέτος πρόκειται να καταργηθεί το μέτρο, εξήγησε πως:
«Προσπαθήσαμε και σε επίπεδο Ευρώπης να εκπονήσουμε μελέτες που να αποδεικνύουν ή να διαπιστώνουν αν τελικά η διατήρηση της θερινής ώρας θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση κατανάλωσης. Αυτό, μέχρι τώρα τουλάχιστον, δεν αποδεικνύεται. Άρα συνεχίζουμε να αλλάζουμε ώρα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, μάλιστα, ακόμη μία έρευνα εκπονείται τη στιγμή αυτή. Ωστόσο, θεωρείται απίθανο να υπάρξει κάποια αλλαγή της τελευταίας στιγμής, σε περίπτωση που η μελέτη καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα που δίνει «πόντους» σε όσους υποστηρίζουν την κατάργηση του μέτρου.
Βρετανή ειδικός: Εξοικονόμηση ενέργειας από την κατάργηση του μέτρου
Τα νοικοκυριά στη Βρετανία θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν περισσότερες από 400 λίρες ετησίως στους λογαριασμούς ενέργειας, εάν τα ρολόγια δεν γυρίσουν πίσω στα τέλη Οκτωβρίου, σύμφωνα με μία ειδικό, η οποία είπε ότι θα βοηθήσει τους ανθρώπους με την κρίση κόστους ζωής και θα μειώσει την πίεση στο Εθνικό Δίκτυο αυτόν τον χειμώνα.
Η απογευματινή ζήτηση ενέργειας κορυφώνεται μεταξύ 5 μ.μ. και 7 μ.μ. κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν ο ήλιος έχει ήδη δύσει μετά τη θερινή ώρα (DST). Εάν τα ρολόγια δεν γύριζαν πίσω, η φωτεινότητα θα παρέμενε για τουλάχιστον ένα μέρος αυτού του χρόνου, μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα και τη ζήτηση ενέργειας.
Η καθηγήτρια Aoife Foley, ειδική στην καθαρή ενέργεια στο Πανεπιστήμιο Queen’s του Μπέλφαστ, δήλωσε στη Guardian: «Απλώς εγκαταλείποντας τη χειμερινή ώρα τον Οκτώβριο, εξοικονομούμε ενέργεια επειδή είναι πιο φωτεινά το βράδυ κατά τη διάρκεια του χειμώνα, επομένως μειώνουμε την εμπορική και οικιακή ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας καθώς οι άνθρωποι φεύγουν από την εργασία τους νωρίτερα και πηγαίνουν σπίτι νωρίτερα, που σημαίνει ότι χρειάζεται λιγότερος φωτισμός και θέρμανση».
Αυτό θα βοηθούσε την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τον «ενεργειακό πόλεμο» στην Ευρώπη που προέκυψε από την εισβολή στην Ουκρανία, είπε. «Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες αυτόν τον χειμώνα, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να ξεκινήσουμε πολύ σοβαρά τον περιορισμό της ενέργειας για να αποφύγουμε μεγαλύτερα ενεργειακά ζητήματα τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, όταν τα αποθέματα φυσικού αερίου αρχίζουν να εξαντλούνται», πρόσθεσε η ίδια.
Ο «πατέρας» της αλλαγής ώρας
Η θερινή ώρα, Daylight Saving Time, DST, επί το αγγλικότερον, είναι η αλλαγή της ώρας που ένα κράτος διαλέγει να υιοθετήσει για ένα χρονικό διάστημα του έτους.
Η αλλαγή αυτή γενικά είναι κατά μία ώρα μπροστά από την ηλιακή ώρα. Βασίζεται σε ένα σύστημα που σκοπό έχει την καλύτερη αξιοποίηση του φωτός της ημέρας για εξοικονόμηση ενέργειας.
Υπογραμμίζεται ότι το τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού που επιλέγει να γυρίζει τους δείκτες των ρολογιών του κάθε έξι μήνες, καθώς σχεδόν όλες οι Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες δεν συμμετέχουν.
Η ιδέα αποδίδεται στον Βενιαμίν Φραγκλίνο το πολύ μακρινό 1784 ώστε να υπάρχει διαθέσιμο περισσότερο φυσικό φως κατά τους θερινούς μήνες.
Έναν αιώνα αργότερα υποστήριξε την πρόταση αυτή ο Γουίλιαμ Γουίλετ, ένας Βρετανός επιχειρηματίας που ασχολούνταν με την οικοδομή. Ο Γουίλετ μάλιστα είχε αρθρογραφήσει για το θέμα το 1907 με τίτλο Waste of Daylight, αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση.
Η τρέχουσα αλλαγή της ώρας, όπως τη γνωρίζουμε δηλαδή σήμερα, βασίστηκε στην πιο επιστημονική προσέγγιση του Νεοζηλανδού εντοµολόγου, Τζορτζ Χάντσον. Ο ίδιος παρατήρησε ότι η μεγαλύτερη διάρκεια της μέρας τους μήνες του καλοκαιριού τον βοηθούσε να συλλέξει περισσότερα έντοµα. Έτσι, έκανε τη σχετική πρόταση το 1895.
Πότε εφαρμόστηκε πρώτη φορά στην Ελλάδα
Στην Ευρώπη, η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η αλλαγή ώρας ήταν το καλοκαίρι του 1916, εν μέσω πολέμου, στη Γερμανία, προκειμένου το ανθρώπινο δυναμικό να μπορεί να παράγει καλύτερα πολεμικό υλικό χωρίς να καταναλώνει ηλεκτρικό ρεύμα.
Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932, στη συνέχεια όμως εγκαταλείφθηκε.
Αργότερα, κατά τη δεκαετία του ‘70, μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, η οποία το εφάρμοσε πια το 1975.
