Αυτόνομη κατάδυση ή “SCUBA Diving” στα αγγλικά, είναι η κατάδυση με χρήση αυτόνομης υποβρύχιας αναπνευστικής συσκευής (“Self-Contained Underwater Breathing Apparatus”).
Για τους περισσότερους οι μαγικότερες στιγμές στις καταδύσεις αφορούν τις συναντήσεις με ζωντανά πλάσματα που δεν είναι μόνο ψάρια αλλά και θαλάσσια θηλαστικά (φώκιες κ.ά.), μαλάκια (χταπόδια, καλαμάρια, όστρακα κ.ά.), εχινόδερμα (αστερίες, αχινοί κ.ά.), αρθρόποδα (καβούρια, γαρίδες κ.ά.), σπόγγοι, βρυόζωα και πολλά άλλα, και ιδιαίτερα τα πιο σπάνια από αυτά. Τέτοιες συναντήσεις είναι πολύ πιθανές στην ρηχότερη παράκτια ζώνη και προσιτές σε αρχάριους ή σε πιστοποιημένους δύτες με μικρή εμπειρία. Η αίσθηση θαυμασμού του ..θαυμαστού(!) κόσμου μας είναι το κυρίαρχο συναίσθημα σε αυτήν την κατηγορία αυτοδυτών. Η καταδυτική περιπέτεια και οι υποβρύχιες ανακαλύψεις, μετά τα εισαγωγικά επίπεδα, έχουν συνέχεια στα επόμενα, πιο προχωρημένα επίπεδα κατάδυσης με υψηλότερες όμως απαιτήσεις συγκέντρωσης και προσοχής, και βέβαια με κάποια περαιτέρω εκπαίδευση πρωτίστως για λόγους ασφάλειας αλλά και περισσότερης εξοικίωσης. Το αποτέλεσμα είναι η μεγαλύτερη απόλαυση του βυθού!
Το πρώτο όριο που πολλοί προχωρημένοι δύτες επιδιώκουν να ξεπεράσουν, συνήθως παρακινούμενοι από την αίσθηση της υπέρβασης των ορίων, είναι αυτό του βάθους. Στην «Βαθιά κατάδυση» που αποτελεί σχετικό όρο (για τα ερασιτεχνικά επίπεδα κατάδυσης αφορά το βάθος μεταξύ 20 και 40 μέτρων ενώ για τα προχωρημένα μπορεί να εννοείται αυτό των 100-200 μέτρων), φυσικά μαθαίνουμε να βουτάμε βαθύτερα με ασφάλεια. Ο σημαντικότερος λόγος για να το κάνουμε αυτό είναι για να επισκεφθούμε ενδιαφέροντα ναυάγια ή εξάρσεις του βυθού (κορυφές του πυθμένα) σε βαθιά νερά που αποτελούν σημεία συγκέντρωσης θαλάσσιων πλασμάτων όπως φυτά που προσελκύουν βενθικά είδη (είδη που ζουν στον βυθό) και αυτά με την σειρά τους προσελκύουν πελαγικά (είδη που ζουν στην ανοικτή θάλασσα), θα μπορούσαμε να τα περιγράψουμε και ως βαθείς υφάλους. Τα συνηθέστερα μεταξύ των δύο είναι τα ναυάγια ιστορικά ή σύγχρονα, που ουσιαστικά αποτελούν ανθρωπογενή θαλάσσια ενδιαιτήματα, δηλαδή υφάλους με ανθρώπινη προέλευση.
Στην «Νυχτερινή κατάδυση» περιλαμβάνονται οι καταδύσεις κοντά στο σούρουπο όταν αρχίζει να πέφτει το σκοτάδι (οπότε είναι και πιο ασφαλές σε σχέση με τις νυχτερινές ώρες). Κατά την διάρκεια του σκότους κυκλοφορούν τα νυκτόβια πλάσματα της θάλασσας ενώ τα υπόλοιπα κοιμούνται (όχι όπως εμείς αλλά με ανοικτά τα μάτια!), τα οποία έχουν διαφορετική συμπεριφορά. Κυρίως σαρκοφάγα ζώα, όπως η σμέρνα, η μελιδώνα και ακόμη θαλάσσια σκουλήκια που αναπτύσσονται σε μήκος σαρώνοντας τον βυθό για πιθανά θηράματα, πελαγικά είδη που κυνηγούν υπό την κάλυψη του σκότους και οι φαινομενικά χαριτωμένοι κάβουρες και αστερίες, όλα κυκλοφορούν την νύχτα και αποτελούν απειλή για τα κοιμώμενα φυτοφάγα ψάρια που αυτές τις ώρες ξεκουράζονται στις πτυχές των βράχων.. Η νυχτερινή κατάδυση σε ρηχά νερά ανήκει στην ελαφρά προχωρημένη κατάδυση αναψυχής και είναι δυνατή για δύτες με κάποια, όχι ιδιαίτερα μεγάλη εμπειρία, στο επίπεδο «Προχωρημένος Δύτης Ανοικτής θάλασσας» – “Advanced Open Water Diver”.
Για αυτούς που έχουν πάθος με την ιστορία, οι μαγικότερες στιγμές αφορούν την επίσκεψη σε ναυάγια, γνωστή ως «Ναυαγιοκατάδυση». Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό των ναυαγίων είτε πλοίων και υποβρυχίων, είτε αεροσκαφών (ακόμη και οχημάτων και άλλων κατασκευών), είναι ότι ενώ έχουν καλυφθεί με θαλάσσια βλάστηση και είναι σε εξέλιξη η κατάρρευση των δομών τους από οξείδωση και διάβρωση (για τα ανόργανα) και αποσύνθεση (για τα οργανικά υλικά), και ενώ έχουν μετατραπεί σε τεχνητούς υφάλους – καταφύγια της θαλάσσιας ζωής, αποτελούν παράλληλα αιώνιες χρονοκάψουλες που εμπεριέχουν στιγμιότυπα ιστορίας – σαν μικρά υποβρύχια μουσεία.
Ενώ μια επίσκεψη στην εξωτερική πλευρά ενός ναυαγίου είναι μια εύκολη υπόθεση με μόνο κάποιες λίγες επιφυλάξεις, η κατάδυση με διείσδυση σε ναυάγιο, τύπος κατάδυσης που ανήκει στην κατηγορία ή τομέα της «Τεχνικής κατάδυσης», απαιτεί εκπαίδευση στις ιδιαίτερες απαιτήσεις που αυτή έχει καθώς και εξειδικευμένο εξοπλισμό και τεχνικές λόγω του πιο απαιτητικού περιβάλλοντος που επιφυλάσσει για τον αυτοδύτη.
Επίσης πλοία ή άλλες κατασκευές που ποντίζονται σκόπιμα, για λόγους εμπλουτισμού αλιευμάτων ή ως καταδυτικά αξιοθέατα, αναφέρονται και ως «τεχνητοί ύφαλοι» και εφόσον αποτελούνται από θαλάσσια σκάφη, αποτελούν και αυτά αξιοθέατα σε μια ναυαγιοκατάδυση.
Ενάλια σπήλαια σε κάθετους τοίχους ακτών ή στον βυθό και ακόμη σπηλαιοβάραθρα στην ξηρά που μπορεί να βρίσκονται σε μεγαλύτερο υψόμετρο (με διαφορετικές συνθήκες πίεσης σε σχέση με το μηδενικό υψόμετρο στην επιφάνεια της θάλασσας), αποτελούν έναν ειδικότερο τύπο κατάδυσης, την «Σπηλαιοκατάδυση». Αυτή ανήκει επίσης στον τομέα της «Τεχνικής κατάδυσης» καθώς απαιτεί ειδική εκπαίδευση και εξοπλισμό όπως αντίστοιχα απαιτεί η κατάδυση σε μεγάλο βάθος ή και η ναυαγιοκατάδυση.
Μια άλλη αρκετά εξειδικευμένη και ασυνήθιστη κατηγορία είναι η «Κατάδυση σε Υψόμετρο», δηλαδή κατάδυση σε υψόμετρο μεγαλύτερο από αυτό της θάλασσας. Στην Ελλάδα είναι ασυνήθιστο λόγω της έλλειψης λιμνών με κάποιο ισχυρό ενδιαφέρον αλλά και την παράλληλη πληθώρα εξαιρετικών καταδυτικών σημείων στην θάλασσα. Ωστόσο κάποιος θα πρέπει πρώτα να έχει τις βασικές γνώσεις, εμπειρία καθώς και ευχέρεια στις συμβατικές καταδύσεις πριν ασχοληθεί με αυτήν.
Ένας δύτης μπορεί να περάσει όλη του την ζωή εξερευνώντας τους βυθούς των θαλασσών, ανακαλύπτοντας έναν υπέροχο κόσμο, στον οποίο θεωρείται ότι δημιουργήθηκε η ζωή!
Σε όλους τους τύπους κατάδυσης, τα κίνητρα είναι η χαλάρωση σε έναν νωχελικό κόσμο, έναν κόσμο χωρίς δάκρυα, αλλά και η εξερεύνηση του τελευταίου μεγάλου αγνώστου του πλανήτη μας!
Τηλέμαχος Μπεριάτος
Αυτοδύτης 3 αστέρων CMAS
PSS Technical Diver
Εικόνες
- Σκορπιουδάκι (φωτο Τηλέμαχος Μπεριάτος)
- Σκολόπεντρα («σαρανταποδαρούσα» της θάλασσας) επί πορτοκαλί σπόγγου (φωτο Τηλέμαχος Μπεριάτος)
- Χλωροφύκη επί σκελετού αχινού (φωτο Γεράσιμος Μπεριάτος)
Οι εικόνες προέρχονται από καταδύσεις στα νερά του Ιονίου και πιο συγκεκριμένα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης. Απεικονίζουν είδη που κατοικούν και εμπλουτίζουν τις δικές μας θάλασσες, εκείνες που βρίσκονται δίπλα μας και φιλοξενούν χειμώνα ή καλοκαίρι τους κατοίκους και τους επισκέπτες των νησιών μας.
*Η αναδημοσίευση είναι ελεύθερη, πρέπει όμως να είναι αυτούσια και να συμπεριλαμβάνει την πηγή και τα στοιχεία του δημιουργού.
