Αυτόνομη κατάδυση (“SCUBA Diving”) είναι η κατάδυση με χρήση αυτόνομης υποβρύχιας αναπνευστικής συσκευής (“Self-Contained Underwater Breathing Apparatus”).
Ο εξοπλισμός των αυτοδυτών, όπως και οι διαδικασίες που ακολουθούν, καθορίζονται από διεθνή πρότυπα και προδιαγραφές, ορίζονται από την διεθνή και την εθνική νομοθεσία και η εφαρμογή επιτηρείται και ελέγχεται από τις αρμόδιες αρχές σε κάθε χώρα, στην χώρα μας από ανεξάρτητους φορείς πιστοποίησης και στην θάλασσα από την Ελληνική Ακτοφυλακή – Λιμενικό Σώμα.
Τι αέρα αναπνέουν οι δύτες
Παρά την διαδεδομένη αντίληψη ότι οι δύτες αναπνέουν οξυγόνο (Oxygen “O2”), για τα απλά ερασιτεχνικά επίπεδα η κατάδυση γίνεται με απλό ατμοσφαιρικό αέρα (προσεγγιστικά 21% οξυγόνο και 79% Άζωτο – Nitrogen “N”), φιλτραρισμένο και συμπιεσμένο, που μεταφέρεται από τον δύτη σε ειδικά κατασκευασμένες καταδυτικές φιάλες (από χάλυβα ή αλουμίνιο). Φυσικά ο αεροσυμπιεστής και κάθε άλλο εξάρτημα που χρησιμοποιείται στην πλήρωση των φιαλών και την αναπνοή από τον δύτη, είναι κατάλληλα σχεδιασμένα, κατασκευασμένα, συντηρημένα και ελεγμένα από πιστοποιημένα εργαστήρια. Επίσης είναι αυτονόητο ότι χρησιμοποιούνται υλικά ασφαλή για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, τα οποία διατηρούνται καθαρά από βλαβερές ουσίες.
Σε κάποιες περιπτώσεις και με την κατάλληλη εκπαίδευση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε «Εμπλουτισμένο Αέρα» – “Enriched Air” (γνωστό και ως “NitrOx”, με πάνω από 21% και μέχρι 40% οξυγόνο) ο οποίος έχει προετοιμαστεί με ανάμιξη ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρού ιατρικού οξυγόνου, από πιστοποιημένους σε αυτή την διαδικασία χειριστές.
Σε μεγάλα βάθη (βαθύτερα από 50 μέτρα περίπου), έχουν αναπτυχθεί ειδικά μίγματα αερίων με πρωταγωνιστή το Ήλιο (Helium “He”), το οποίο αντικαθιστά το Άζωτο που απορροφάται περισσότερο από τους ιστούς του ανθρώπινου οργανισμού και σε μεγάλα βάθη δημιουργεί κάποιες δυσκολίες που περιορίζουν την χρήση του. Ένα τέτοιο μίγμα αερίων είναι το “HeliOx”.
Πως οι δύτες επικοινωνούν υποβρυχίως
Υποβρυχίως ο ήχος ταξιδεύει ευκολότερα και γρηγορότερα από ότι στην ατμόσφαιρα (λόγω του πυκνότερου μέσου που μεσολαβεί, του νερού), αλλά ο άνθρωπος δεν είναι εξελιγμένος να μιλάει και να μεταδίδει ήχους στο νερό (παρόλο που υπάρχει εξοπλισμός που αναρτάται σε κατάλληλη ολοπρόσωπη μάσκα, σήμερα προσιτός και στους ερασιτέχνες – Full Face mask). Το να μιλάμε όμως υποβρυχίως δεν είναι απόλυτα απαραίτητο καθώς εξακολουθούμε να μπορούμε να επικοινωνήσουμε υποβρυχίως με σήματα με τα χέρια αλλά και να γράψουμε με μολύβι πάνω σε φύλλα πλαστικού υλικού με την κατάλληλη υφή. Άλλωστε η πολυλογία υποβρυχίως μας αποσπά από την ηρεμία και την σιωπηλή απόλαυση του βυθού!
Και όσο για τις εντυπώσεις μας, φυσικά υπάρχει πάντα η επιλογή να καταγράψουμε σε φωτογραφίες ή βίντεο όλα αυτά που είδαμε και ακούσαμε (ναι, έχει και η θάλασσα τους ιδιαίτερους ήχους της) και να τα μοιραστούμε με τους υπόλοιπους μετά την ανάδυση μας.
Τι παίρνουμε και τι αφήνουμε στον βυθό
Από τον βυθό παίρνουμε.. ό,τι σκουπίδια βρούμε, μόνο εφόσον γνωρίζουμε σίγουρα ότι είναι απόβλητα που κατέληξαν ή εγκαταλείφθηκαν στην θάλασσα και δεν αποτελούν εξαρτήματα π.χ. ψαράδων ή ερευνητών, και μόνο εφόσον είναι ασφαλές να το κάνουμε! καθώς αν επιχειρήσουμε να συλλέξουμε π.χ. εγκαταλελειμένα δίχτυα ψαρέματος χωρίς να γνωρίζουμε τους κινδύνους, χωρίς να έχουμε κατάλληλη εμπειρία, εξοπλισμό, επαρκή αποθέματα αέρα, συνοδεία από άλλους έμπειρους δύτες κ.λ.π. μπορεί να παγιδευτούμε ή να θέσουμε σε κίνδυνο κάποιον άλλον. Μπορούμε επίσης να πάρουμε εικόνες και βίντεο από τα θαλάσσια πλάσματα και τους υποβρύχιους γεωλογικούς σχηματισμούς ή φαινόμενα. Και βέβαια πάντα θα φροντίσουμε να πάρουμε μοναδικές αναμνήσεις!
Σε καμία περίπτωση δεν παίρνουμε στην επιφάνεια, ενοχλούμε ή έστω αγγίζουμε ζωντανά φυτά ή ζώα της θάλασσας, αρχαιολογικά και ιστορικά ευρήματα (για τα οποία ενημερώνουμε τις αρμόδιες αρχές), και δεν πλησιάζουμε επικίνδυνους μηχανισμούς και κατάλοιπα πολεμικού υλικού (π.χ. άγνωστα αντικείμενα, εγκαταλελειμένες μηχανές, βόμβες, θαλάσσιες νάρκες κ.ά.).
Σε ποια μέρη μπορούμε να καταδυθούμε
Στην Ελλάδα, η αυτόνομη κατάδυση απελευθερώθηκε από το έτος 2005 με τον νόμο Ν. 3409/05 «Καταδύσεις αναψυχής». Αυτό σημαίνει ότι ένας εκπαιδευμένος αυτοδύτης μπορεί να καταδυθεί σχεδόν οπουδήποτε, με εξαίρεση κάποιες περιοχές στις οποίες η κατάδυση απαγορεύεται για λόγους ασφάλειας των δυτών αλλά και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και των αρχαιολογικών και ιστορικών μνημείων. Έτσι δεν επιτρέπεται να καταδυόμαστε σε περιοχές που έχουν οριοθετηθεί ως οικολογικά ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα ή ως ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι, σε περιοχές διέλευσης ή αγκυροβολίας πλοίων και θαλάσσιων μέσων αναψυχής σε κατάλληλη απόσταση από αυτά, σε περιοχές όπου υπάρχουν ποντισμένα υποβρύχια καλώδια και άλλα συστήματα οργανισμών κοινής ωφέλειας, σε περιοχές γυμνασίων των ενόπλων δυνάμεων.
Όμως υπάρχουν και άλλοι περιορισμοί και απαγορεύσεις που επιβάλλονται γι ατην ασφάλεια μας, όπως ότι δεν καταδυόμαστε ποτέ μόνοι μας παρά μόνο με την παρουσία και δεύτερου δύτη και επίσης δεν καταδυόμαστε ποτέ σε βάθη για τα οποία δεν έχουμε εκπαιδευτεί ή σε συνθήκες δυσμενέστερες από εκείνες στις οποίες εκπαιδευτήκαμε.
Τηλέμαχος Μπεριάτος
Αυτοδύτης 3 αστέρων CMAS
PSS Technical Diver
Εικόνες
Σηκιός (φωτό Τηλέμαχος Μπεριάτος)
Ενάλιο σπήλαιο (φωτό Τηλέμαχος Μπεριάτος)
Γυμνοβράγχιο (φωτό Τηλέμαχος Μπεριάτος)
