Με αφορμή αναφορές πολιτών για παρουσία μεγάλου αριθμού ψύλλων σε όλες τις περιοχές του Νησιού κρίνουμε αναγκαίο την παροχή πληροφοριών τόσο για την βιολογία του παρασίτου όσο και οδηγίες για την καταπολέμηση του, ώστε να γίνεται όσο το δυνατόν καλύτερα η αντιμετώπιση του εποχιακού προβλήματος. Οι Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας (Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Κονταράκη Στ. :2671362711) και Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (Υπεύθυνος Επικοινωνίας: Σ. Γαλίδης: 2671360575) είναι στην διάθεση των πολιτών για την παροχή συγκεκριμένων οδηγιών καταπολέμησης.
Α. Βιολογικός κύκλος.
Οι ψύλλοι είναι μικρά χωρίς φτερά έντομα. Το σώμα τους έχει χρώμα σκούρο καφέ συμπιεσμένο στα πλάγια. Οι ψύλλοι δεν πετούν αλλά πηδούν από ζώο σε ζώο.
Ο βιολογικός κύκλος του ψύλλου περιλαμβάνει τα εξής στάδια: αβγό , προνύμφη, νύμφη, ενήλικο έντομο.
Κατά μέσο όρο το χρονικό διάστημα που χρειάζεται από το αβγό μέχρι το ενήλικο έντομο είναι 3 εβδομάδες.
Ο θηλυκός ψύλλος εναποθέτει τα αβγά πάνω στο σώμα του ξενιστή (σκύλος/γάτα) τα αβγά δεν κολλάνε πάνω στο σώμα του ζώου, αλλά πέφτουν στο περιβάλλον του ζώου (έδαφος, κοπριά, χόρτα, χαλιά, ρωγμές στο πάτωμα κλπ.) και εκεί ολοκληρώνουν τον βιολογικό τους κύκλο.
Η εκκόλαψη των αβγών εξαρτάται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος (20-30 βαθμοί κελσίου) όπως και όλα τα στάδια του βιολογικού κύκλου του ψύλλου) και σε αυτές τις θερμοκρασίες εκκολάπτονται σε 1,5 έως 10 ημέρες. Το στάδιο της προνύμφης (μικρά κίτρινα σκουλήκια) ολοκληρώνεται σε 5-10 ημέρες το οποίο είναι και το πιο ευαίσθητο στάδιο της ζωής του ψύλλου (καταστρέφονται σε κάτω από τους 8 βαθμούς κελσίου και πάνω από τους 35 και σε υγρασία κάτω από 33%). Η προνύμφη ζει κυρίως σε σκοτεινά μέρη. Οι πλήρως ανεπτυγμένες προνύμφες πλέκουν ένα κουκούλι μέσα στο οποίο αναπτύσσεται η νύμφη). Υπό ευνοϊκές συνθήκες (κατάλληλη θερμοκρασία και υγρασία, δονήσεις όπως βάδισμα ενός ζώου κλπ) βγαίνουν από το κουκούλι ενήλικοι ψύλλοι ( για να ενηλικιωθούν απαιτούνται 5-17 ημέρες) αν οι συνθήκες δεν είναι κατάλληλες η έξοδος του ψύλλου μπορεί να καθυστερήσει μέχρι και 140 ημέρες. Ένας ενήλικος ψύλλος μπορεί να επιζήσει μέχρι και ένα χρόνο χωρίς τροφή.
Μετά το πρώτο του γεύμα (αίμα) αρχίζει η παραγωγή αβγών και αρχίζει ξανά ο βιολογικός κύκλος του εντόμου όπως περιγράψαμε πιο πάνω. Ένας ψύλλος γεννά περίπου 20 αβγά την ημέρα για πάνω από 100 ημέρες.
Β. Καταπολέμηση.
Από τα πιο πάνω γίνεται κατανοητό ότι για να διακοπεί ο βιολογικός κύκλος του εντόμου μπορούμε να επέμβουμε κυρίως σε δύο στάδια του: Α) στο στάδιο της προνύμφης με ειδικά εντομοκτόνα που καταστρέφουν την προνύμφη και Β) Με αντιπαρασιτικά στα ζώα, που σκοτώνουν τους ενήλικες ψύλλους (σήμερα υπάρχουν νέα αντιπαρασιτικά φάρμακα για τα ζώα, που στειρώνουν τους ψύλλους μόλις εγκατασταθούν στα ζώα και αποτρέπουν την γέννηση των αβγών) και αντιπαρασιτικά πάλι για τους ενήλικες ψύλλους με τα οποία ραντίζουμε το περιβάλλον. Θα πρέπει ο ραντισμός αυτός να επαναλαμβάνεται κάθε 5-7 ημέρες για μερικές φορές ώστε να αποτρέψουμε τους ψύλλους που εκκολάπτονται να γεννήσουν αβγά και να επαναληφθεί ο βιολογικός κύκλος του εντόμου. Ψεκάζουμε κυρίως τα αντικείμενα γύρω από το περιβάλλον του ζώου, τα χόρτα την κοπριά, την οποία απομακρύνουμε από το περιβάλλον του ζώου κλπ.
Γ. Υγειονομικές οδηγίες
Για την καταπολέμηση των ψύλλων θα πρέπει να λαμβάνονται τα εξής μέτρα:
1) Στους χώρους των κατοικιών δεν πρέπει να συσσωρεύονται αντικείμενα όπως υφάσματα, ξυλεία, παλιά έπιπλα, χαρτιά και άλλα υλικά.
2) Καθαρίζουμε πάρα πολύ καλά όλο το σπίτι και τους αύλειους χώρους. Αποφεύγουμε τη συσσώρευση απορριμμάτων . Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην καθαριότητα κάτω από έπιπλα, όπως καρέκλες, κρεβάτια, συσκευές κ.λ.π και γενικότερα σε χώρους σκοτεινούς ή χώρους που συγκεντρώνεται σκόνη. Ψεκάστε όλες τις γωνίες και τις σχισμές στα πατώματα των δωματίων. Καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσουμε για το σφουγγάρισμα καυτό νερό, το ίδιο και για το πλύσιμο ρούχων, καλυμμάτων ή όπου άλλου έχουμε την υπόνοια πως μπορεί να έχουν πάει ψύλλοι. Δεν ξεχνούμε ποτέ πως οι ψύλλοι πηδάνε πάρα πολύ ψηλά και πάρα πολύ γρήγορα, επομένως ενδέχεται να έχουν απλωθεί σε μεγαλύτερη ακτίνα από αυτή που νομίζουμε! Βγάζουμε επίσης, το στρώμα μας να αεριστεί στον ήλιο. Το ίδιο κάνουμε και με τα χαλιά. Καθαρίζουμε πολύ καλά με την ηλεκτρική σκούπα και καίμε τη σακούλα όταν τελειώσουμε με το καθάρισμα. Πολύ καλή λύση για τα χαλιά είναι το αλάτι (κατά προτίμηση χοντρό) . Ρίχνουμε το αλάτι πάνω στα χαλιά μας, το αφήνουμε για μερικές ώρες , στη συνέχεια καθαρίζουμε με την ηλεκτρική σκούπα και επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία. Οι φυσικές ιδιότητες του αλατιού ξεραίνουν, τόσο τους ζωντανούς ψύλλους όσο και τα αυγά τους.
3)Ψεκάζουμε με εντομοκτόνο όλους τους ορόφους, τα χαλιά, τις κουβέρτες και όπου κάθεται και κοιμάται το κατοικίδιο ζώο μας. Δεν ξεχνάμε να βγάλουμε ή να καλύψουμε τυχόν ενυδρεία ή ερπετά που έχουμε στο σπίτι. Τα σπρέι κατά των ψύλλων μπορεί να τα σκοτώσει. Συνιστάται να αφαιρείτε κάθε ζωντανό πλάσμα από το σπίτι, όσο ψεκάζουμε.
4)Για την ατομική προστασία, συνιστάται η χρήση απωθητικών , όμοιων με αυτά που χρησιμοποιούνται για την προστασία από τα κουνούπια.
5) Φροντίζουμε για την αποψίλωση ( κόψιμο χορταριών ) όλων των αύλειων χώρων της κατοικίας μας.
