Quo vadis? (= πού πας;)
(η φράση είναι γνωστή από μία χριστιανική παράδοση που αποδίδεται στον Απόστολο Πέτρο)
Το καλοκαίρι με την τουριστική εισβολή πολλά υποσχόμενη στην οικονομία του νησιού ξεκίνησε. Αναλογιζόμενη τις πολλές πολιτιστικές δράσεις που κάθε χρόνο προσφέρονται προς ψυχαγωγία στο κοινό δεν μπορώ παρά να αναρωτιέμαι, και τώρα τι;;;
Ξεφύλλιζα πρόσφατα για πολλοστή φορά ένα δίτομο έργο με τον τίτλο ‘’Σπουδή στην Ιστορία της Κεφαλονιάς. Η Παρακαταθήκη του πολιτισμού μας’’ και υπότιτλο ‘’πολλώ κάρρονες’’.
Η συγγραφέας αυτού του έργου κ. Θεώνη Στρατιώτου-Γερασιμάτου ξεκαθαρίζει τον στόχο αυτής της γραφής που δεν είναι άλλος από το να μείνει ως ‘‘παρακαταθήκη’’ του πολιτισμού αυτού του νησιού όπως διαμορφώθηκε από τους ανθρώπους του στο πέρασμα των αιώνων. Τα περιεχόμενα ανταποκρίνονται άμεσα και πλήρως στον στόχο αυτό καθώς με καταπληκτική αφαιρετική ικανότητα διατρέχει τα δύσβατα μονοπάτια της ιστορίας και στέκεται φωτίζοντας όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν τη ζωή των ανθρώπων στις ποικίλες δραστηριότητές τους. Αυτή η ολιστική, συνολική προσέγγιση, ομολογώ πως είναι ήταν ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Η παρουσίαση μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο του συνόλου αυτού, που περιλαμβάνει τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά, τις διοικητικές δομές που καθιερώθηκαν από τις ξενικές κυριαρχίες, τους θεσμούς, τις οικονομικές δράσεις, τις κοινωνικές εκδηλώσεις, τις πνευματικές και επιστημονικές αναζητήσεις πράγματι αποτελούν παρακαταθήκη του πολιτισμού. Το ‘‘χθες’’, ‘‘η Παρακαταθήκη’’ μας οδηγούν στην ενσυναίσθηση της ταυτότητάς μας και μπορούν να βάλουν τις πινελιές εκείνες που μας ταιριάζουν για να διαμορφώνουμε ‘‘το σήμερα’’ και ‘‘το αύριο’’ όχι μόνον για να διατηρήσουμε την ιδιαιτερότητά μας μέσα στην παραφροσύνη και το αλλοπρόσαλλο του σημερινού κόσμου αλλά και να γίνουμε ‘‘πολλώ κάρρονες’’ (πολλοί καλύτεροι).
Αυτό το έργο, οδοιπορικό στο χθες, είναι ένα, θα έλεγα, διδακτικό-εκπαιδευτικό εργαλείο που μπορεί να έχει χρησιμότητα για τον καθένα, μικρό ή μεγάλο, για τους τοπικούς άρχοντες, για τον μαθητή, τον φοιτητή, τον εκπαιδευτικό, τον επαγγελματία τουρισμού κ.ο.κ. Ένα απλό παράδειγμα, το τρενάκι ως μέσο ψυχαγωγίας των τουριστών διασχίζει την πόλη, και τι βλέπουν;;; εικόνες που υπάρχουν παντού. Αν ο οδηγός ή ο ξεναγός έδινε πληροφορίες για το τί αντιπροσωπεύει το κάθε κτήριο, η εκκλησία, η πλατεία κλπ., θα έμπαινε στην ουσία των εικόνων και το αποτέλεσμα θα ήταν σαφώς πιο ολοκληρωμένο. Το γιατί έτσι και όχι αλλιώς είναι επιχείρημα που μπορεί να στερεωθεί μόνον με τη γνώση της ιστορικής διαδρομής μας. Ανάλογα με την εικόνα που συναντά κάποιος μπορεί να ανατρέξει στην ‘‘Παρακαταθήκη’’ στο αντίστοιχο κεφάλαιο και να αξιοποιήσει τη γνώση που παρέχεται εκεί. Το κέρδος θα είναι μεγάλο από κάθε άποψη.
Κλείνοντας, θέλω να εκφράσω δημόσια στη συγγραφέα του δίτομου αυτού έργου κ. Θεώνη Στρατιώτου-Γερασιμάτου τον σεβασμό και θαυμασμό μου για την αντοχή που επέδειξε για τη συγγραφή του και να ευχηθώ ο κόπος της να καρποφορήσει. Είναι άξια πολλών επαίνων γιατί δεν απευθύνεται στους λίγους γνώστες της ιστορίας, αλλά στους πολλούς που δεν παρακολουθούν συνέδρια ή ημερίδες καθώς τρέχουν στην καθημερινότητά τους για τον άρτον τον επιούσιον. Η διάχυση της γνώσης είναι όσο ποτέ άλλοτε τώρα επιβεβλημένη, καθώς οι καμπάνες της πνευματικής μας ισοπέδωσης ηχούν δυνατά και πολλοί από μας αναρωτιούνται πού πάμε ή όπως ξεκάθαρα το έχει διατυπώσει ο Πλούταρχος στο σύγγραμμά του ‘‘Περί παίδων αγωγής ή παιδαγωγίας’’: ποῖ φέρεσθε ἂνθρωποι; (εννοώντας χωρίς παιδεία). Έτσι δεν θα μένουμε μόνον στο φαίνεσθαι (την εικόνα) σαν παπαγάλοι, αλλά θα αναζητούμε και το είναι (την ουσία) των πραγμάτων, τη δική μας κεφαλονίτικη κουλτούρα, που είναι η πηγή μιας εξελικτικής πορείας πάντα για το καλύτερο.
Σταματούλα Ζαπάντη-Πεντόγαλου Δρ Ιστορίας
