Όλοι γνωρίζουμε ότι η παγκόσμια ανησυχητική μείωση των μελισσών, των πεταλούδων και των πουλιών λόγω των ασθενειών σε συνδυασμό με την απώλεια των βιοτόπων, την έντονη χρήση φυτοφαρμάκων και την κλιματική αλλαγή απειλεί την παραγωγή αγροτικών προϊόντων αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο, αφού παίζουν κυρίαρχο ρόλο ως επικονιαστές.
Από τα αμύγδαλα και τα μήλα μέχρι τις φράουλες και τα βατόμουρα, περίπου το 35% της αγροτικής παραγωγής εξαρτάται από τους επικονιαστές – μια παγκόσμια αγορά ύψους έως 577 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το Αμερικάνικο Υπουργείο Γεωργίας (USDA) χορήγησε πρόσφατα άδεια χρήσης υπό όρους για ένα εμβόλιο που παρασκευάστηκε από την αμερικάνικη εταιρεία Dalan Animal Health, προκειμένου να προστατευθούν οι μέλισσες από την Αμερικάνικη Σηψιγονία (American Foulbrood, μια εξαιρετικά μεταδοτική ασθένεια που προσβάλει τον γόνο των μελισσών σ’ όλο τον κόσμο).
Σύμφωνα με την Ανέτ Κλέιζερ, διευθύντρια της εταιρείας, «το εμβόλιο είναι μια επανάσταση στην προστασία των μελισσών αλλάζοντας τον τρόπο που φροντίζουμε τα έντομα που επηρεάζουν την παραγωγή των τροφίμων σε παγκόσμια κλίμακα».
Αρχικά διαθέσιμο για την εμπορική μελισσοκομία, το εμβόλιο έχει στόχο να περιορίσει την σοβαρή αυτή ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο Paenibacillus larvae και αποδυναμώνει τα μελίσσια ή καταστρέφει τις κυψέλες. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει θεραπεία για τη συγκεκριμένη ασθένεια αναγκάζοντας τους μελισσοκόμους όπου γης, να καταστρέφουν καίγοντας τις μολυσμένες αποικίες για την αποτροπή της εξάπλωσης.
Το εμβόλιο λειτουργεί με την ενσωμάτωση μέρους των βακτηρίων στο βασιλικό πολτό που χορηγείται από τις εργάτριες μέλισσες στη βασίλισσα, η οποία στη συνέχεια το καταπίνει και αποκτά μέρος του εμβολίου στις ωοθήκες. Οι αναπτυσσόμενες προνύμφες των μελισσών έχουν στη συνέχεια ανοσία στην Σηψιγονία κατά την εκκόλαψή της μειώνοντας τα ποσοστά θανάτου από την ασθένεια. Σ’ ένα τέλειο σενάριο, οι βασίλισσες θα μπορούσαν να τρέφονται με ένα κοκτέιλ μέσα σ’ ένα «queen candy» – τη μαλακή, παχύρευστη ζάχαρη που τρώνε οι βασίλισσες μέλισσες, επιτρέποντας στους εκτροφείς να δηλώνουν ότι διαθέτουν «πλήρως εμβολιασμένες βασίλισσες».
Το σίγουρο είναι ότι εάν με την ρηξικέλευθη αυτή ανακάλυψη μπορούμε να αποτρέψουμε μια σοβαρή μόλυνση στις κυψέλες, βάζοντας «φρένο» στον αφανισμό των μελισσών, οι μελισσοκόμοι μας αποφεύγουν δαπανηρές θεραπείες και επικεντρώνουν την ενέργειά τους σε άλλα σημαντικά στοιχεία τόσο για τη διατήρηση της υγείας των μελισσών, που αποτελούν τους αφανείς ήρωες της αγροτιάς, όσο και στην ασφάλεια και στην υγεία της ανθρώπινης διατροφής.
Δρ. Σπυρίδων Α. Θεοτοκάτος
