Τα Κουρκουμελάτα είναι ένα από τα πιο όμορφα, καλαίσθητα, γραφικά κι εντυπωσιακά χωριά της Κεφαλονιάς! Αν και δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρισθεί ως το ομορφότερο χωριό ολόκληρου του νησιού! Αρκεί μόνο μια επίσκεψη στο χωριό κι εύκολα κανείς θα επιβεβαιώσει τον τίτλο αυτό! Βρίσκεται 10 χλμ έξω από την πρωτεύουσα του νησιού, το Αργοστόλι και υπάγεται στο Δήμο Λειβαθούς. Πρόκειται για ένα χωριό που θεωρείται πρωτεύουσα του συγκεκριμένου Δήμου, καθώς βρίσκεται στην καρδιά του, ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα για την όμορφη θέα και την εξαιρετική ρυμοτομία του.
Τα Κουρκουμελάτα κατοικούνται από το τέλος περίπου του 15ου αιώνα και η ονομασία τους πάρθηκε από το επίθετο «Κουρκουμέλης», καθώς οι «Κουρκουμέληδες» λέγεται ότι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού.
Ιστορία:
Η θεομηνία των σεισμών του 1953 κατέστρεψε ολοσχερώς το ειδυλλιακό χωριό Κουρκουμελάτα, όπως άλλωστε συνέβη και με κάθε άλλο χωριό σε ολόκληρη σχεδόν την Κεφαλονιά. Όταν το νησί ξεκαθαρίστηκε από τα ερείπια και άρχισε η ανοικοδόμηση, σήμανε η αρχή μιας νέας εποχής. Ενώ όμως για την υπόλοιπη Κεφαλονιά ο σεισμός ήταν μια ανατροπή, για το χωριό αυτό ήταν μια ανόρθωση… Η οικογένεια Βεργωτή, μια από τις πλέον εύπορες στο νησί, καταγόμενη από το χωριό, αποφάσισε να πραγματοποιήσει μια δωρεά πρωτόγνωρη για την εποχή! Θα ανοικοδομούσε ολόκληρο το χωριό, με την προϋπόθεση να γίνει αυτό σύμφωνα με τους κανόνες της αισθητικής και της ρυμοτομίας.
Έτσι, το χωριό ανοικοδομήθηκε με οικονομική ενίσχυση του εφοπλιστή Γεωργίου Βεργωτή, μεγάλου ευεργέτη του νησιού, ο οποίος διένειμε τα νεότευκτα σπίτια στους κατόχους γης, αναδιοργάνωσε κι έχτισε το χωριό σύμφωνα με τη νεοκλασική αρχιτεκτονική της εποχής! Η ανοικοδόμηση έγινε πάνω στα πρότυπα των ελβετικών οικισμών της υπαίθρου και κατέστησε το χωριό πρότυπο! Σε εποχή που για κανένα χωριό της Κεφαλονιάς δεν υπήρχε πρόγραμμα για ύδρευση και ηλεκτροφωτισμό, τα Κουρκουμελάτα απέκτησαν φως και νερό! Διατέθηκαν λοιπόν μεγάλα ποσά, όχι απλώς για να ανοικοδομηθεί το χωριό, αλλά κατά τη γνώμη των ειδικών –όπως αναφέρεται στο τεύχος της «Επτανησιακής Πρωτοχρονιάς» του 1960- για να το μετατρέψουν στον «τελειότερο αγροτικό συνοικισμό της Ευρώπης»! Στο έργο αυτό είχε συμπαραστάτες τους αδελφούς του, Ανδρέα, Παναγή και Στέφανο, καθώς και τον ανιψιό του, Ρόκκο Γερ. Βεργωτή. Το νέο χωριό, μετά την ανοικοδόμηση, θύμιζε ελβετικό χωριό σε προβολή και οικιστική οργάνωση!
Εξέχουσες προσωπικότητες απ τα Κουρκουμελάτα:
Οι Κουρκουμέληδες απ τους οποίους πήρε την ονομασία του το χωριό, διακρίθηκαν στα γράμματα, την επιστήμη, το δικαστικό κλάδο, αλλά και ως αγωνιστές του 1821. Από τους παλαιότερους ο Νικόλαος Κουρκουμέλης ήταν λόγιος και επιμελητής της Κοινότητας στη Βενετία.
Ο Παρασκευάς ήταν αγωνιστής του 1821. Πολέμησε στη Γραβιά με τον Ανδρούτσο, στο Φάληρο με τον Καραϊσκάκη και στην Ακρόπολη με το Φαβιέρο. Υπήρξε επίσης πρώτος Φρούραρχος Κεφαλονιάς, μετά την ένωση της Επτανήσου.
Ο Δημήτριος διακρίθηκε ως λειτουργός της Θέμιδος, υπηρέτησε ως γενικός Εισαγγελέας και εκλέχθηκε βουλευτής.
Στο χωριό αυτό, γεννήθηκε το 1823 ο Γεράσιμος Μαυρογιάννης, διαπρεπής δημοσιογράφος, συγγραφέας, ποιητής, ερευνητής και βουλευτής. Πολέμιος της Αγγλοκρατίας και μαχητής του Ριζοσπαστισμού, συνέθεσε τον «Ύμνο των Ριζοσπαστών», έγραψε το «Ναύτη του Ιονίου», και πατριωτικά ποιήματα. Εξέδωσε την εφημερίδα «Φωνή της Ελευθερίας», συνεργάστηκε με τον Αλ. Ραγκαβή στις εφημερίδες «Ευνομία» και «Παλιγγενεσία» και έγραψε τη δίτομη «Ιστορία των Ιονίων Νήσων».
Από τα Κουρκουμελάτα καταγόταν και ο Θωμάς – Αντώνιος Λευκόκιλος. Νομομαθής, πολιτικός και διπλωμάτης, μέλος της Ιονίου Γερουσίας.
Ιδρυτής του Εφοπλιστικού Οίκου των Βεργωτήδων το τέλος του 19ου αιώνα, ο καπετάν Ρόκκος Βεργωτής και άξιος διάδοχος ο Γεράσιμος Βεργωτής, ευεργέτης του χωριού του κι όχι μόνο, και δημιουργός της γνωστής στους παλαιότερους Φιλαρμονικής της Κάτω Λειβαθούς.
Ο χρονογράφος Παύλος Παλαιολόγος, που είχε επισκεφθεί το χωριό το 1962, του αφιέρωσε ολόκληρη σειρά χρονογραφημάτων.
Στα Κουρκουμελάτα παρουσίασε εξαιρετική ακμή παλαιότερα η ξυλογλυπτική. Στην τέχνη αυτή διακρίθηκαν οι Λευκόκιλοι, οι οποίοι φιλοτέχνησαν με θαυμαστή επιδεξιότητα τέμπλα, σταυρούς, στεφανοθήκες και ποικίλες άλλες ξυλόγλυπτες μορφές.
Αξιοθέατα του χωριού:
Τα Κουρκουμελάτα μπορεί να θεωρηθούν ως η «Εκάλη της Κεφαλονιάς»! Σε αντίθεση όμως με το άβατο των βορείων προαστίων, στο χωριό αυτό μπορεί κανείς να χαζέψει την ομορφιά των κατοικιών! Διαθέτει οικοδομήματα όμορφα, καλοδιατηρημένα και περιποιημένα. Ιδιαίτερο γνώρισμα του χωριού είναι η ποικιλία των σχεδίων στην κατασκευή των σπιτιών, τα οποία δεν βρίσκονται μέσα στο δρόμο, αλλά ακολουθούν κανόνες εξαιρετικής ρυμοτομίας. Παρά την ομορφιά και την καλαισθησία των κτιρίων όμως, στα Κουρκουμελάτα θα λέγαμε πως πρωταγωνιστικό ρόλο δεν έχουν τόσο τα κτίρια, όσο οι πολύχρωμοι κήποι που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της περιοχής και με πολύ μεράκι φροντίζουν οι κάτοικοι του χωριού. Ακόμα και οι κοινόχρηστοι χώροι είναι εντυπωσιακοί, με το γκαζόν να έχει την τιμητική του και τους γιγαντόσωμους φοίνικες να δεσπόζουν στην κεντρική πλατεία.
Στο χωριό υπάρχει πάρκο, πλατεία, ξενοδοχείο, κτίριο στο οποίο εδρεύει η Φιλαρμονική Λειβαθούς, μια μεγαλοπρεπής εκκλησία παραδοσιακού ρυθμού, προσκυνητάρι, αθλητικές εγκαταστάσεις, στάδιο! Δίπλα στο στάδιο υπάρχει ένα μεγάλο μέγαρο, ένα λαμπρό οικοδόμημα, κατασκευασμένο με νεοκλασικό αρχιτεκτονικό σχέδιο που λειτουργεί ως πνευματικό – μορφωτικό – πολιτιστικό κέντρο. Είναι ένα Κέντρο προβολής των Κεφαλληνιακών έργων τέχνης, με παράλληλες δραστηριότητες για την ενημέρωση και μόρφωση του κοινού στα θέματα της παραδοσιακής μας τέχνης. Ένα φωτεινότατο παράδειγμα προς μίμηση! Στο υπ’ αρίθμ. 118 φύλλο του Α΄ τεύχους της εφημερίδος της Κυβερνήσεως (29 Απριλίου 1977) δημοσιεύθηκε Προεδρικό Διάταγμα «περί εγκρίσεως συστάσεως Κοινωφελούς Ιδρύματος Γεωργίου και Μάρης Βεργωτή». Η κυρία Μάρη, σύζυγος του Γεωργίου Βεργωτή, παραχώρησε το κτίριο του «Μορφωτικού Κέντρου» στο συνιστώμενο ίδρυμα, για να χρησιμοποιηθεί σαν Κέντρο και Μουσείο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης, με πνευματικές δραστηριότητες, εκθέσεις, διαλέξεις κλπ. Εκεί, σήμερα πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις, βοηθώντας στην προβολή του πολιτιστικού κόσμου του νησιού μας και όχι μόνο, προσδίδοντας έτσι στα Κουρκουμελάτα την εικόνα ενός φιλοπρόοδου κεφαλονίτικου χωριού.
Η θέα προς το αεροδρόμιο και τις γύρω περιοχές είναι μαγευτική, ειδικά κατά το ηλιοβασίλεμα. Μπορεί ο επισκέπτης να την θαυμάσει, απολαμβάνοντας τον καφέ του στην καφετέρια της περιοχής, αλλά και στο πάρκο με το οποίο συνορεύει. Θα λέγαμε ότι αποτελεί πρότυπο οικισμού, που πολλοί θα ήθελαν να μιμηθούν!
Το χωριό είναι ένα απ τα αξιοθέατα του νησιού, και καθ’ όλη τη διαρκεια του έτους πραγματοποιούνται εκδρομές με πούλμαν, με επισκέπτες από όλο τον κόσμο! Αξίζει κανείς να το επισκεφθεί, καθώς τα περίτεχνα οικοδομήματα, η σύγχρονη ρυμοτομία, οι καλαίσθητοι πολύανθοι κήποι, τα παρτέρια, τα φυτά, τα τροπικά δέντρα, οι καθαροί δρόμοι, η μαγευτική θέα, συνθέτουν ένα ειδυλλιακό περιβάλλον και δίκαια κατατάσσουν τα Κουρκουμελάτα ως «το ωραιότερο χωριό της Βαλκανικής»!
Πηγή: travelstyle.gr