Οι αλλαγές που επέφερε ο νέος νόμος 4555/2018 (Κλεισθένης) ως προς την τοπική αυτοδιοίκηση μεταξύ άλλων ήταν και η διάσπαση σημαντικών Δήμων της χώρας, ανάμεσα στους οποίους βρίσκεται και η Κεφαλονιά. Με τις ρυθμίσεις του νέου νόμου λαμβάνεται μέριμνα για σημαντικά ζητήματα που θα απασχολήσουν τους νεοσύστατους δήμους, όπως η κατανομή του προσωπικού των καταργούμενων δήμων στους αντίστοιχους συνιστώμενους, κατά τρόπον ώστε να διασφαλιστεί αφενός η άμεση, αυτοδύναμη και απρόσκοπτη λειτουργία των νέων αυτοδιοικητικών οργανισμών και αφετέρου το υπηρεσιακό καθεστώς και τα δικαιώματα του πάσης φύσεως προσωπικού. Επίσης, προβλέπεται η διαδικασία με την οποία θα εκδηλωθεί η προτίμηση των υπαλλήλων του καταργούμενου δήμου, ως προς τον νεοσύστατο δήμο στον οποίο θα μεταφερθεί, προκειμένου οι ιδιαίτερες συνθήκες ζωής του κάθε υπαλλήλου, ο τόπος κατοικίας, η οικογενειακή του κατάσταση και οι λοιπές ιδιαιτερότητες, να ληφθούν υπόψη για την επιλογή του δήμου μεταφοράς του. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αδιατάρακτη μετάβαση είναι να έχει διαμορφωθεί ήδη, κατά τον χρόνο έναρξης λειτουργίας των νέων δήμων, ένα μεταβατικό καθεστώς οργάνωσης και λειτουργίας αυτών. Για τον λόγο αυτό προβλέπεται η διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης, εντός σύντομου χρονικού διαστήματος από την εκδήλωση προτίμησης των υπαλλήλων, Μεταβατικών Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας των νεοσύστατων δήμων και κατανομής σε συνιστώμενες θέσεις αυτών, του προσωπικού των καταργούμενων. Υπόψη λαμβάνονται κατά σειρά προτεραιότητας οι υπηρεσιακές ανάγκες και οι ιδιαιτερότητες των συνιστώμενων δήμων, σύμφωνα και με την αρχή της ισότητας των δημοτών στην πρόσβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες, ο κλάδος ή η ειδικότητα των υπαλλήλων, οι αιτήσεις προτίμησής τους, ο τόπος κατοικίας αυτών, η οικογενειακή τους κατάσταση, τυχόν προβλήματα υγείας και τα έτη υπηρεσίας τους. Με την έναρξη λειτουργίας των νέων δήμων, το προσωπικό των καταργούμενων θέσεων κατατάσσεται αυτοδίκαια στις θέσεις των Μεταβατικών Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις κατανομής και εκδίδονται μέσα σε έναν μήνα οι αντίστοιχες διαπιστωτικές πράξεις.
Ύστερα από τον απολύτως αναγκαίο χρόνο μετάβασης, οι νέοι δήμοι καταρτίζουν πλέον οι ίδιοι τους Οργανισμούς Εσωτερικής Υπηρεσίας τους. Πιο συγκεκριμένα, έως και τις 9 Απριλίου 2019 όλοι οι υπάλληλοι, οι εργαζόμενοι και οι εν γένει απασχολούμενοι στον δήμο, έπρεπε να δηλώσουν την προτίμησή τους για τη μεταφορά τους σε έναν από τους συνιστώμενους δήμους. Μέσα σε 3 μήνες από τη λήξη της ως άνω προθεσμίας, ήτοι ως και τις 9 Ιουλίου 2019 με αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων των υπό κατάργηση δήμων καταρτίζονται με τη διαδικασία του άρθρου 10 του ν. 3584/2007 Μεταβατικοί Οργανισμοί Εσωτερικής Υπηρεσίας των αντίστοιχων συνιστώμενων δήμων και κατανέμεται σε συνιστώμενες θέσεις αυτών, αντίστοιχης κατηγορίας, εκπαιδευτικής βαθμίδας και κλάδου ή ειδικότητας, το προσωπικό του καταργούμενου δήμου.
Μέσα σε 6 μήνες από την έναρξη λειτουργίας των συνιστώμενων δήμων, δηλαδή από την 1η Σεπτεμβρίου 2019, οι νέες δημοτικές αρχές καταρτίζουν τους Οργανισμούς Εσωτερικής Υπηρεσίας των νέων δήμων, με τη διαδικασία του άρθρου 10 του ν. 3584/2007 και χωρίς τις προϋποθέσεις της παρ. 3 αυτού. Για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας των συνιστώμενων δήμων, τίθεται ως όριο του συνολικού αριθμού των οργανικών θέσεων που συνιστώνται ο αριθμός των 2/3 του αριθμού των οργανικών θέσεων του αντίστοιχου καταργούμενου δήμου. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι παρέχεται η δυνατότητα σε υπαλλήλους καταργούμενων δήμων που δεν μεταφέρθηκαν στον συνιστώμενο δήμο της προτίμησής τους να μεταγαγούν σε αυτόν, υπό την προϋπόθεση να μην θίγονται οι στοιχειώδεις όροι λειτουργικότητας των δήμων στους οποίους έχουν ήδη καταταγεί.
Όσον αφορά την τύχη των νομικών προσώπων, ρυθμίζονται ζητήματα προκειμένου να συνεχίσει η απρόσκοπτη λειτουργία τους και μετά τη σύσταση των νέων δήμων. Ειδικότερα, προβλέπεται ο διαδημοτικός χαρακτήρας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), των κοινωφελών επιχειρήσεων και των δημοτικών λιμενικών ταμείων των καταργούμενων δήμων. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου μετατρέπονται σε συνδέσμους του Ν. 3463/2006. Επίσης, προβλέπεται με απόφαση των δημοτικών συμβουλίων η συνέχιση ή μη της λειτουργίας των διαδημοτικών πλέον ΔΕΥΑ, κοινωφελών επιχειρήσεων και των δημοτικών λιμενικών ταμείων, καθώς και η συμμετοχή τους σε συνδέσμους. Ο νομοθέτης, επιπλέον, ρυθμίζει ζητήματα για τις Σχολικές Επιτροπές, για τη συνέχιση της λειτουργίας των αστικών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ανωνύμων εταιρειών, τις οποίες είχαν συστήσει ή στις οποίες συμμετέχουν οι καταργούμενοι δήμοι.
Να σημειωθεί, δε, ότι χορηγείται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Εσωτερικών προκειμένου να ρυθμίσει ειδικότερα θέματα σχετικά με τη διαδικασία συγκρότησης διοικητικών συμβουλίων και τροποποίησης των καταστατικών και των Οργανισμών Εσωτερικής Λειτουργίας των νομικών προσώπων των καταργούμενων δήμων που αποκτούν διαδημοτικό χαρακτήρα, καθώς και τα κριτήρια για την κατανομή των πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων των νομικών προσώπων των καταργούμενων δήμων.
Κλείνοντας, ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο που ρυθμίζεται από την τροπολογία του Ν. 4555/2018 είναι οι περιουσιακές σχέσεις των συνιστώμενων δήμων. Οι νέοι δήμοι υπεισέρχονται αυτοδικαίως σε όλα τα ενοχικά και εμπράγματα δικαιώματα, απαιτήσεις και υποχρεώσεις των αντίστοιχων καταργούμενων δήμων, κατά το μέρος που αυτά αφορούν και συνδέονται με την κατά τόπο αρμοδιότητά τους. Η κυριότητα και κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί των ακινήτων καθώς και η κυριότητα των δικτύων του καταργούμενου δήμου, μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στον συνιστώμενο δήμο, εντός των διοικητικών ορίων του οποίου βρίσκονται. Οι νεοσύστατοι δήμοι υπεισέρχονται επίσης αυτοδικαίως στις ενεργές συμβάσεις μίσθωσης των ακινήτων που βρίσκονται εντός των διοικητικών του ορίων και τα οποία εκμισθώνει ή μισθώνει ο αντίστοιχος καταργούμενος δήμος, καθώς και σε ενεργές συμβάσεις δωρεάν παραχώρησης των πάσης φύσεως δημοτικών ακινήτων που βρίσκονται εντός των διοικητικών τους ορίων. Υφιστάμενα δικαιώματα, υποχρεώσεις κ.λπ. εξακολουθούν να ισχύουν, σύμφωνα με τις σχετικές κανονιστικές ή ατομικής πράξεις των καταργούμενων δήμων, υπέρ ή κατά των αντίστοιχων συνιστώμενων δήμων, κατά λόγο τοπικής αρμοδιότητας. Ορκωτός λογιστής – ελεγκτής θα προχωρήσει στην απογραφή και αποτίμηση των πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων του δήμου, συμπεριλαμβανομένων των χρηματικών διαθέσιμων αυτού. Το έργο της απογραφής και αποτίμησης ολοκληρώνεται την 31η Ιουλίου 2019 και η σχετική έκθεση διαβιβάζεται στην Επιτροπή Κατανομής Περιουσίας Καταργούμενου Δήμου. Από την 16η Αυγούστου και μέχρι την 31η Αυγούστου 2019 δεν πραγματοποιείται καμία πράξη που να αφορά πληρωμή ή είσπραξη οποιουδήποτε ποσού, πλην πράξεων που αφορούν στη μισθοδοσία προσωπικού και κάλυψης ασφαλιστικών εισφορών. Η προαναφερόμενη Επιτροπή Κατανομής Περιουσίας Καταργούμενου Δήμου αποτελείται από τον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ως πρόεδρο, τον αντιδήμαρχο του καταργούμενου δήμου που είναι αρμόδιος επί των οικονομικών του δήμου, τον προϊστάμενο της οικονομικής υπηρεσίας του δήμου, έναν πολιτικό μηχανικό, έναν δικηγόρο του καταργούμενου δήμου και από δύο δημοτικούς συμβούλους, έναν από την πλειοψηφία και έναν από τη μειοψηφία, οι οποίοι έχουν εκλεγεί σε δημοτική ενότητα καθενός από τους συνιστώμενους δήμους. Έργο της Επιτροπής είναι α) η υποβολή πρότασης στο δημοτικό συμβούλιου του καταργούμενου δήμου σχετικά με την κατανομή των πάσης φύσεως στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού της περιουσίας του καταργούμενου δήμου στους αντίστοιχους νεοσυσταθέντες δήμους, σύμφωνα με την έκθεση απογραφής και αποτίμησης του ορκωτού λογιστή – ελεγκτή και β) ο προσδιορισμός των δήμων, οι οποίοι θα συνεχίσουν κατά λόγο διαδοχής τις εκκρεμείς δίκες του καταργούμενου δήμου και γ) ο καθορισμός του ποσού από τα χρηματικά διαθέσιμα κατά την 31η Αυγούστου 2019 του καταργούμενου δήμου, που θα αποδώσει σε κάθε συνιστώμενο δήμο.
Τα παραπάνω αποτελούν τα πιο βασικά σημεία από τις νέες νομοθετικές διατάξεις που επέφερε η τροπολογία του Ν. 4555/2018 (Κλεισθένης) περί της λειτουργικής αναδιάταξης των καταργούμενων και πλήρους οργανικής διάρθρωσης των νεοσύστατων δήμων, στους οποίους υπάγεται και ο νέος Δήμος Σάμης του νομού Κεφαλληνίας.
Παντελής Αμούργης
Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγο,
Δημοτικός σύμβουλος
του νέου Δήμου Σάμης Κεφαλληνίας – επικεφαλής
του συνδυασμού «Δημοτική Συνείδηση»
