Μια από τις υποχρεώσεις της σχολικής φοίτησης στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι το απογευματινό διάβασμα στο σπίτι, με το οποίο οι γονείς αναπόφευκτα εμπλέκονται, συναντώντας ωστόσο συχνά αρκετές δυσκολίες ως προς την οργάνωση και τον τρόπο διεξαγωγής του. Ας δούμε λοιπόν ορισμένες βασικές προτάσεις για την αποτελεσματική οργάνωση της απογευματινής μελέτης.

Κύριος στόχος της μελέτης στο σπίτι είναι να βοηθήσει το παιδί να εμπεδώσει όσα έχει διδαχθεί στην τάξη. Παράλληλα, το βοηθά να καλλιεργήσει δεξιότητες αυτό-οργάνωσης και διαχείρισης του διαθέσιμου χρόνου, οι οποίες ουσιαστικά μπορούν να του φανούν χρήσιμες και σε άλλες όψεις της ζωής του. Μέσα από τη μελέτη το παιδί αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, σχεδιάζει, ανακαλύπτει τα δυνατά και αδύνατα σημεία του, επομένως ανακαλύπτει και τον εαυτό του.

Για την επίτευξη της προσπάθειας αυτής είναι σημαντική η διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για τη μελέτη του παιδιού. Η πρώτη από αυτές είναι η ψυχικοσωματική ετοιμότητα του, καθώς προκειμένου να ξεκινήσει τη μελέτη του είναι σημαντικό να έχει την κατάλληλη σωματική, αλλά και ψυχική κατάσταση. Πιο συγκεκριμένα, είναι καλό το παιδί να έχει γευματίσει, αλλά να μην είναι «βαρύ», να μη νιώθει φυσική κόπωση ή νυσταγμό, να μη βιώνει ψυχική ένταση ή άγχος. Φυσικά, τα παραπάνω στοιχεία σχετίζονται άμεσα με το γενικότερο κλίμα που επικρατεί στην οικογένεια και την καθημερινότητά του.

Άλλες δύο παράμετροι είναι η οργάνωση του χρόνου και του χώρου μελέτης. Είναι σημαντικό να οριστεί συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα γίνεται η μελέτη του παιδιού. Καλό είναι να απέχει περίπου μισή ώρα από το μεσημεριανό γεύμα. Το χρονικό περιθώριο που θα έχει στη διάθεσή του εξαρτάται από τον καθημερινό φόρτο εργασίας (π.χ. ασκήσεις, διαγωνίσματα για την επόμενη μέρα), αλλά και από τις εξωσχολικές του δραστηριότητες. Ωστόσο, καλό είναι να προσδιορίζεται και ένα όριο, ένα χρονικό σημείο δηλαδή στο οποίο «κλείνουμε τα βιβλία», ώστε το παιδί να μαθαίνει να διαχειρίζεται τον χρόνο και να μην καταλήγει να περνά όλο το απόγευμα μελετώντας επειδή χρονοτριβεί. Βοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει επίσης ένα ρολόι, ώστε το παιδί να εξοικειώνεται με το χρόνο που χρειάζεται κατά τη μελέτη του, αλλά και η ανάρτηση του καθημερινού του προγράμματος σε ορατό σημείο. Όσον αφορά την οργάνωση του χώρου, είναι καλό να καθοριστεί ο χώρος μελέτης του παιδιού, τον οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιεί χωρίς να αποσπάται (π.χ. από θορύβους, μικρότερα αδέλφια κλπ). Καλό είναι να έχει το παιδί ένα γραφείο με τα απαραίτητα για τη μελέτη αντικείμενα.

Σημαντική είναι και η οργάνωση της ροής της μελέτης, η οποία περιλαμβάνει την τακτοποίηση του υλικού, τη σειρά μελέτης, τα διαλείμματα και την παροχή βοήθειας από τον γονέα. Συγκεκριμένα, είναι καλό το παιδί να μάθει να διαχειρίζεται τα βιβλία, τα τετράδιά του και το υπόλοιπο διαθέσιμο υλικό. Για παράδειγμα, αρχικά θα μπορούσε να τοποθετεί πάνω στο γραφείο το περιεχόμενο της τσάντας του (βιβλία, τετράδια κλπ). Στη συνέχεια, το παιδί μπορεί να συμβουλευτεί το ωρολόγιο πρόγραμμα και να τοποθετήσει στη βιβλιοθήκη ό,τι δεν χρειάζεται και να κρατήσει στο γραφείο μόνο τα υλικά που χρειάζεται. Αφού ολοκληρώσει τη μελέτη του, το ίδιο το παιδί τοποθετεί τα υλικά που χρειάζεται στην τσάντα του. Η σειρά της μελέτης περιλαμβάνει την ιεράρχηση των μαθημάτων. Η ιεράρχηση είναι σημαντική διότι με αυτόν τον τρόπο το παιδί μπορεί να ξεκινήσει με τα απαιτητικά μαθήματα και να αφήσει για το τέλος τις «εύκολες» ασκήσεις ή αντιστρόφως. Είναι σημαντικό κατά τη διάρκεια της μελέτης να μην ξεχνάμε τα διαλείμματα. Τα διαλείμματα είναι καλό να καθορίζονται εξαρχής. Η διάρκειά τους μπορεί να κυμαίνεται από 5-10 λεπτά περίπου το καθένα.

Τέλος, η συστηματική βοήθεια από τον γονέα καλό είναι να παρέχεται στο παιδί σε περιπτώσεις που είναι απολύτως απαραίτητη. Είναι σημαντικό να δοθεί βαρύτητα στη μαθησιακή αυτονομία του παιδιού. Η αυτονομία αυτή μπορεί να αποκτηθεί σταδιακά. Για παράδειγμα, σε παιδιά των μικρών τάξεων οι γονείς οφείλουν για ένα διάστημα –ιδίως στην αρχή κάθε έτους, όταν εισάγονται και νέα μαθήματα- να καθίσουν με τα παιδιά και να τους δείξουν τον τρόπο οργάνωσης της μελέτης τους. Στη συνέχεια, σταδιακά απομακρύνονται και μειώνουν την παρεχόμενη βοήθεια, αλλά πάντοτε παραμένουν διαθέσιμοι για περιστασιακή βοήθεια και καθημερινό έλεγχο της συνολικής μελέτης. Επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση οι γονείς δεν πρέπει να κάνουν οι ίδιοι τις εργασίες αντί για το παιδί, καθώς  κάτι τέτοιο αφενός δεν βοηθά καθόλου το ίδιο το παιδί να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του και να προοδεύσει γνωστικά και αφετέρου αποπροσανατολίζει τους εκπαιδευτικούς από το να διαπιστώσουν τις αδυναμίες του και να το βοηθήσουν περισσότερο όπου χρειάζεται.

Κλείνοντας, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως κύριος σκοπός των γονέων σε όλη αυτή την προσπάθεια οφείλει να είναι η ομαλή καθοδήγηση του παιδιού, ώστε το ίδιο να αναλάβει σταδιακά εξ ολοκλήρου την προετοιμασία του για το σχολείο.

Η υπηρεσία μας είναι πάντοτε στη διάθεσή σας για συμβουλευτική υποστήριξη αναφορικά με την μελέτη.

Σας ευχόμαστε επιτυχία!

Ιανουάριος 2018

Σοφία Ελευθεριάδου

Εκπαιδευτικός ΠΕ 70.ΕΑΕ του ΚΕΔΔΥ Κεφαλληνίας