Ο Μητροπολιτικός Ναός της Ευαγγελίστριας στην Πάτρα είναι ένα κτίριο με μακραίωνη, σπουδαία ιστορία. Έχει την πινελιά του Τσίλλερ, κάτι από την Πατραϊκή Belle Epoque και κειμήλια και αρχεία που αφορούν την πορεία της Πάτρας από τον 19ο αιώνα,
Μετά τις φθορές που προκάλεσε ο σεισμός του 1993, ο ναός έμεινε κλειστός την περίοδο 1991-2001. Οι εργασίες για την αναστήλωση αλλά και την εσωτερική του αναμόρφωση και ανάδειξη των σπουδαίων έργων τέχνης που διαθέτει βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη και πλέον στο εσωτερικό του ναού είναι εμφανείς οι αλλαγές.
Όπως μπορείτε να δείτε στις φωτό του thebest.gr που ελήφθησαν σήμερα το πρωί, οι αγιογραφίες στην οροφή του ναού έχουν συντηρηθεί και φωτιστεί, η δεξιά πλευρά του ναού, στο κομμάτι της αγιογράφησης και της συντήρησης των πινάκων ζωγραφικής εξελίσσεται αυτές τις μέρες και βαίνει προς ολοκλήρωση.
Στο κομμάτι της αναπαραγωγής του διακόσμου, όπου είναι και το στάδιο το οποίο βρίσκεται υπό εξέλιξη, θα απομένει η ολοκλήρωση της αριστερής πλευράς και η μεταφορά των εργασιών στον γυναικωνίτη, ενώ παρεμβάσεις γίνονται και στο ιερό. Όπου κάτω από την αγιογραφία της Πλατυτέρας θα προστεθεί μια ακόμα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μέσα σε αυτή την εβδομάδα θα ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις στην δεξιά πλευρά του ναού και εν συνεχεία μετά το Πάσχα η “σκυτάλη’ θα περάσει στην αριστερή.
Όπως επισημαίνει στο thebest.gr o Προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ναού Ευαγγελιστρίας Αμβρόσιος Γκουρβέλος πλέον οι εργασίες είναι σε τέτοιο στάδιο που πλέον φαίνεται η αλλαγή στην εσωτερική εικόνα του ναού. Το κόστος των εργασιών μέχρι στιγμής δεν έχει υπολογιστεί επακριβώς, εξηγεί ο π. Αμβρόσιος, διευκρινίζει ωστόσο ότι προέρχονται αποκλειστικά από δωρεές πατρινών επιχειρηματιών και πολλών πιστών, καθώς η μόνη οικονομική ενίσχυση από το κράτος δόθηκε το 1999, μέσω ενός δανείου για την στατική ενίσχυση του ναού, το οποίο έχει πλέον αποπληρωθεί. Η πορεία των οικονομικών καθορίζει και τους ρυθμούς εξέλιξης των εργασιών.
«Υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο, παρά την κρίση. Δεν πάμε με τους ρυθμούς που θα θέλαμε γιατί επιπλέον ο ναός είναι διατηρητέο μνημείο και όλα γίνονται κατόπιν μελετών και εγκρίσεων από το Υπουργείο Πολιτισμού και όλες οι παρεμβάσεις γίνονται από ειδικευμένα συνεργεία. Οι πίνακες του ναού συντηρήθηκαν και μένουν δύο ακόμα να συντηρηθούν. Τα πρόσωπα σε πολλές περιπτώσεις δεν φαίνονταν. Επίσης συντηρήθηκαν και όσοι ήταν επί τοίχου. Έγινε επιπρόσθετα ο καθαρισμός και ο φωτισμός, ενώ οι επιφάνειες ζωγραφίστηκαν σύμφωνα με τις φωτογραφίες που είχαμε γι αυτό και αναδείχτηκαν οι εικόνες».
Στο ναό επίσης έχει τοποθετηθεί σύστημα κλιματισμού, έγινε επισκευή των στασιδίων και άλλες παρεμβάσεις.
Η ιστορία του Ναού
Όπως διαβάζουμε στο site του ναού «ο Ἱερός Μητροπολιτικός Ναός Εὐαγγελιστρίας Πατρῶν βρίσκεται στό κέντρο τῆς πόλης καί εἶναι τό πρῶτο δημόσιο κτήριο, πού οἰκοδομήθηκε στήν «νέα», στήν κάτω πόλη, ἡ ὁποία οὐσιαστικά δημιουργήθηκε μετά τήν ἀπελευθέρωση τῶν Πατρῶν ἀπό τόν τουρκικό ζυγό τό ἔτος 1828.
Ὁ Ναός θεμελιώθηκε τό ἔτος 1842 καί ἐγκαινιάστηκε τό 1846 ἀπό τόν Μητροπολίτη Πατρῶν Γρηγόριο Γ΄ τόν Δενδρινό. Ἀπό τό ἔτος 1856 εἶναι ὁ Μητροπολιτικός Ναός τῆς πόλεως. Εἶναι τρισυπόστατος, διότι σ’ αὐτόν ὑπάρχουν καθηγιασμένα τρία ἱερά Θυσιαστήρια. Τό κεντρικόν πρός τιμήν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, ὅπως συνηθίζεται σέ πολλούς Μητροπολιτικούς Ἱερούς Ναούς. Ἡ Ἁγία Τράπεζα τοῦ βορείου κλίτους εἶναι ἀφιερωμένη στόν Ἅγιο Νικόλαο τόν Θαυματουργό εἰς ἀνάμνησιν καί «ἀντικατάστασιν» τοῦ ὀμωνύμου παλαιοῦ προχείρου Ναοῦ τοῦ Μώλου, ἔναντι τοῦ σημερινοῦ πολυχώρου Ἰντεάλ, ἐπί τῆς ὁδοῦ Ἁγίου Νικολάου. Τό ἱερό Θυσιαστήριο τοῦ νοτίου κλίτους εἶναι καθιερωμένο στόν Ἅγιο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο καί τόν Νεομάρτυρα Γεώργιο τόν ἐν Ἰωαννίνοις. Ἡ ἀφιέρωση τῆς Ἁγίας Τραπέζης στόν Νεομάρτυρα καί Πολιοῦχο Ἰωαννίνων Ἅγιο Γεώργιο πραγματοποιήθηκε διότι γύρω ἀπό τό Ναό κατοικοῦσαν πολλοί Ἠπειρῶτες ἔμποροι, οἱ ὁποῖοι συνεισέφεραν πολλά γιά τήν ἀνοικοδόμησή του καί οἱ ὁποῖοι μέχρι καί σήμερα κατ’ ἔτος στόν Ναό ἑορτάζουν τήν μνήμη τοῦ Νεομάρτυρος. Στόν Ναό σώζονται ἱερές εἰκόνες καί δύο Εὐαγγέλια ἀπό τόν Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου τοῦ Μώλου, ὁ ὁποῖος πλέον δέν ὑφίσταται, ὅπως ἐπίσης καί Ἱερά εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρός Γεωργίου μέ σκηνές ἀπό τό βίο του, ἡ ὁποία ἔχει ἱστορηθεῖ τό 1873, δηλαδή 35 χρόνια μετά τό Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου (17 Ἰανουαρίου 1838).
Ἀρχιτεκτονικά ὁ Ναός τῆς Μητροπόλεως κατατάσσεται στά νεοκλασσικά κτήρια τῆς πατραϊκῆς belle epoque. Ἀνήκει στόν ἀρχιτεκτονικό τύπο τῆς τρίκλιτης κεραμοσκεποῦς βασιλικῆς. Ὁ φέρων ὀργανισμός εἶναι λιθόδμητος, μέ δίκλινη κεραμοσκεπῆ στέγη καί δύο πυργοειδῆ κωδωνοστάσια, ἐνῶ ἡ πρόσοψή του παρουσιάζει διώροφη κλασσικιστική διάταξη μέ ἀετωματική ἀπόληξη καί τοξωτά ἀνοίγματα. Ὁ Ναός ἔχει ἐξωτερικές διαστάσεις 33,30 μ. Χ 21 μ. Τό ὕψος του ἐσωτερικά εἶναι 13,43 μ. καί τό ἐμβαδόν τοῦ κυρίως Ναοῦ ερί τά 600 τ.μ. Δύο πεσσοστοιχείες ὁρίζουν τά κλίτη, ἐνῶ ἐγκάρσιο ὑπερῶο (γυναικωνίτης) σχηματίζεται ἀκριβῶς πάνω ἀπό τόν ὑποτυπώδη ἐσωνάρθηκα.
Ὁ Ναός τό 1891 βρισκόταν σέ πολύ κακή κατάσταση καί τό 1894 κινδύνευσε ἀπό φωτιά πού εἶχε ξεσπάσει στήν παρακείμενη οἰκία Περιβολαροπούλου, ἡ δέ ἀνακαίνισή του ὁλοκληρώθηκε μέ δάνειο τό 1897.
Τό σχέδιο τῆς ὀροφῆς τοῦ Ναοῦ ἐκπόνησε ὁ περίφημος Γερμανός ἀρχιτέκτονας Τσίλλερ. Στο ἀρχεῖο τοῦ Ναοῦ σώζονται τά σχέδια τοῦ Τσίλλερ. Σύνολη ἡ περισπούδαστη αὐτή ὀροφή κατασκευάστηκε μέ ξυλεία ἀπό τήν Τεργέστη καί τήν Βενετία καί διακοσμήθηκε ἀπό τούς κοσμηματογράφους Κόλλα, Πέττα καί ἄλλους. Ἡ ὀροφή αὐτή δικαίως χαρακτηρίζεται ἀριστουργηματική, μέ γραμμικά σχέδια, δουλεμένα σέ ξύλο μέ ἀκρίβεια καί χάρη. Τά χρώματα πού κυριαρχοῦν εἶναι τό χρυσό καί τό πορφυρό. Ὁ ἄνθινος διάκοσμος πλαισιώνει τίς τετράγωνες καί παραλληλόγραμμες εἰκόνες καθώς καί τήν κυκλική εἰκόνα τοῦ Θεοῦ Πατρός.
Τό παλαιό ρολόι, τό ὁποῖο ἐπίσης διασώζεται στόν Ναό εἶναι προσφορά τοῦ Γερμανοῦ βιομηχάνου στήν Πάτρα Θεοδώρου Ἄμβουργερ (Φεβρουάριος 1855). Οἱ τρεῖς ἀπό τίς καμπάνες τοῦ δεξιοῦ κωδωνοστασίου ἀνήκουν στόν οἶκο τοῦ Φραγκίσκου ντε Πόλλι τοῦ Vittorio Veneto, ἀπό τήν Ἰταλία καί ἦρθαν στήν Πάτρα τό 1862 , δαπάναις τοῦ εὐργέτου Κωνσταντίνου Παπαγεωργακοπούλου.
Ὁ σημερινός ξυλόγλυπτος ἄμβωνας μέ τήν παλαιά σφυρήλατη μαντεμένια κλίμακα, ἀντικατέστησε κάποιον παλαιότερο τό 1918 καί εἶναι δωρεά τῆς οἰκογένειας Τριάντη. Ἐπίσης ὁ καλαίσθητος δεσποτικός θρόνος φιλοτεχνήθηκε στήν Ἀθήνα τό 1916 ἀπό τόν περίφημο ξυλογλυπτικό οἶκο Μαγιάση, πού ἦσαν οἱ ἐπιπλοποιοί τῆς Βασιλικῆς Αὐλῆς. Ὁ ἴδιος οἶκος κατασκεύασε τά δύο ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια ἀριστερά (1925) καί δεξιά (1926) στήν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ. Ἡ διπλή σειρά στασιδίων σχεδιασμένη ἀπό τόν Ἀθηναῖο Ἀρχιτέκτονα Μαγιάση, κατασκευάστηκε τό 1926 ἀπό τό ἐργοστάσιο τοῦ Εὐθ. Χασαποπούλου μέ τήν ἐπίβλεψη τῶν ἀειμνήστων διακεκριμένων ἀρχαιολόγων τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας καί Θρησκευμάτων, Ὀρλάνδου καί Παπαθεοδώρου.
Ἡ ὡραία Πύλη καί οἱ πλαϊνές θύρες τοῦ Ἁγίου Βήματος κατασκευάστηκαν τήν πρώτη δεκαετία τοῦ Κ΄ αἰῶνος ἀπό τόν Β. Μακρῆ καί ἱστορήθηκαν ἀπό τόν Ἐπαμεινώνδα Θωμόπουλο.
Ὁ κυρίως Ναός στολίζεται μέ δώδεκα τοιχογραφίες, οἱ ὁποῖες εἶναι μικροῦ σχετικά μεγέθους καί ἐπίσης μέ ὁκτώ μεγάλων διαστάσεων πίνακες “ἐλαιογραφίες”, τοποθετημένους σέ βαριές σκαλιστές περίτεχνες κορνίζες καί ἱστορημένους ἀπό τό 1853 ἕως καί τό 1907. Ἀρκετές ἀπό τίς εἰκόνες εἶναι ὄχι ἁπλῶς δυτικότροπα, ἀλλά δυτικά ἀντίγραφα.
Ξενίζει ἀσφαλῶς τό γεγονός, ὅτι Ὀρθόδοξος Ναός ἔχει κοσμηθεῖ μέ πίνακες, ἀλλά εἶναι καί αὐτή μία ἀπό τίς ἰδιαιτερότητες τοῦ Ναοῦ. Ἄς μήν ξεχνοῦμε, ὅτι στά μέσα τοῦ 19ου αἰῶνα πού οἰκοδομήθηκε ὁ Ναός, ἡ Πάτρα δέν ἦταν μόνο ἐμπορική πύλη μέ δυτικό προσανατολισμό, ἦταν ἐπίσης καί πύλη πολιτιστική. Τόσο οἱ πρόξενοι τῶν εὐρωπαϊκῶν χωρῶν πού ἔμεναν πέριξ τοῦ Ναοῦ, ὅσο καί οἱ ἔμποροι τῶν Πατρῶν πού ταξίδευαν στήν Εὐρώπη, συνετέλεσαν στήν διαμόρφωση κλίματος κατάλληλου νά δεχθεῖ ἤ, καλύτερα, νά ἐγκολπωθεῖ τίς ἐπιρροές τῆς ἰταλογερμανικῆς ζωγραφικῆς σχολῆς. Γιά τόν λόγο αὐτό καί ὁ Μητροπολιτικός Ναός τῆς ἀναπτυσσόμενης τότε Κάτω πόλεως προικίστηκε μέ ὅ,τι καλύτερο περιήρχετο στήν ἀντίληψη τῶν καινούριων ἀστῶν.
Ὁ Ναός διακοσμήθηκε μέ ἁγιογραφίες σπουδαίων καί ἐπιφανῶν καλλιτεχνῶν τῆς ἐποχῆς, ὅπως οἱ Κων. Φανέλλης, Ἐπαμ. Θωμόπουλος, Σπυρίδων Χατζηγιαννόπουλος, Τάκης Πριονᾶς, Διον. Καλλιβωκᾶς, Γ. Κορόζης, Κ. Λιβαδάς-Λιώτσης, Νικ. Δοξαρᾶς, Δημήτριος Στελακᾶτος κ.ἄ.
Οἱ εἰκόνες τοῦ τέμπλου κατασκευάστηκαν τό 1853 ἐνῶ ἡ Πλατυτέρα (1893) καί πιθανόν οἱ παραστάσεις τῶν κλιτῶν ἀπό τόν Ἀνδρέα Μανάλη. Καί οἱ ἕξι τεμπλαῖες εἰκόνες εἶναι ἀναγεννησιακής τεχνοτροπίας, μέ χρώματα ἀπαλά, φόντο φυσικό, πλαστικότητα καί ἔκφραση ἀνθρωποπαθῆ στά πρόσωπα. Ἀφιερώθηκαν στά 1853 ἀπό τούς ἀειμνήστους συμπολίτες μας Πράτσικα, Μαλικόπουλο, Τσοῦκο, Θωμόπουλο καί Τζέτζο. Ἡ εὐλάβεια τῶν Πατρέων ἐκδηλώνεται καθημερινά πρός ὅλα τά εἰκονιζόμενα ἱερά πρόσωπα, ἰδιαιτέρως ὅμως πρός τήν Εὐαγγελίστρια Παναγία, τήν εἰκόνα τῆς ὁποίας ἀσταμάτητα οἱ χριστιανοί στολίζουν μέ λουλούδια, μέ τάματα τιμαλφῆ ἥ ἀκόμα, μέ τά πολύτιμα δάκρυά τους καί τίς Παρακλήσεις. Οἱ μικρές χαρακτές σέ μέταλλο εἰκόνες πού βρίσκονται κάθε μιά μπροστά ἀπό τήν ἀνάλογή της μεγάλη δεσποτική εἰκόνα, ἔφθασαν ἐδῶ ἀπό τήν Ρωσία στά 1890. Ὁ κεντρικός πολυέλεος μέ τή βασιλική κορῶνα στήν κορυφή του προέρχεται ἀπό τήν Μ. Βρετανία. Ὁ Ἀνδρέας Κόλλας ὁ ὁποῖος δώρησε στά 1894 τό βαρύτιμο τοῦτο σκεῦος, ἦταν ἔμπορος σταφίδας καί διατηροῦσε ὑποκατάστημα στό Λονδῖνο, ὁπότε εἶχε προσβάσεις ἐκεῖ. Ὁμοίας τέχνης καί κατασκευῆς, ἆρα καί προελεύσεως εἶναι καί τά δύο μανουάλια τοῦ σολέως, πού διακρίνονται γιά τό κομψό σκάλισμά τους. Τά δώρησαν στόν Ναό οἱ ἀδελφοί Διονύσιος καί Ἀναστάσιος Φραγκόπουλοι, τό 1895. Οἱ λοιποί μπρούτζινοι πολυέλαιοι εἶναι Ρωσικῆς προελεύσεως. Τούς πολυελαίους συνοδεύουν δύο βαρύτιμες κανδῆλες, πού ἦρθαν κι αὐτές ἀπό τήν Ὀδησσό, τήν πόλη πού ὀνομάστηκε “δεύτερη Ἑλλάδα” λόγω τῆς μεγάλης καί δραστήριας ἑλληνικῆς της παροικίας. Ὅμως ὑπάρχουν καί κανδῆλες ἑλληνικῆς κατασκευῆς. Εἶναι τό δωδεκάνδηλο τοῦ σολέως, τό παλαιό πολυκάνδηλο τῆς εἰκόνος του Ευαγγελισμοῦ στό τέμπλο καί τά κανδήλια τῶν προσκυνηταρίων. Τά σημερινά κανδήλια τῶν εἰκόνων τοῦ Τέμπλου, εἶναι μεταγενέστερα.
Ἐπίσης, σπουδαῖα κειμήλια τοῦ Ναοῦ εἶναι ὁ ξυλόγλυπτος Ἐπιτάφιος (1892) μέ τό μοσχοβίτικο χρυσοκέντητο σῶμα (1890) καθώς καί τό μεγάλο ἀσημένιο ρωσικό Εὐαγγέλιο (1892), δωρεές τῶν ἀειμνήστων ἀδελφῶν Παρασκευῆς καί Γεωργίας Καρακίτσου, ὁ δίοπτος Ἐσταυρωμένος ἔργο τοῦ Ζακυνθίου καλλιτέχνη Νικολάου Δοξαρᾶ (1750), οἱ εἰκόνες τῆς Παναγίας τῶν Χαιρετισμῶν καί τῆς Παναγίας τοῦ Θρόνου (ΙΗ΄ αἰῶνας), τό Ἀρτοφόριον καί τά πολυκάνδηλα τῆς Ἁγίας Τραπέζης κ.ἄ. Στόν Ναό βρίσκονται ἐπίσης δωρεά ἐν ζωῇ τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Νικοδήμου Βαλληνδρᾶ, ζεῦγος δικηροτρικήρων, ἀρχιερατικός Σταυρός εὐλογίας, ἀρχιερατική ράβδος, μίτρα καθώς καί δύο ἀρχιερατικές στολές, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ μία ἔχει εἰδική ἱστορική ἀξία–ἀφοῦ μέ αὐτή χειροτονήθηκε Ἀρχιερεύς ὁ μακαριστός Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν κυρός Ἱερώνυμος Κοτσώνης, ἀλλά καί ὁ κάτοχός της Μητροπολίτης Νικόδημος δι’ αὐτῆς ἐνεδύθη κατά τήν τέλεση τῶν Ἐγκαινίων τοῦ νέου Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τό ἔτος 1974.
Ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1890 καί μέχρι τό 1998 στό Ναό κάθε Κυριακή τελοῦνταν δύο Θεῖες Λειτουργίες. Στήν δεύτερη Θεία Λειτουργία ἔψαλε τετράφωνη εὐρωπαϊκή χορωδία, ἡ ὁποία μάλιστα ἐκτελοῦσε συχνά μουσικές συνθέσεις τοῦ δημοτικοῦ συμβούλου καί μουσικοσυνθέτη Γεωργίου Ν. Τριάντη. Ὁ Γεώργιος Τριάντης, σταφιδέμπορος, πρόεδρος τοῦ Ἐμπορικοῦ Ἐπιμελητηρίου καί δημοτικός σύμβουλος, συνέδεσε τό ὄνομά του μέ τόν Ναό ὄχι μόνο ὡς δωρητής καί συνδρομητής ὅλων τῶν κτητορικῶν προσπαθειῶν ἀλλά καί ὡς μουσικοσυνθέτης, οἱ λειτουργικές μελοποιήσεις τοῦ ὁποίου ἐκτελοῦνταν ἐδῶ, ἀπό τήν τετράφωνη χορωδία τοῦ Ναοῦ. Ὁ Ναός είχε σχεδόν πάντα δύο διακόνους, ἐκ τῶν ὁποίων τόν καλλιφωνώτερο γιά τήν «ἐπίσημη» β΄ Θεία Λειτουργία, στήν ὁποία ἔψαλλε ἡ τετράφωνη εὐρωπαϊκή χορωδία. Ἦταν μάλιστα μέγιστο μέλημα τοῦ ἑκάστοτε Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου, ἀπό τό ὁποῖο ἄλλωστε καί πληρωνόταν, ἡ ἐπιλογή καλλίφωνου διακόνου γιά τήν β΄ Θεία Λειτουργία καί κάθε φορά πού ἐπρόκειτο νά καλυφθεῖ ἡ θέση δοκιμάζονταν πολλοί ὑποψήφιοι ἀπ’ ὅλη τήν Ἑλλάδα. Διάκονος τῆς Α’ Θείας Λειτουργίας ἐπί τριάντα ἔτη ὑπηρέτησε ὁ Κύριλλος Γιαννακόπουλος, ἀδελφός τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Γηροκομείου. Ὁ Κύριλλος ἔμεινε διάκονος σ’ ὅλη του τήν ζωή, διορισμένος στόν Ναό τῆς Εὐαγγελιστρίας. Ἀπό τόν Κύριλλο ἔλαβε τήν ὀνομασία της ἡ περιοχή «Διάκου» τῶν Πατρῶν.
Ὁ Ἱερός Ναός τῆς Εὐαγγελιστρίας συνδέεται μέ τό πανσεβάσμιο Πρόσωπο τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Νεκταρίου τοῦ Θαυματουργοῦ, ὁ ὁποῖος εὑρέθη στόν Ναό συνοδεύων τό Σκήνωμα τοῦ ἀλήστου μνήμης Μητροπολίτου Πατρῶν Ἱεροθέου τοῦ Μητροπούλου, μετά τοῦ ὁποίου συνεδέετο πνευματικῶς. Στίς 9 Μαρτίου 1903 ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος προεξῆρχε τῆς Νεκρωσίμου Ἀκολουθίας. Κάθε χρόνο στήν μνήμη τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου τελοῦνται ἑόρτιες Ἀκολουθίες.
Ἐκτός ἀπό τόν Ἅγιο Νεκτάριο καί τούς Ἁγίους στούς ὁποίους τιμᾶται ὁ Ναός, στήν ἐνορία τιμᾶται ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (Β΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Ὁ ἑορτασμός τελεῖται ἀνελιππῶς ἀπό τό 1852 καί μέ μέριμνα τῶν ἀπογόνων τῆς οἰκογενείας Χοϊδᾶ, μέλος τῆς ὁποίας θεράπευσε ὁ Ἅγιος τό 1851.
Ἐπίσης τήν 14η Ἰανουαρίου ἤ τήν πλησιέστερη πρός αὐτήν Κυριακή ἑορτάζεται πανηγυρικά ὁ Ἅγιος Ὁσιομάρτυς Παῦλος ὁ Πατρεύς, ἡγούμενος τῶν ἐν Ραϊθώ σφαγιασθέντων Ὁσίων Πατέρων. Ἡ καθιέρωση τοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Ὁσιομάρτυρος Παύλου, ἡ ἔκδοση τῆς Ἀκολουθίας του καί ἡ κατασκευή ἀπό τόν Τάκη Πριονᾶ τῆς εἰκόνος του (1952), ὀφείλεται στόν ἀείμνηστο Μητροπολίτη Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Κυρό Εὐστάθιο Εὐσταθόπουλο, ὁ ὁποῖος ἱεράτευσε στόν Μητροπολιτικό Ναό ἀπό τό 1945 ἕως τῆς εἰς Ἑπίσκοπον ἐκλογῆς του τό 1955. Ἐπί ἀρχιερατείας τοῦ νῦν κλεΐζοντος τόν ἀρχιερατικό Θρόνο τῶν Πατρῶν Μητροπολίτου Χρυσοστόμου, τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ Ὁσιομάρτυρος Παύλου, καθιερώθηκε νά ψάλλεται ἱερό Μνημόσυνο πάντων τῶν Ἀρχιερέων τῶν ἀρχιερατευσάντων στήν Ἀποστολική Μητρόπολη Πατρῶν.
Στόν Ναό πολλές φορές καί πρός εὐλογίαν τῶν εὐσεβῶν Πατρέων, φιλοξενήθηκαν ἱερά Λείψανα Ἁγίων καί σεβάσματα τῆς πίστεώς μας, ὅπως τά Ἄχραντα Πάθη τοῦ Κυρίου, τό χέρι τῆς Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης, ἡ Τιμία Κάρα τοῦ Ὁσίου Δαβίδ τοῦ Γέροντος κ.ἄ. Κορυφαῖο πνευματικό γεγονός ὑπῆρξε ἡ ἔλευση ἀπό 20 ἕως 28 Ὀκτωβρίου 2007 τμήματος τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ τοῦ Ἰατροῦ, Ἀρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως καί Κριμαίας. Ἡ παλλαϊκή συμμετοχή ἀλλά καί τά σημεῖα τά ὁποῖα διά πρεσβειῶν τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ ἐπιτελέσθησαν, ἔγιναν ἀφορμή νά καθιερωθεῖ καθ’ ἑκάστην Πέμπτην ἑσπέρας ἡ τέλεση τῆς Ἱερᾶς Παρακλήσεως πρός τόν Ἅγιον.
Στόν Ναό τελοῦν ἐπίσης τίς πανηγύρεις καί ἐπετείους τους ἀρκετοί σύλλογοι τῆς πόλεως, ὅπως Ἠπειρωτῶν, Μεσσηνίων, Κρητῶν, Ποντίων, Αἰτωλοακαρνάνων, Ἱατρικός Σύλλογος, Ἐμπορικός Σύλλογος, Ἑλληνικῆς Ἀστυνομίας, Συνταξιούχων Ἀστυνομικῶν, Ἀποφοίτων τῶν Ἀρσακείων κ.ἄ.
Στόν Μητροπολιτικό Ναό τελοῦνται οἱ ἐπίσημες Δοξολογίες καί τελετές (Μ. Ἁγιασμός, Ἐπιτάφιος). Ἐπίσης στόν Ναό τελεῖται κατ’ ἔτος ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρῶν ἡ ἀρχαιοπρεπής Θεία Λειτουργία τοῦ Ἀποστόλου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου.
Μέ Προεδρικό διάταγμα πού δημοσιεύθηκε στό Φ.Ε.Κ. 769 τ.Β/16-8-1980 ὁ Μητροπολιτικός Ναός χαρακτηρίστηκε ὡς κτήριο χρῆζον εἰδικῆς κρατικῆς προστασίας λόγῳ τῆς ἀρχιτεκτονικῆς του μορφολογίας καί τῆς ἐξαίρετης ἐσωτερικῆς διακόσμησης.
Ὁ σεισμός τοῦ Ἰουλίου τοῦ 1993 ἀλλά καί προγενέστεροι αὐτοῦ κατεπόνησαν τόν Ἱερό Ναό, ὁ ὁποῖος ἔχρηζε πλέον ριζικῆς ἀνακαινίσεως. Γιά τόν λόγο αὐτόν, τήν περίοδο 1999-2001 ὁ Ναός παρέμεινε κλειστός καί ἀνακαινίστηκε ἐκ θεμελίων μέ τήν ἰδιαίτερη φροντίδα τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου καί ἐπί 28 ἔτη Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου π. Μιχαήλ Καραμπατάκη. Τά ἔργα συντηρήσεως, διακοσμήσεώς καί ἀνακαινίσεώς του συνεχίζονται.
Από την Κυριακή 12 Ιουνίου 2016 λειτουργεί και η παρούσα ιστοσελίδα του Ναού (evangelistriapatras.blogspot.gr). Κύριος σκοπός της είναι η ενημέρωση των πιστών για θέματα που αφορούν τον Ναό αλλά και γενικότερα την Ιερά Μητρόπολη Πατρών. Επιπλέον δημοσιεύονται κηρύγματα, ομιλίες αλλά και κείμενα πνευματικού περιεχομένου. Η σελίδα ανανεώνεται πολλές φορές καθημερινά. Οι σκέψεις, οι προτάσεις και οι προβληματισμοί σας είναι εξαιρετικά σημαντικοί για την βελτίωση του ιστοτόπου.
Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια για συγκέντρωση υλικού σχετικού με τον Ναό, κυρίως από παλαιότερα έτη. Σκοπός είναι μόλις συγκεντρωθεί επαρκές υλικό, να εκδοθεί ένα βιβλίο-λεύκωμα σχετικά με τον Ναό και την πλούσια ιστορία του. Για τον λόγο αυτόν, παρακαλούμε όποιον κατέχει φωτογραφίες, βιντεοκασσέτες, φιλμ, dvd, αποκόμματα εφημερίδων ή περιοδικών και οτιδήποτε άλλο σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τον Ναό και θέλει να συνδράμει την ως άνω προσπάθεια, να επικοινωνήσει με εμάς, ώστε να συννενοηθεί για την αποστολή του υλικού αυτού. Η συνδρομή όλων σας είναι πολύτιμη!».
Πηγή: thebest.gr
